Son günlerde içerideki gündem maddelerinden biri, değerli TL nedeniyle ithalatın artıyor, ihracatın zorlanıyor olması ve bunun sanayi üretimini, istihdamı olumsuz etkilemesi.
İlkiyle başlayalım…
Değerli TL ithalatı artırıyor mu?
İthalatımızı üç ana başlık altında gruplandırabiliriz. İlk grupta ülkemizde olmadığı ve ithal edilmesi zorunlu mallar var: petrol ve doğalgaz akla ilk gelen ürünler. İthalatın yaklaşık dörtte birini oluşturan bu grupta ithalat ile kur arasında güçlü bir ilişki yok.
İkinci grupta iç ve dış talepteki artış nedeniyle ithalatı artan ürünler var. Bunlar, makine, demir-çelik ve plastik. Bu üç ürün grubunda 2009 ithalatı sırayla 29.3, 11.3 ve 6.9; toplamda ise 35.1 milyar dolar. Bazıları doğrudan iç talebi karşılamak için ithal edilirken, bazıları ise içeride işlendikten sonra ihraç edilmek üzere ithal ediliyor.
Son birkaç ayda “tıkır tıkır” reklamını defalarca izlemişsinizdir. Makine Tanıtım Grubu bu yolla yerli makine satışlarını artırmayı ve ithalatı azaltmayı amaçlıyor. Bu gruptakileri ithalatı ile TL’nin değeri arasında daha güçlü bir ilişki var. TL değer kazanınca, yani döviz kuru düşünce, insanlar ve şirketlerin ithal mal satınalma eğilimi yükseliyor.
Üçüncü grupta, ülkemizde benzerleri olmasına rağmen tüketici tercihleri nedeniyle ithal edilen ürünler var. Otomobil ve tekstil-hazır giyim buna verilebilecek örnekler. Bu ürün gruplarında 2009 ithalatımız sırayla 8.9 ve 8.4; toplamda 17.3 milyar dolar.
Bunları tamamen iç piyasadan karşılamamız teorik olarak mümkün ise de çeşitli nedenlerle bunu yapmak zor. Otomobil ithalatını azaltmak kısa ve orta vadede mümkün olmayabilir ancak tekstil-hazır giyim sektörlerinde potansiyel daha yüksek.
Doğal kaynak dışındaki tüm ürünleri içeride üretmek mümkün olabilir.  Belki bazılarını üretebilmek için on yıla ihtiyacımız var ama öyleleri var ki; kalite boyutunda Türkiye’dekilere yaklaşamayacak olsa bile ucuz olduğu için ithal ediliyor.
Bu trend zamanla öyle hızlandı ki; bazı sektörlerimiz yol olma noktasına geldi.    Siz hiç yerli bir oyuncak markası biliyor musunuz? Neden kozmetik alanında kendi markalarımız yok? Son yirmi yılın lokomotif sektörleri tekstil ve hazır giyimde ihraç ettiğimiz kaç marka sayabiliriz?
Başlığa geri dönelim.
Her üründe olmasa ile bazılarında kendi servetimizi yok pahasına dışarıya çıkardığımız yetmiyormuş gibi, yerli sanayi ve istihdamımızı da baltalıyoruz. En büyük market zincirlerinden, cadde üstündeki mağazalara kadar “ithal lamba”, ithal oyuncak”, “ithal masa” gibi afişleri sanki bir kalite algısı gibi yansıtmaktan vazgeçinceye kadar bu devam edecek. Düşük döviz kurları da bunu yapanları ödüllendiriyor.