Avrupa Birliği’nin yoksunluk tanımına göre 2014 yılında Türkiye’de yaklaşık her üç çocuktan biri, başka bir deyişle 7 milyondan fazla çocuk şiddetli maddi yoksunluk çeken hanelerde yaşıyor. Yoksunluk, batıdan doğuya doğru gidildikçe artıyor. En şiddetli yoksunluk ise Güneydoğu Anadolu'da görülüyor.
Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Yrd. Doç. Dr. Gökçe Uysal ve Araştırma Görevlisi Selin Köksal tarafından hazırlanarak Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından yayınlanan rapora göre, çocuklar arasındaki şiddetli maddi yoksunluk sorunu her geçen gün daha ciddi bir hal alıyor.
BETAM'ın, Avrupa Birliği İstatistik Ofisi EUROSTAT ve Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK'den aldığı verilerle hazırladığı rapora göre, Türkiye'de yaşayan 0-15 yaş aralığındaki 20 milyon çocuğun 7 milyonundan fazlası şiddetli maddi yoksunluk içerisinde.
Bu sayılar Avrupa ülkelerinin geneli ile karşılaştırıldığında Türkiye'nin hem daha düşük kişi başı gelire sahip ülkelerin hem de ekonomik krizden şiddetli olarak etkilenmiş ülkelerin gerisinde kaldığı görülüyor.
Rapora göre, şiddetli maddi yoksunluğun alt kalemlerine bakıldığında temel ihtiyaçların başında gelen beslenme, barınma, ısınma ihtiyaçlarının karşılanması ile ilgili eksiklikler ön sırada yer alıyor. Türkiye'de yaşayan 0-15 yaş grubundaki çocukların; yaklaşık yüzde 40'ı protein ihtiyacını et, tavuk ya da balık ile karşılayamıyor. Yüzde 51'i barınma, ev kirası, elektrik, su, gaz ve kredi kartı faturalarını ödeyemeyen hanelerde yaşıyor. Her dört çocuktan üçü yılda bir haftalık tatil yapamayan hanelerde yaşarken, çocukların yarısından fazlasının hanesinde ise otomobil olmadığı görülüyor.
Türkiye, Avrupa'da birinci
Türkiye, araştırmaya konu olan bazı ülkelerden kişi başına düşen gelir ve ekonomik görünüm açısından daha iyi bir performans gösterse de, Avrupa’da çocuk yoksunluğunun en yoğun yaşandığı ülke konumunda.
Türkiye'yi yüzde 30'un üzerinde oranlara sahip Romanya ve Macaristan izliyor. Avrupa borç krizinden şiddetli olarak etkilenmelerine rağmen, Yunanistan yüzde 23,3 ile 5. Portekiz ise yüzde 12,9 ile 11. sırada yer alıyor. Almanya, Hollanda ve Fransa gibi gelişmiş ülkelerde ise bu oran yüzde 4-5 civarlarında. En düşük orana sahip ülkeler ise Kuzey Avrupa ülkeleri. İsveç'te çocuk maddi yoksunluk oranının yüzde 1,2'ye kadar düştüğü görülüyor.
En şiddetli yoksunluk Güneydoğu'da
Rapora göre, çocuklar arasındaki şiddetli maddi yoksunluk sorunu, batı bölgelerinden doğu bölgelerine doğru gidildikçe artıyor. Türkiye’de maddi yoksunluk çeken hanelerde yaşayan çocukların yarısından fazlası Akdeniz, Kuzey Doğu Anadolu, Orta Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ikamet ediyor. En şiddetli yoksunluk ise Güneydoğu Anadolu'da görülüyor.
BETAM'dan Yrd. Doç. Dr. Gökçe Uysal, konuya ilişkin açıklamasında şöyle konuştu:
"Uzun süren gelir yoksulluğunun bir sonucu olan maddi yoksunluk, yetişkinlerde geçici olabilirken çocuklarda genelde ömür boyu sürer ve sonraki nesillere aktarılma riski taşımaktadır. Bu bağlamda, her ülkenin çocuk yoksulluğunu tanımlaması, tanıması ve kararlılıkla çocuk yoksulluğuna karşı savaşması önemlidir. Sonuç olarak Türkiye, çocuk yoksulluğuyla mücadele konusunda daha etkin sosyal politikalara ihtiyaç duymaktadır."