Hülya Karabağlı
T24/ ANKARA
AKP ve BDP’den oluşturulan Meclis Çözüm Komisyonu’na ilk başvuru Tunceli’den yapıldı. Terör nedeniyle boşaltılan 45 köy ve mezra adına yapılan başvuruda, çatışma ortamı mağdurları için ‘mülkiyet’ zararlarının tazmini istendi. Mağdurların avukatı Cihan Söylemez, 2001-2013 arası, 12 yıllık süreçte köyüne mezrasına yani mülkiyetine erişememekten kaynaklanan zararların tazmin edilmesini talep etti. Söylemez, komisyonda bu mağduriyeti giderecek yeni bir yasaya ihtiyaç olduğunu hatırlattı. Başvuruda şunlar yer alıyor.
1937’den sonra 1994 ikinci büyük yıkım
20. yüzyılda Dersim ( Tunceli ) coğrafyası 1937-38-39 yıllarında gördüğü yıkımdan sonra ikinci büyük bir yıkımı 1994 yılında başlayan “Köylerin yakılması –yıkılması ve zorunlu göç” ettirme politikası ile yaşamıştır.
Tunceli ilinde OHAL’in kalkmış olduğu 2001 yılından günümüze değin boş olan, güvenlik gerekçesiyle yerleşime izin verilmeyen , çoğu kez Genelkurmay Başkanlığınca askeri operasyonlar nedeniyle sivillerin girişine yasak bölge ilan edilen, mayınlı arazilerin olduğu, çatışmalı ortam ve can güvenliğinin olmadığı köy ve mezralardır.
2001-2013 arası tazmin edilmedi
Yukarıda adları yazılı olan köyler/mezralar 1994 yılında terör ve çatışmalı ortam gerekçesiyle boşaltılan ve 19 yıldır da boş olan köy ve mezralardır.
Müvekkillerin 1994-2001 yılları arası (köylerin boşaldığı tarihten OHAL’in kalktığı tarihe kadar) 7 yıllık zararı 5233 sayılı yasa kapsamında tazmin edilmiş olmasına rağmen; 2001-2013 yılları arası 12 yıllık mülkiyete erişememeden kaynaklı zararları Tunceli Valiliği tarafından tazmin edilmiş değildir.
Tunceli Valiliği , 5233 sayılı yasaya son başvurma süresinin 30.05.2008 olduğu ve tazmin edilecek zararın 1994-2001 yılları arası olduğunu ileri sürerek boş köy ve mezra halkının haklı başvurularını reddetmiştir.
5233 sayılı yasanın 2001-2013 yılları arası zararı karşılama yönünde yetersiz kalması nedeniyle boş olan köylerin ahalisinin zararlarının tazmini için yeni bir yasal çalışması gerektiğini belirtmek isteriz.
Binlerce köy ve mezra halen boş durumda
Kürt Sorunu ve Çatışmalı ortam neticesinde; Tunceli ve Bölge illerinde yüzlerce köy ve binlerce mezra boşaltılmıştır. Tunceli ili örneğinde olduğu gibi, OHAL’in kalkmasına rağmen şiddet, çatışmalı ortam ve can güvenliği kaygısı nedeniyle Doğu ve Güneydoğu illerinde yüzlerce köy ve binlerce mezra halen boş durumdadır.
1994’te boşaltılan köylere mayınlar döşendi
1994 yılında köyler/mezralar boşaltılmış, köylerin alt yapısı yerle yeksan olmuş ve bir çok köyün arazisine de mayınlar döşenmiştir. Köyleri boşaltılan ve sayısı milyonu bulan mağdurlar yerlerinden -yurtlarından binbir ekonomik sıkıntı çekecekleri yerlere göç ettirilmişler, köylerindeki malvarlıklarına ulaşamadıkları her geçen gün maddi ve manevi mağduriyetleri daha da artmıştır.
Toplumsal Barışın Tesisi için yerlerinden yurtlarından edilmiş, 2001-2013 yılları arası köylerine çatışmalı ortam ve can güvenliği nedeniyle gidememiş gerek müvekkiller gerekse de bölgenin mağdur halkının yaralarını sarmak içim; Mağduriyetin giderilmesi için yasal bir çalışma yapılmalı Olağanüstü Hal Yönetimi'nin kalkmış olduğu 2001 yılından çatışmalı ortamın devam ettiği 2013 yılına kadar, köy ve mezraları boş olan vatandaşların mağduriyetlerinin giderilmesi için 5233 Sayılı Yasanın yetersiz olduğu gözetilerek yeni bir yasal düzenleme yapılması için çalışılmasını, İçişleri Bakanlığı veya hükümetin takdir yetkisini kullanarak; 2001- 2013 yılları arası köy ve mezraları çatışmalı ortam ve can güvenliği nedeniyle boş olan mağdurlar için çalışma başlatmasını, 2001-2013 arası 12 yıllık mülkiyete ulaşamamadan dolayı vuku bulan zararın tazmin edilmesini talep ediyoruz.
Köy ve mezralar şöyle:
Yüceldi köyü ve mezraları (Ağırbaşak ), Bilekli köyü, Kurukaymak köyü, Ali Boğazı Vadisi köy ve mezraları (Boydaş-Ormanyolu–Koçkozluca köyleri), Taşıtlı köyü Kızılmezra , Kızıltaş, Şavaliler, Gözlek mezraları, Aktaş köyü,Halitpınar köyü,Garipuşağı köyü, Eskigedik köyü, Yoğunçam köyü,Elgazi köyü, Buzlutepe köyü,Karataş köyü, Yalmanlar köyü,Çat köyü, Çaytaşı köyü Ağvesi mezrası,Karaoğlan köyü,Doludibek köyü,Şahverdi köyü, Çambulak köyü, Ağaçpınar Köyü Saruhan mezrası, Kozluca köyü, Gökçek köyü Kutudere Vadisi Özlüce (Kurvarik ), Taşlıca (Gevrek), Koçlu (Areke), Örentaş (Pakurdik), Pardi, Akbulut (Salbang ), Boğsek, Gündere (Dereroz), Keklik, Yağmurlu (Mirik) , Oğullu (Gündük), Barıkbaşı, Heybeli (Deşt) , Güzelce (Vartinik), Yukarı Yağmurlu (Mirige Seren), Kekliktepe mezraları, Dallıbahçe köyü Pagasom mezraları, Ali Boğazı / Ormanyolu Mezrası, Hıdır Gürsel (Ali Boğazı / Ormanyolu mezrası, Şahin Gürsel (Ali Boğazı / Ormanyolu mezrası)