-YENİ HSYK'YA ÜYELİK SEÇİMİ 4 YILDA BİR ANKARA (A.A) - 29.09.2010 - Adalet Bakanlığınca hazırlanan HSYK Kanun Tasarısı ön taslağında, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) üyeliği seçimlerinin 4 yılda bir olmak üzere üyelerin görev süresi bitmeden önce 65 gün içinde Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) yönetim ve denetiminde yapılması öngörüldü. Ön taslakta, adli yargı hakim ve savcılarının HSYK'ya seçeceği üyeler için her ilde il seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında seçime gidilmesi ve o il ve ilçelerde görev yapan hakim ve savcıların oy kullanması hükmü yer aldı. Anayasa değişiklik paketiyle yapısında değişiklik öngörülen HSYK'ya ilişkin yeni düzenlemeleri içeren kanun tasarısının ön taslağına göre, HSYK'nın dört asıl üyesi, hakimlik mesleğine alınmasına engel bir hali olmayan, yükseköğretim kurumlarının hukuk dalında en az 15 yıldan beri görev yapan öğretim üyeleri ile meslekte fiilen 15 yılını doldurmuş avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca; üç asıl ve üç yedek üyesi Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca; iki asıl ve iki yedek üyesi Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca; bir asıl ve bir yedek üyesi, kendi üyeleri arasından Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca; yedi asıl ve dört yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları arasından adli yargı hakim ve savcılarınca; üç asıl ve iki yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idari yargı hakim ve savcıları arasından idari yargı hakim ve savcılarınca, 4 yıl için seçilecek. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilecekler ve Kurula üye seçimlerinde oy kullanabilecekler. Kurulun asıl ve yedek üyelerinin görev sürelerinin tamamlanmasından en geç 3 ay önce Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ve Yargıtay Birinci Başkanlığı ile Danıştay, Türkiye Adalet Akademisi ve YSK başkanlıklarına bu husus bildirilecek. -SEÇİMLERİN ZAMANI VE ESASLARI- HSYK üyeliği seçimleri 4 yılda bir olmak üzere, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki 65 gün içinde yapılacak. Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarından seçilecek Kurul üyeliği için her üye, birinci sınıf adli ve idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek Kurul üyeliği için her hakim ve savcı; kendi aralarından seçilecek asıl ve yedek üyelerin toplam sayısı kadar aday için oy kullanabilecek. Daha fazla sayıda aday için oy verilmesi durumunda oy pusulası geçersiz sayılacak. En fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olacak. Bu seçimler her dönem için bir defada ve gizli oyla, serbest, eşit, tek dereceli, açık sayım ve döküm esaslarına göre yapılacak. Oyların eşitliği halinde adaylar arasında kura çekilecek. Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisinin Kurula üye seçimi de ayrı bir başlık altında düzenlendi. Yargıtay Birinci Başkanı ile Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi başkanlarınca Kurul üyeliği için üyelerin görev sürelerinin dolmasından 65 gün önce seçim süreci başlatılacak ve adaylık için başvuru tarihleri ilan edilecek. İlan tarihinden itibaren on gün içinde adaylar ilgili başkanlığa başvuracak. Başvuruların bittiği tarihten itibaren beş gün içinde kesin aday listesi ilan edilecek. Kesin aday listesinin ilanından itibaren 30 gün içinde Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarında seçim yapılacak. Adli ve idari yargı hakim ve savcılarının Kurula üye seçiminde de hakim ve savcılarının tamamı oy kullanma hakkına sahip olacak. Adli yargı hakim ve savcıları adli yargıdan, idari yargı hakim ve savcıları idari yargıdan aday olanlara oy verebilecek. Birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş her hakim ve savcı Kurul asıl ve yedek üyeliğine seçilme hakkına sahip olacak. -SEÇİMLERİN YÖNETİM VE DENETİMİ- Seçimler, YSK'nın yönetim ve denetiminde yapılacak. Adli yargı hakim ve savcılarının HSYK'ya üye seçmesi için her ilde, il seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında yapılacak seçimlerde, o ilde ve o ilin ilçelerinde görev yapan hakim ve savcılar oy kullanacak. İdari yargı hakim ve savcılarının Kurula üye seçmesi için, bölge idare mahkemelerinin bulunduğu illerde, o il seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında yapılacak seçimlerde, o bölge idare mahkemesinde ve yargı çevresi içerisinde kalan yerlerde görev yapan idari yargı hakim ve savcıları oy kullanacak. Yapılacak seçimlerde sandık alanında sandığın konulacağı yer, il seçim kurulunun denetiminde sandık kurulunca kararlaştırılacak. Sandığın konulacağı yerlerin belirlenmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla, serbestçe ve gizli şekilde verebilmesi göz önünde bulundurulacak. Sandıklar, adliye binalarının oy kullandırmaya elverişli kısımlarına konulacak. Kurula üye seçimlerinde, 26 Nisan 1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 17. maddesi hükmü uygulanmayacak. İl seçim kurulları, oy kullanacak hakim ve savcı sayısına göre, kamu görevlileri arasından seçilecek bir başkan, dört asıl ve iki yedek üyeden oluşan sandık kurulları oluşturulacak. Sandık kurullarının işlem, tedbir ve kararlarına karşı yapılan şikayet ve itirazlar il seçim kurulunca karara bağlanacak. Adayların, soyad alfabe sırasına göre liste halinde düzenlenecek olan ve isimleri karşısında oy kullanma tercihini belirtecek boş kutucuk bulunan birleşik oy pusulaları, üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı mevcut kağıtlara bastırılarak il seçim kurullarına seçmen sayıları dikkate alınmak suretiyle adli ve idari yargı oy pusulası şeklinde gönderilecek. Oy pusulalarıyla ilgili diğer hususlar YSK tarafından belirlenecek. Sandık ve il seçim kurullarında oyların sayım, döküm ve seçim tutanaklarının birleştirilmesi çalışmalarına, isteyen her hakim ve savcı müşahit olarak katılabilecek. Yapılacak seçimlerde, 298 sayılı Kanun'un bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanacak. YSK, illerde oy kullanacak hakim ve savcıların listelerini belirleyerek, üyelerin görev sürelerinin dolmasından en geç 65 gün önce il seçim kurullarına gönderecek. İl seçim kurulları listeleri, ulaştığı tarihten itibaren en geç 5 gün içinde askıya çıkartacak. Bu listelere, askıya çıkarılma tarihinden itibaren 10 gün içinde il seçim kurulu aracılığıyla YSK'ya itiraz edilebilecek. Yargıtay, Danıştay ve Kurul ile Adalet Bakanlığı teşkilatlarında görev yapanlar ile yurt dışında bulunan hakim ve savcılar Ankara'da, geçici yetki ile bir başka yerde görevlendirilenler ise görevlendirildikleri yerde oylarını kullanacaklar. İzinli, görevli, hastalık veya aylıksız izinli olmaları nedeniyle bir başka yerde bulunan hakim ve savcılar. YSK'ya seçmen listeleri kesinleştirilmeden önce başvurmaları halinde bulundukları yerde oy kullanabilecekler. Seçim takvimi başladığı tarihten itibaren listelerde ismi bulunanlardan herhangi bir nedenle meslekten ayrılanlar, Kurul tarafından YSK'ya bildirilecek ve bunlar oy kullanamayacak. -SEÇİM NE ZAMAN YAPILACAK?- YSK tarafından belirlenecek seçim takvimi, bu kurumun internet sitesinde ilan edilecek. İlan tarihinden itibaren 15 gün içinde adaylar YSK'ya başvuracak. Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren 5 gün içinde YSK adayların başvurularını inceleyecek ve geçici aday listesini ilan edecek. Hakim ve savcılar tarafından gerekçeleri ve buna bağlı somut delilleri ile birlikte ilan tarihinden itibaren 5 gün içinde adaylığa itiraz edilebilecek. YSK, itiraz süresinin sona erdiği tarihten itibaren beş gün içinde itirazları evrak üzerinden inceleyerek sonuçlandıracak ve kesin aday listesini ilan edecek. YSK, kesinleşen aday listelerini seçim takviminin başlamasından itibaren en geç 30 gün içinde il seçim kurulu başkanlıklarına gönderecek. Seçimler, YSK'nın kesin aday listesini ilan ettiği tarihi takip eden ikinci pazar günü yapılacak. -PROPAGANDA YASAĞI- Adaylar propaganda yapamayacaklar, sadece YSK tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde öz geçmişlerini bu iş için tahsis edilmiş bir internet sitesinde yayımlayabilecekler. Kesin aday listesinin ilanından sonra seçim sonuçlarının kesinleşmesine kadar geçen süre içinde adaylıktan çekilme veya seçilme yeterliliklerinin kaybedilmesi halinde listede değişiklik yapılmayacak. Ancak bu husus, YSK'nın internet sitesinde duyurulacak. -ÜYELİĞİN SONA ERMESİ- HSYK üyeliklerinin ölüm, emeklilik, istifa gibi nedenlerle boşalması halinde, Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelikler için, boşalmayı takip eden 60 gün içinde yeni üyelerin seçimi yapılacak. Diğer üyeliklerin boşalması halinde, asıl üyenin yedeği tarafından kalan süre tamamlanacak. Genel Kurulun toplantı yeter sayısını oluşturamayacak şekilde üyeliklerde boşalma olması halinde, boşalan asıl ve yedek üyelikler için altmış gün içinde yeniden seçim yapılacak. Bu seçim sonucunda asıl ve yedek üyeliğe seçilenler, yerine seçildikleri üyelerin kalan sürelerini tamamlayacak. Başkan dışındaki Kurul üyeleri ile yedek üyelerin, Hakimler ve Savcılar Kanunu'na göre hakimlik ve savcılık mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı kesin hüküm giymesi, çekilmesi, 65 yaşını doldurması hallerinde kendiliğinden; Kurul üyesi olabilme şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya Kurul üyeliği sırasında bu şartlardan herhangi birini kaybetmesi halinde Genel Kurulun üye tam sayısının her halde salt çoğunluğunun bu durumu tespit eden kararıyla HSYK üyeliği sona erecek. Ayrıca, Kurulun seçimle gelen üyelerinin, görevlerini yerine getiremeyeceklerinin sağlık kurulu raporuyla kesin olarak anlaşılması veya görevlerine izinsiz, mazeretsiz ve kesintisiz olarak 15 gün ya da 1 yılda toplam otuz gün süre ile devam etmemeleri halinde, Genel Kurul üye tam sayısının her halde salt çoğunluğunun kararıyla Kurul üyeliği sona erecek. HSYK üyeliğine yüksek mahkeme üyeliğinden seçilenlerden Kurul üyeliği sona erenler, herhangi bir işleme gerek olmaksızın ve boş kadro şartı aranmaksızın, geldikleri yüksek mahkeme üyeliği görevine geri dönecekler ve boşalan ilk üye kadrosu kendilerine tahsis olunacak. Adli ve idari yargı hakim ve savcılığından seçilenlerden sürenin tamamlanmasından önce Kurul üyeliği sona erenler, Genel Kurul; sürenin tamamlanması nedeniyle Kurul üyeliği sona erenler kendilerinden sonra oluşacak Genel Kurul tarafından müktesepleri dikkate alınarak, tercih ettikleri üç ayrı ilden birinde uygun görülecek bir göreve atanacaklar. Diğer kamu görevlerinden seçilenlerden Kurul üyeliği sona erenler başvuruları üzerine, yetkili kurumları tarafından önceki görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve atanacaklar. Atama işlemleri, Kurul üyeliğinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılacak. Atama işlemi yapılıncaya kadar ilgililer izinli sayılacak ve Kurul üyeliği özlük haklarından yararlanmaya devam edecekler. HSYK üyelerinin Kurulda geçirdikleri süreler, tabi oldukları kanun hükümlerine göre hizmetlerinde değerlendirilecek.