Dr. Ozan Bingöl*
Ne zaman tasarruf tedbirlerinden bahsedilse, makam aracı saltanatına son verileceğinden dem vurulur. Ama yollarda kırmızı plakalı veya çakarlı lüks araçlar azalmaz hep artar. Vatandaş araba alırken bir tane kendisine iki veya üç tane Devlete alırken, birileri Devlet kesesinden en lüks yabancı araçlara biner. Cari açığın artmasına katkı pahasına yapılır bu.
Yıllar önce, teknokrat yönü öne çıkan bir bakan olarak bilinen Mehmet ŞİMŞEK, makam araçları söz konusu olunca, "Makam araçları bütçenin çerez parası bile değil." gibi bir söylemle, yılların çekirdekten yetişme siyasetçilerine taş çıkartan popülist bir söylemle topa girmişti. 25 Mayıs 2015"te Sözcü Gazetesine de yansıyan cümleler aşağıdaki gibidir:
"Devlet kurumlarındaki araçlara yönelik konuşan Şimşek, şunları söyledi: "Araç saltanatı diye ortalıkta bu işin istismarını yapanlar, topu topuna genel müdür ve üstünden bahsediyor. Taş çatlasa 2 bin genel müdür var. Hadi 40 müsteşar ve 100 müsteşar yardımcısı olsa abartıyorum, 26 bakan bunların hepsini toplasanız Türkiye’nin milli gelirinde, bütçesinde çerez parası değil, çerez. Bakın 2014 yılında Türkiye’deki bütün araçların satın alınması, kiralanması, bakımı, onarımı ve yakıtı 3 milyar 300 milyon liradır. Türkiye’nin bütçesi 473 milyar liradır. Binde 7’de bahsediyoruz. Bakın, şu anda bütün siyaset indirgenmiş, binde 7’ye indirgenmiş. Niye? Çünkü vizyon yok, program yok, proje yok. Kusura bakmayın bunları söylemem lazım, çünkü programları olsa, vizyonları olsa bunları konuşurlardı. "
Tasarruf yapalım deyince, makam araçlarından başlayacağız deyip bütçeye çok bir katkı sağlanacak izlenimi verip, makam araçları eleştirilince devletin çerez parası bile değil demek, yaman bir çelişki olsa gerek.
Peki, bütçe rakamları ne diyor? Bütçeden bir yılda taşıt kiralaması, bakım ve onarımı ve satın alma için ne kadar harcama yapılmaktadır. Son 15 yılda yapılan harcamalar toplamı nedir? Buyurun rakamlar aşağıda:
Yukarıdaki tabloda örneğin taşıt kiralama gideri sadece kara taşıtlarını kapsamaktadır. Hava taşıtları, demiryolu taşıtları, yüzer taşıtlar ve hatta uzay taşıtları dikkate alınmamıştır. Akaryakıt harcamaları da yoktur bu rakamların içinde.
Yukarıdaki verilere göre sadece kara taşıt kiralaması için 15 yılda 4 milyar 859 milyon TL harcanmıştır. Taşıt kiralama, bakım ve onarım ile satın alma için 15 yılda yapılan harcama tutarı 14 milyar 297 milyon TL’dir. 15 yıllık bu harcamanın dolar karşılığı ise 5 milyar 404 milyon TL’dir.
Ne diyelim, konu Devlet olunca çerez parası da böyle oluyor demek ki…