SETA, ittifak sisteminin siyasal alan üzerindeki olası etkilerine ilişkin olarak bir analiz hazırladı. Çalışmada ittifak sisteminin siyasi partilerde bölünmeyi hızlandırabileceği tespitini yer verilirken seçim sonrası 'yönetim krizi' çıkabileceği öngörüsünde bulunuluyor.
Milliyet’ten Didem Özel Tümer’in haberine göre analizin, ‘Seçim İttifaklarının Türkiye Siyasetinin Geleceğine Muhtemel Etkileri’ bölümünde şu değerlendirme yapılıyor:
“Başkanlı siyasal sisteme dönüşme sonucu, parti sistemi iki partili bir yapıdan çok iki blok etrafında şekillenecektir. Partiler arasındaki ideolojik yakınlık ve uzaklık daha fazla gündeme gelebilir. İttifak yapacak partilerin ideolojik uyumu, ittifakın bileşenlerinin belirlenmesini, başarılı ya da başarısız olmasını etkileyecektir.”
İttifak içindeki partilerin oyları yüzde 1’in altında olsa bile, ittifakın toplamda yüzde 10’u geçmesi durumunda barajı geçmiş sayılacağı hatırlatılan analizde bu uygulamanın ileride partilerin bölünme motivasyonunu artırabileceği saptaması yer alıyor. Oylarının ziyan olmayacağını düşünen seçmenlerin Cumhurbaşkanı’nın seçilmesinin zaten istikrarı sağlayacağı düşüncesiyle, milletvekilliği seçimlerinde küçük partilere oy vermek için kendilerini daha rahat hissedecekleri belirtiliyor.
"Kağıt üzerinde ittifakla seçime girebilirler"
Analizde şunlar yer alıyor: “Birbirlerine ideolojik olarak çok uzak ve programları farklı olan partiler bile sadece kağıt üzerinde ittifak yaparak az sayıda da olsa milletvekili çıkarmak için uğraşacaklardır.
Seçim çevresi ile ilgili (dar ya da daraltılmış bölge) bir değişikliğe gidilmediği için, çok küçük oy oranına sahip partilerin büyük illerden milletvekili çıkarabilmeleri ihtimal dahilindedir.”
Analizde ittifak düzenlemesinin orta vadeli sonuçlarına ilişkin şu öngörülere yer verildi: “2019 seçimlerinde olmasa bile, sonraki dönemlerde, hakim partiyi mümkün olduğu kadar aşağı çekmek için karşıt bütün partiler kağıt üzerinde ittifak yaparak, çok küçük marjinal partileri bile Meclis’e taşımaya çalışacaklardır. Kağıt üzerinde ittifak yapmanın küçük partiler açısından önemli bir maliyeti yoktur.”
"Partiler içindeki her çatışma bölünmeyi cesaretlendirebilir"
İttifakların bölünmüş parti sistemini kalıcı hale getirebileceği belirtilen analizde, şunlara da yer verildi: “İttifaklar küçük partileri sistemde bazen kilit bir konuma taşıdığı için, bölünmüş parti sistemini daimi hale getirmektedir. Ya da küçük partilerin içinde yaşanan her çatışma, o partilerin de bölünmesini cesaretlendirir.
Küçük partilerin ve onların seçmenlerinin oylarının sistemde önemli hale gelmesi, bu partilerin seçmenlerinin oy verme motivasyonu artırır. Seçim barajı bulunan ülkelerde, partiler bir platformda birleşerek seçime gittiğinde, seçmenler oylarının boşa gitmeyeceğini düşünerek oy vermeye yönelir.
”Yönetim krizi çıkabilir"
SETA analizinde başkanlı bir siyasal sistemde seçim ittifaklarının en büyük dezavantajının seçim sonrası ile ilgili olduğu belirtiliyor. “Seçim öncesi partiler arasında kurulan ittifakın, seçim sonrasını da içerecek şekilde bir protokole bağlanmaması halinde yönetim krizinin çıkması ihtimal dahilinde” değerlendirmesi yapılıyor.