Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) , 2021 yılı sanayi kapasite raporu istatistiklerini yayınladı. Buna göre sanayide kapasite raporu alan işletme sayısı yüzde 9.5 artarken, sanayideki istihdam önceki yıla göre 269 bin kişi artarak 3 milyon 575 bine yükseldi.
Toplam çalışanların yüzde 5,2'si 1-9 çalışanı bulunan tesislerde istihdam edilirken, yüzde 22,2'si 10-49, yüzde 13,6'sı 50-99, yüzde 22,4'ü 100-249, yüzde 36,6'sı ise 250 ve daha fazla çalışanı bulunan tesislerde istihdam ediliyor.
Geçerli raporlara göre istihdamın en fazla olduğu 5 il, İstanbul (756 bin 527), Bursa (298 bin 916), İzmir (238 bin 572), Kocaeli (216 bin 350) ve Ankara (197 bin 3).
En az çalışan bulunan son 5 il, Bayburt (396), Ardahan (432), Tunceli (559), Hakkari (654) ve Iğdır (850) olarak kayıtlara geçti.
Sanayide en çok istihdam artışı Ağrı oldu
2020-2021 döneminde KOBİ ölçeğindeki sanayi firmalarının istihdamdaki payı yüzde 63,5'ten yüzde 63,4'e düşerken, büyük firmaların payı yüzde 36,5'ten yüzde 36,6'ya yükseldi.
Söz konusu dönemde sanayide en çok istihdam artışı sağlayan şehirler, yüzde 83,4 ile Ağrı, yüzde 41,8 ile Kilis ve yüzde 36,4 ile Van oldu.
Sanayide istihdam azalışının en çok olduğu şehirler, yüzde 9,1 düşüşle Ardahan, yüzde 6 düşüşle Çankırı, yüzde 4,7 düşüşle Sinop, yüzde 4,6 düşüşle Artvin oldu.
Bölgeler bazında sanayi istihdamında artış yüzde 17,2 ile Kuzeydoğu Anadolu, yüzde 15,8 ile Güneydoğu Anadolu bölgelerinde gerçekleşti.
Sanayi istihdam artışının en düşük olduğu bölgeler, yüzde 4,9 ile Doğu Karadeniz, yüzde 6,1 ile Doğu Marmara olarak belirlendi.
En çok mühendis Doğu Marmara'da çalışıyor
Doğu Marmara'da çalışan 38 bin 940 mühendise karşılık, İstanbul'da 38 bin 342, Batı Anadolu'da 34 bin 869, Ege'de 25 bin 224, Akdeniz'de 10 bin 677 mühendis sanayi tesislerinde istihdam edildi.
Toplam çalışanların yüzde 4,9'unu mühendis, yüzde 4,5'ini teknisyen, yüzde 6,2'sini usta, yüzde 72,1'ini işçi, yüzde 11,1'ini idari personel oluşturdu.
Sanayi tesislerinde ortalama 41,7 kişi çalışıyor. Sanayi tesisi başına en çok çalışanı bulunan il, Çankırı iken, bu kenti Zonguldak, Kırklareli, Tekirdağ izledi.
Kapasite raporlarının 2 bin 276'sı yüksek teknoloji konularında düzenlendi
Söz konusu dönemde yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 2,4'te sabit kaldı. Orta-yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 24'ten yüzde 24,3'e yükseldi. Orta-düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 31'den yüzde 30,6'ya, düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 44'ten yüzde 42,8'e geriledi.
Geçerli olan kapasite raporlarının 2 bin 276'sı yüksek teknoloji ürünleri, 23 bin 263'ü orta-yüksek teknoloji, 29 bin 259'u orta-düşük teknoloji ve 40 bin 918'i düşük teknoloji konusunda düzenlendi.
2021 yılı sonu itibarıyla en çok kapasite raporu "fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)" konusunda hazırlandı. En çok kodlanan diğer faaliyet grupları "başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı" ve "tekstil ürünlerinin imalatı" olarak kayıtlara geçti.
En az kapasite raporu düzenlenen faaliyet grupları ise "ham petrol ve doğal gaz çıkarımı" ile "ormancılık ile endüstriyel ve yakacak odun üretimi" oldu.
En çok rapor İstanbul'da, en az rapor Bayburt'ta düzenlendi
En çok kapasite raporu düzenlenen 5 il, İstanbul (25 bin 19), Ankara (5 bin 754), Bursa (5 bin 574), İzmir (5 bin 305) ve Konya (3 bin 581) oldu.
En az kapasite raporu düzenlenen iller ise Bayburt (21), Tunceli (30), Ardahan (37), Hakkari (39), Iğdır ve Siirt (54) olarak sıralandı.
2021 yılı sonu itibarıyla 1377 yabancı sermayeli firma kapasite raporu yaptırdı.
Yabancı sermayeli firmaların üretim tesislerinin en çok olduğu kent İstanbul (249) oldu. Bu ili Kocaeli (180), İzmir (161), Bursa (98) ve Tekirdağ (73) takip etti.
Yabancı sermayeli firmaların kapasite raporu yaptırdıkları tesislerin faaliyet grubuna göre ilk 5 sıralaması, 145 ile "fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)", 133 ile "başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı", 130 ile "kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı", 120 ile "kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı" ve 87 ile "motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı" şeklinde gerçekleşti.
Yabancı sermayeli sanayi tesisi sayısında 221 ile Almanya ilk sırada yer aldı. Bu ülkeyi Hollanda (104), İtalya (66), İspanya (54) ve Fransa (49) izledi. (AA)