Türkiye’nin üst düzey ziyaretleri arasında medyada en fazla yankı uyandıranlarından biri Libya’dır. Libya Lideri Kaddafi ile zamanın Başbakan’ı Necmettin Erbakan’ın yaptığı görüşmeyi hatırlamayan yoktur herhalde. Bu yüzden Başbakan Erdoğan’ın ve beraberindeki bakanların Pazartesi günü başlayan Libya ziyareti de yakından izleniyor.
Vizeler Kalkıyor
Geçen ay Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın ve Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkililerinin Libya’ya giderek altyapısını oluşturduğu birçok anlaşma bugün Libya’da imzalanacak. Bunlar arasında en dikkat çekicisi olan vize uygulamasının kaldırılması dün Türkiye’de medyada fazlasıyla yer buldu.
Libya’ya girişte vizenin kaldırılması uzaktan bakıldığında cılız bir haber gibi gelebilir ama işin doğrusu şu ki, bu ülkede özellikle müteahhitlik sektöründe faaliyet gösteren birçok şirket ve bu şirketlerde çalışan binlerce Türk var. Diğer taraftan Libya en zor vize alınabilen ülkelerden biriydi ve çok sayıda başvuru sebep gösterilmeden reddediliyor ya da uzun süre bekletiliyordu. Vize anlaşmasının politik anlamı da bulunuyor. Zira, uzun yıllar boyunca-en iyimser ifadeyle- pürüzsüz gitmeyen ilişkilerimize bu anlaşmayla yeni bir boyut eklenmiş oluyor.
Dış Temsilcilikler Artıyor
Dün Başbakan Erdoğan Libya’da düzenlenen iş forumunun kapanışında yaptığı konuşmasında, Türkiye’nin Afrika kıtasındaki büyükelçilik sayısını gelecek yıl sonunda 27’ye çıkaracağını söyledi.
Geçen ay bu konuda yazmış ve Türkiye’nin Afrika’da son yıllarda giriştiği çabalara rağmen, resmi temsil anlamında büyük bir atalet içinde olduğunu söylemiştim. Çünkü elliden fazla Afrika ülkesinde Türkiye’nin sadece 11 büyükelçiliği var. Öyle büyükelçilerimiz var ki; bulundukları ülkenin yanında 8-9 ülke ile ilişkilerimizi de yürütmeye çalışıyor. Bu kadar az sayıda büyükelçiliğe sahip olmamızdan daha da vahimi, şu ana kadar Afrika kıtasında ticaret müşavirliği anlamında gerekli çalışmaların yeteri düzeyde yapılmamış olması. Türkiye’nin kıtada 8 ticaret müşaviri bulunuyor. Libya’nın, Afrika’daki büyükelçilik sayısı elli. Çin ve Brezilya’nın temsilcilikleri ise Türkiye’nin çok üzerinde.
Eğer Türkiye dış politikada ve dış ticarette Afrika’da kalıcı olmak istiyorsa, önceki bu kıtadaki resmi varlığını artırmak zorunda. Size çok basit bir örnek vereyim. Fransa’nın ülke dışındaki temsilciliklerinde sadece ekonomi ve ticaret konularında çalışan görevlilerinin sayısı 2400 civarında. Türkiye’nin ticaret müşavirlerinin sayısı ise yüz dolayında.
Teminat Mektupları
Libya, müteahhitlik şirketlerimizin yüksek pazar payına sahip olduğu bir ülke. Şu ana dek 19, geçen beş yıl içinde ise 10 milyar dolara yakın taahhüt üstlenen şirketlerin ve diğer sektörlerdeki şirketlerin karşılaştığı en önemli sorun Türk bankalarından alınan teminat mektuplarının Libya tarafından kabul edilmemesi idi. Bu sorunu çözecek bir anlaşma ile bundan böyle şirketler, yabancı bankalara ek komisyon ödemekten kurtulacaklar. Bu da maliyetlerini ve iş hacimlerini yukarı çekecek. Anlaşmanın, Türk şirketlerinin Libya’daki iş hacmini orta vadede yüzde 40 civarında artırması bekleniyor.
Avrupa ülkeleri, Çin ve ABD’nin paylarını artırmak için yoğun çaba gösterdikleri Libya pazarı, bugün atılacak yeni imzalarla Türkiye için daha avantajlı hale gelebilir.