Hande Çayır

10 Kasım 2015

Zor bir ailede büyümek

Anne veya babanızın mutsuzluklarının sizin suçunuz olduğunu düşünüyor musunuz?

Hep özür dilemek gibi bir sorunum var.
Her şeyin suçunu üzerime almak istiyorum. (Sharon R)

Kendimi ebeveyn, babamı çocuk olarak buldum.
Ana babanız kendi sorunlarına dalmışken bunları kime anlatırsınız ki? (Barbara P)

Hep ebeveynlerimi mutlu etmeye çabaladım. (Dean F)

Anne veya babanızın mutsuzluklarının sizin suçunuz olduğunu düşünüyor musunuz? Size, kendinizi beş para etmez hissettirdikleri oldu mu? Onların sarhoşluklarından, kafanız delicesine karıştı mı?

Alkolizm çok ciddi bir aile hastalığı. Alkolik olanın eşine alkoldaş deniyor. Alkolik ve alkoldaş boğuşurken çocuklar, genellikle sessizce acı çekenlerdir.

Bu çocuklar, on yaşındayken kırk yaşında gibi davrananlardır. Yatıştırıcılığı, o yıllarda öğrenmek zorunda kalırlar. Ruh hâlleri değişkendir, evdeki öngörülemeyen dinamiklerle paralel...

Evdeki alkoliğin açtığı yaraları kapatmak için Superman olmaya çalışan bu çocuklar, talimatlara hiç soru sormadan uyarlar.

Zayıf bir özdeğerleri vardır.

Şu talim ve terbiyeden geçirilmişlerdir: İtaat et, uysal ol, sessiz ol, içinde tut, kimseciklere söyleme.

Onlar, kusmuş, yere düşmüş babalarını yatağına taşıyıp çoraplarını çıkarıp üstünü örten çocuklardır; ve bu sırada belki de sadece yedi-sekiz yaşındadırlar.

O evden sağ salim kurtulanlar, görünüşte sağlam dursalar da içlerinde büyük bir tahribat vardır. Sürekli sizi utandıran, küçük düşüren, tehlikeye sokan birine güvenmek zorunda olmak çok zordur çünkü.

Alkolikler, alkoldaşlar, bu arada çocukları

 

Alkoliklerle büyümüş çocuklar, dengeyi bulabilmek için her şeyi denerler. Uyum sağlamakta, esnek olmakta, spontane olmakta uzmanlaşmışlardır. O yıllarda, başka seçenekleri de yok denecek kadar azdır zaten.

Rahatlatıcı olmakta üstlerine yoktur. Rahatlatmaları gereken insanları, ömürleri boyunca bulmaları da hep bundandır. İflah olmaz derecede vericidirler, kendi zararlarına bile olsa, bu böyledir.

Alkoldaşın eğilimi, her şeyin yolunda gittiğine dair ideal fotoğrafı çevreye sunmaktır. Bu durum, çocuklar için oldukça kafa karıştırıcıdır.

Alkoliklerin yetişkin çocuklarının özel gereksinimleri vardır. Terapiye başvurduklarında, paylaşmaları gereken ilk ve onlara belki en yardımı olabilecek şey, alkolik bir ebeveyn ile büyümüş olduklarını söylemeleridir.

Nice alkolik çocuğu, kendindeki sıkıntının ne olduğunu arayarak geçiriyor yıllarını. Bipolar? Şizofren? Dengesiz? Anormal? Oysa, çok kilit bir dönem var hayatlarında: O alkolikle yaşamış olmak ve beraberinde gelen izler, o yaralar ve bereler.

Yıllardır terapi gören -yukarıda alıntılarını paylaştığım- alkolik çocukları, Claudia Black’in Children of Alcoholics – It Will Never Happen to Me/ Çocuk, Ergen, Yetişkin Olarak Alkolik Çocukları – Sorunlar ve Çözümleri adlı kitabını okuyana dek sorunlarının temeli ile, yani bir alkoliğin çocuğu olmanın hayatlarındaki belirleyici negatifliği ile, karşılaşamamış.

 

Eğer siz bir alkolik çocuğuysanız...

 

Eğer doğumunuzdan gençlik döneminize kadar alkolik bir ebeveyn ile yaşadıysanız, bugün yaşadığınız karmaşanın belirgin kısmı o yıllardaki düğümlere dayanıyor. Uzmanlar, genel terapilerin yeterli olmadığını söylüyor.

Eğer siz bir alkolik çocuğuysanız, sizi temin ederim ki yaşadığınız zihin karışıklığı ve çılgınlığın nedenleri var. Rol yapmak zorunda değilsiniz. Küçükken, geceleri bir dolaba saklanmış olabilirsiniz. Yatağınızı istisnasız her gece ıslatarak ebeveynlerinizle iletişime geçmeye çabalamış olabilirsiniz. İleriki yaşlarda o evden çıkıp zalim kocanızın her emrini uygulamış da olabilirsiniz. Ya da, örneğin, takdir edildiğinizde, konuyu değiştirmeye çalışmanızın nedeni de taa o günlere dayanıyor olabilir.  

Alkolizm travmatik deneyimler yaşatan bir hastalık. Asla ufak bir sorun değil; ve alkolik ailelerde, çocuğun yaşayabileceği dostluk, kadeh dostluğundan öteye  gidemiyor.

Al-Anon diye bir birliktelikten bu yaşımda haberimin olması, yine, ne kadar, ama ne kadar ilginç. Alkolik ailelerin çocuklarının, durumun bunca barizliğine rağmen, kendilerini keşfetmeleri, bütün o gizli planlarla, sonsuza doğru ertelenmiş adeta.

Al-Anon’lar, bu insanlar, alkoliklerden alınan tahribatı iyileştirmek için oradalar. Deneyimlerini paylaşıyorlar. Size en yakın ücretsiz destek grubunu şu linkten araştırabilirsiniz. Güvende hissetmeniz için soyadı kullanmıyorsunuz. Yeniden gülmek isteyenlerin yolculuğu belki de oradan geçiyordur. Bu izlenimi Youtube’daki videolarından edindim. Gülerek, acılı hikâyesini anlatan kadın dedi ki dinleyicilere, “Eğer şu an bu anlattıklarıma gülemiyorsanız, buraya gelmeye devam edin, ilk zamanlarda ben de gülemiyordum.”

Sizin haberiniz var mıydı Al-Anon’dan?
Varsa, bana daha önce niye söylemediniz?


Not 1: Alkolü yasaklamak marifet değil sayın hükümet. Alkolizmin olduğu o evlere, çocuklara göz kulak olacak birilerini, -mesela polisleri (!) İstiklal’e değil, oraya- dikmeniz gerekiyor.

Not 2: Zor Bir Ailede Büyümek (Susan Forward, Craig Buck) kitabı rahatlatıcı gelebilir.

Not 3: Ailenizde bir alkolikle yaşadıysanız ve aldığınız tahribat sizi terk etmiyorsa Al-Anon’lara mutlaka uğrayın.