Siz bu yazıyı okumaya başladığınızda, ABD Başkanı Obama, vatandaşlarına sesleneceği konuşmasını bitirmiş olacak. O yüzden riskli bir yazıya başladığımı söylemeliyim. Zira, konuşmanın detayları ve piyasalara etkisi, merak edilen fakat fikir birliği olmayan konular.
Seçim kampanyası süresince ve Başkanlık görevinin ilk haftalarında, sistemde yapılması gereken değişikliklere vurgu yapan Obama, göreve başlamasından bu yana bir yıl geçmesine rağmen, vaatlerini uygulamaya geçirme konusunda pek de başarılı olamadı. Bu ve uluslar arası arenadaki bazı tavır ve politikalarına yönelik aldığı sert eleştiriler sonucunda, Obama’nın icraatına yönelik halk kabulü de gerileme başladı.
Son araştırmalar, Başkan’ın performansından memnun olmayanların oranının yüzde 50’ye yükseldiğini gösteriyor. Bu oran geçen yıl yüzde 22 idi. İşte bu nedenle, bugün yapılan konuşmanın, en azından Obama için, önemi büyük. Hele ki; geçen hafta Massachusetts yapılan senato seçimlerinde yaşanan mağlubiyetten sonra.
Obama son haftalarda üzerinde durduğu, mali sektörün ve sağlık sektörünün yeniden yapılandırılması konularına, bugünkü konuşmasında değinmemesi mümkün değil. Konuşmada yine bir süredir işaretleri gelen tasarruf tedbirlerinin de öne çıkması beklenebilir. Zira, dün Beyaz Saray çalışanlarının ücretleri donduruldu.
Medyaya yansıyan bir konu ise, eğitim ve ulusal güvenlik dışındaki bazı ihtiyari kamu harcamalarında kesintiye gidilmesi ve orta sınıf gelir düzeyindekilerin vergi yükünün hafifletilmesi olarak görünüyor. Harcamalardaki kesintinin büyüklüğüne yönelik rakamlar dolaşsa da, hangi alanlarda kesinti yapılacağı konusunda bilgi yok.

Canlandırma Paketleri Uzatılıyor
ABD’nin bilinen canlandırma ve kurtarma yardımları toplamı 5 trilyon dolar düzeyinde.  787 milyar dolar tutarındaki ilk canlandırma paketi kamu harcamalarında artışa yönelikti. Otomobil ve konut alanlara odaklanan ikinci paketin büyüklüğü 45 milyar dolardı. Aslan payı ise 4 trilyon dolara yakın yardımla mali sektöre aitti.
Ben bu yazıyı hazırlarken, ABD hükümeti tarafından işletmelerin makine-teçhizat alımına yönelik uyguladığı bir vergi teşvikinin süresinin 2010 sonuna dek uzatılacağına yönelik bir haber düştü.
Haberde, uygulamaya yönelik detaylara yer verilmemesine rağmen, bu ya 2009 başında yürürlüğe giren ve 31 Aralık 2009’da sona eren “Section 179” isimli vergi indirimi uygulamasının uzatılmasına yönelik bir girişim ya da daha geniş kapsamlı bir hızlandırılmış amortisman uygulaması gibi görünüyor.
ABD Vergi Kanunu’nun 179. maddesi, geçen yıl KOBİ’lere bir teşvik getirmiş ve içinde bulunulan yılda yapılan yatırım harcamalarının tamamını o yıl ödenecek vergiden düşme fırsatı sunmuştu. Üst sınırı 250 bin dolar olarak belirlenen teşvik ile işletmelerin makine, teçhizat, araç alımlarını hızlandırılmaları, böylece ekonominin hareketlenmesi amaçlanmıştı.

Piyasalara Etki
Geçen  hafta başından beri piyasalarda seyrin aşağı yönlü olduğunu biliyoruz. Dün borsalar düşerken, başta yunan tahvilleri olmak üzere birçok ülke tahvilinin faizleri yükselmeye devam etti.
Güne binde beş civarında gerilemeyle başlayan Amerikan borsa endeksleri, gece 21.15’te FED’den gelen ‘faizleri uzun bir süre daha düşük tutacağız’ açıklamasından sonra aynı oranda artıya geçerek kapandılar.
Obama’nın bu sabah yapacağı konuşmanın piyasa üzerinde bir etkisi olup olmayacağı belirsiz. Normal şartlarda, bu tür bir konuşmanın mali etkiler yaratması beklenmez. Ancak konuşmanın önemli bir kısmının ekonomik önlemlere ayrılacak olması, böyle bir olasılığı doğuruyor.
Riskli bir tahmin olsa da, ben iki nedenle, bu konuşmanın piyasalar üzerinde olumsuz bir etkisi olacağını düşünmüyorum. Birincisi, hangi konuların dile getirileceği aşağı-yukarı tahmin ediliyor ve kötü bir sürpriz gelmesi zor. İkincisi, borsalar bu konuşmayı bir risk olarak algılasaydı, kapanışta yüzde bire yakın bir sıçrama yapmazlar ya da bu sıçramayı geri alırlardı.