Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Başbakanlık Yeni Bina’da Yeni Teşvik Paketi’ni açıkladı. Yeni paket 4 ana bileşenden oluşacak. Yatırımın hangi bileşende yer aldığına, büyüklüğüne ve bölgeye göre farklı teşvikler söz konusu olacak. Ancak stratejik yatırımlar adı altındaki sektörlere, eğitime, yük ve yolcu taşımacılığına, madenciliğe ve bazı turizm bölgelerine yapılan yatırımlar nerede olursa olsun 5'inci bölge desteklerinden yararlanabilecek. Yeni sistemle, cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin yatırım ve üretiminin artırılması hedefleniyor.
Hükümetin dördüncü teşvik sistemini devreye koyduklarını belirten Erdoğan şunları söyledi: "Ekonomi son derece güvenli ve istikrarlı bir yapı sergiliyor. Küresel krizin en ağır seyrettiği 2009 hariç ekonomi sürekli büyüme kaydetti. 9 yılda GSYH üç kattan fazla artış gösterdi. Bugün artık yatırımcı önünü görebiliyor. Biz geçmiş hükümetler döneminde olduğu gibi belli zümrelere değil, tüm Türkiye'ye hitap edecek teşvik anlayışını hakim kıldık.
Temmuz 2009'dan bugüne kadar mevcut teşvik uygulaması kapsamında 11 bin 382 adet teşvik belgesi düzenlendi. Bu kapsamda 157 milyar dolar yatırım öngörüldü. 2009'daki sistem bir önceki sisteme göre belge sayısı itibariyle yüzde 17, yatırım tutarı itibariyle yüzde 73 artışa neden oldu. Mevcut sistemle bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmayı hedeflemiştik. Teşvik belgelerinin yarıdan fazlası daha az gelişmiş bölgelere gitti. Mevcut sistemle uluslararası yatırımları ülkemize çekmeyi hedeflemiştik, bunda da başarı sağladık. Teşvik sistemi etkili sonuçlar doğurdu. Yeni teşvik sistemini de bu temel üzerine inşa ediyoruz."
Vergi, faiz ve pirim desteği
Erdoğan'ın açıkladığı sistemin ayrıntıları şöyle:
Yatırımlara KDV istisnası, gümrük vergisi istisnası, vergi indirimi, faiz desteği, yatırım yeri tahsisi desteği, KDV iadesi desteği sağlanacak.
Yeni sistemle sanayinin yapısal dönüşümüne katkı sağlayacak stratejik yatırımlar (Tedariği yüzde 50'den fazlası ithalata dayalı ürünlerin yer aldığı sektörler) desteklenecek. Demir-çelik, makina ve kimya sektörleri bu kapsamda yer alyıor. Yatırım yapılacak yere yatırımcı karar verecek. Stratejik yatırımlar aynı koşullarla desteklenecek.
Stratejik yatırıma dört koldan destek
Yeni sistemle birlikte özellikle stratejik yatırımlara destek verilecek. Burada temel olarak vergi, faiz, prim ve yer tahsisi desteği sağlanacak.
Stratejik yatırımlara verilecek destekler şöyle: Yatırım malı ithalat malı makine teçhizat için gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası. 7 yıl süreyle sigorta primi desteği. Yatırımın yüzde 50'si kadar vergi indirimi. Yatırım kredileri için 50 milyon liraya ulaşan faiz desteği. Yatırım yeri tahsisi. Asgari 500 milyon tutarındaki yatırımlar için bina ve inşaatta KDV istisnası. KDV iadesi desteğiyle finansman yükü azaltılacak.
Stratejik yatırım en az 50 milyon lira
Stratejik yatırımlarda, yatırım tutarının 50 milyon lirayı aşması gerekiyor. Ayrıca yüzde 40 KDV üretecek bir yatırım olması gerekiyor.
Stratejik yatırıma her ilden destek
Stratejik hangi ilde yapılırsa yapılsın aynı destek verilecek. Yeni sistemde eğitim yatırımları da desteklenecek. Belirli büyüklükteki otomotiv, uzay, rüzgar sanayi yatırımları desteklenecek. Demiryolu, madencilik, turizm yatırımları yine 5. bölge desteği alacak.
Türkiye il bazlı 6 bölgeye ayrıldı
Yeni sistemle bölgesel teşvik sisteminin etkinliği artacak. Bölgesel harita yeniden ele alındı. İller sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre 51 il 6 bölgeye (daha önce 4 bölgeydi) sınıflandırıldı. Yeni uygulamada bölgesel sistem yerine il bazlı bölgesel teşvik sistemine geçildi.
En büyük destek 6. Bölgeye
Yeni sistemde az gelişmiş illere (6. bölge) yapılacak yatırımlar daha avantajlı şekilde desteklenecek. Bu illerdeki yatırımı yapacakların sigorta primi ödemeleri 10 yıl süreyle devlet tarafından karşılanacak.
6. bölgede yatırım yapacak firmalar yatırımın yüzde 50'sine, OSB içinse yüzde 55'ine tutar kadar vergi ödeme yükümlülüğünden muaf tutulacaklar. Faiz desteği tavanları da yükseltilecek.
6. bölgede 31 Aralık 2013'e kadar başlanacak yatırımlarda sigorta primi desteği 10 yıl uygulanacak. Bu tarihten sonra ise 7 yıl uygulanacak.
Yatırımcı vergi indirimi desteğini yatırım döneminde elde ettiği kazançlara da uygulayabilecek.
6. Bölgede işverenin yüklerini devlet üstlenecek
Azami faiz destek tutarları 500-900 TL'ye kadar yükseldi. 6. bölgedeki yatırımlarla sağlanan istihdam için asgari ücret üzerinden hesaplanacak gelir vergisi stopajı 10 yıl boyunca terkin edilecek.
6. bölgede yatırım yapan SSK işveren payı, SSK işçi payı, gelir vergisi stopajından kurtuluyor. Artıları devlet üstleniyor, işverene sadece net asgari ücret kalıyor. Asgari ücretlinin maliyeti 600 dolardan 350 dolara düşecek.
1 Ocak'tan itibaren geçerli
Yeni teşvik sistemi 1 Ocak 2012'den itibaren geçerli olacak.
Sistemi amacı: Açığı azaltmak
Yeni teşvik sistemiyle cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan aramalların üretiminin artırılması hedefleniyor.
Erdoğan gazetecilerin sorularını yanıtladı
Hedeflenen yıllık yatırım tutarı nedir?
- Yeni teşvik sisteminin yıllık bedeli için, burada yapılacak olanı yatırımı kestirmemiz mümkün değil. Ucu açıktır. 2013 sonuna kadar olan bir proje. Adı da yeni teşvik paketi. Özellikle cari açığımızı gidermek için planlandığından, net rakam mümkün değil. Herhangi bir şeyi belirlememize gerek yok. Bu bir gücün de ifadesidir. Zaten bu gücü bir kampanyaya çevirerek başlatıyoruz.
Stratejk yatırımlar arasında enerjiyi göremiyoruz. Ayrıca yatırımlardaki büyüklük tutarları nedir? Az gelişmiş illerde Tunceli'nin olmadığını gördük. Bunu nasıl değerlendirmek gerekir?
- Enerji üzerinden de destek vereceğiz. Bugüne kadar da enerjiye yönelik desteğimiz olmadı. Yatırıma yönelik enerjiye orada destek vereceğiz. Enerjinin kendisine yönelik yatırımlara değil.
Tunceli neden beşinci bölgede derseniz, hiçbir il için özel kriter olmadı. TUİK'in elindeki 61 ayrı kriter var, onlar neyi gerektiriyorsa illerimizin sıralaması yapıldı, bölgeler ona göre belirlendi, Tunceli de beşinci bölgede yer aldı. Hiçbir il için özel yöntem alınmadı, burada ekonomik göstergeler kadar sosyal göstergeler de önemli rol oynadı.
Yatırım büyüklüğünü noktasında minimum 50 milyon lirayı aşmak ve yüzde 40 KDV üretecek tesis ama bunlar stratejik yatırımlara yönelik. Yüzde 40 katma değer sağlayacak ki destek alsın.
Altıncı bölgeye yönelik, bölgedeki yatırımcıların desteğini önemsediğinizi söylediniz, yeni teşvik sisteminin uluslararası arenada tanıtımı için nasıl bir plan düşünüyorsunuz?
Altıncı bölgeye yönelik verilen teşvikler ortada, devlet olarak oradaki yatırımları teşvik edici alt yapı yatırımlarımız devam ediyor. Türkiye'deki altı bölge bazında bu işte süreci takvim çerçevesinde tanıtım süreci devam edecek, STK'lar ve ticaret ve sanayi odalarıyla devam edecek. Yatırım destek ajansı bu çalışmaları yurtiçi ve yurtdışında sürdürülecek, bu kampanya yurtiçi ve yurtdışı olmak üzere sürdürülecek.
Eğitimle ilgili yatırımlarda bir sınırınız olacak mı? Herkes okul yatırımı yaparsa atıl olmaz mı?
Şu anda biz bir yıl içinde belli bir miktarda ilkokul ve ortaokul yapacaksak, 4+4+4 ile böyle bir adım atacaksak, girişimci bu tür okulları destekleyeceğiz, yatırımcıya bu adımı atma fırsatını vereceğiz. Bu noktada elimizi kolumuzu bağlayan herhangi bir şey yok.
Stratejik yatırımlarda ilin yerinin önemi olmaksızın destek verilmesi çok önemli. Cari açığımızı minimize edecek politika stratejik yatırımdan geçiyor. İstediği yerde yapsın yeterki stratejik olsun, biz destek veririz, biz destek verirken, diğer yandan cari açık için destek alacağız. Altıncı ve beşinci bölgede farklı olacaktır.