Karar gazetesi yazarı İbrahim Kahveci, Karadeniz’de bulunan doğal gaz rezervinin, Türkiye’nin uzun vadeli anlaşmalarla Rusya’dan doğal gazı piyasa fiyatlarının üç katı daha pahalıya ithal ettiğini açığa vurduğunu yazdı.
'Rus gazı tam üç kat pahalıymış' başlıklı haberinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in “Yeni kaynak bulamazsak bile bu gaz 7-8 yıllık ihtiyacı karşılar. Geriye dönük hesaplandığında gazın değeri 65 milyar dolar” sözünü irdeleyen Kahveci, analizinde Avrupa piyasası doğal gaz fiyatları ile Rusya’dan alınan doğal gaz fiyatını karşılaştırdı.
Kahveci, şunları yazdı: “320 milyar m3 gazı 65 milyar dolara böldüğümüzde yaklaşık olarak 1000 m3 gaz fiyatının 200 dolar olduğu anlaşılıyor.Bu hesap üzerinden hareket eden Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ise artık Türkiye’nin cari açık yerine cari fazla vereceğini ileri sürmüştü. Gelelim gerçeklere... Hazine ve Maliye Bakanlığı sitesinde yer alan bilgiye göre doğalgazda Avrupa piyasası fiyatları şu şekildedir. (1000 m3 gaz fiyatı)
2012: 402 $
2013: 413 $
2014: 352 $
2015: 239 $
2016: 160 $
2017: 200 $
2018: 269 $
2019: 168 $
Ve 2020 yılı fiyatlarına gelelim.
Ocak 2020: 127 $
Şubat 2020: 102 $
Mart 2020: 95 $
Nisan 2020: 74 $
Mayıs 2020: 55 $
Haziran 2020: 61 $
Temmuz 2020: 63 $
Evet, fiyatlardan da görüleceği üzere Temmuz ayında doğalgaz fiyatı 63 dolar seviyesindedir. 2020 yılı 7 aylık ortalama fiyat ise 83 dolar seviyesindedir.”
'Moldova Türkiye'nin ödediği gaz fiyatını açıklıyor'
Türkiye’nin ortalama yedi aylık fiyatı 83 dolar olan doğal gazın fiyatını 200 dolar açıklamasını sorgulayan Kahveci, “Bilindiği gibi doğalgaz fiyatları ve ithalatına ödediğimiz paralar gizlilik sözleşmesi kapsamında gösterilmiyor; Millete açıklanmıyor. 13 Ağustos 2020 tarihinde Moldovagaz Rusya’dan satın aldığı gazın fiyatını izah ederken, aynı haberde Türkiye’nin ödediği gaz fiyatını da açıklıyor” diye yazdı.
Kahveci söz konusu haberdeki Türkiye ile ilgili bölümü paylaştı: “Karşılaştırma yapmak gerekirse, 3 ana gaz tedarik rotasına (Rusya, İran ve Azerbaycan) sahip Türkiye ile Rusya Federasyonu, üçüncü çeyrekte uzun vadeli bir sözleşme kapsamında bin metreküp başına 188,62 ABD doları, İran 191,73 ABD doları fiyatla doğal gaz tedarik etmektedir.”
'Bu fiyatların hiçbiri cari açığı kapatmıyor'
Türkiye’nin üçüncü çeyreğin ilk ayında Avrupa serbest piyasasında 63 dolar olan doğalgaz için Rusya’ya 188,62 dolar ve İran’a 191,73 dolar fiyat vereceğini yazan Kahveci, “Ama şu an itibari ile Avrupa serbest piyasasına göre Rus ve İran gazına 3 kat daha yüksek fiyat ödediğimiz görülüyor. Hatta aynı haberde Azerbaycan gazının fiyatı da 180,67 dolar olarak açıklanıyor. Şimdi hesapları yeniden yaparsak durum şu şekilde çıkıyor: 320 milyar m3 gaz rezervimiz; bizim ithalat fiyatına göre 60,8 milyar $, dördüncü çeyrekte düşecek fiyata göre 40 milyar $, 2020 Avrupa ortalama fiyata göre 26,9 milyar $, temmuz ayı Avrupa fiyatına göre 20,2 milyar $” diye yazdı.
Bu hesaba göre Türkiye’nin yıllık 45 milyar m3 gaz tüketiminin faturasının 8,6 milyar dolar ila 2,8 milyar dolar arasında olduğunu belirten Kahveci, “En düşük fiyat Avrupa gaz piyasası Temmuz ayı fiyatı olan 63 dolar ve en yüksek fiyatta halen ödeyeceğimiz 3. çeyrek ithalat fiyatı olan 190 dolar. Fakat bu fiyatların hiçbirisi bu yılın ilk 6 ayında verilen 19,8 milyar dolarlık cari açığı kapatmadığı gibi, yarısına bile ancak geliyor” diye yazdı.