Gençlik ve Spor Bakanı Suat Kılıç, artık Türkiye'nin dere yatağında konut konusuna tahammül edebilecek hali kalmadığını belirterek, ''Samsun Büyükşehir Belediyesi birkaç gün içinde iş makinelerini çalıştırmaya başlayacak ve acilen yıkılması gereken dere yatağındaki binaların tamamı ortadan kaldırılacak'' dedi.
Kılıç, Samsun'da selden etkilenen Yılanlıdere Vadisi'ne bakan bir binada düzenlediği basın toplantısında, yaklaşık 299 metreküp saniye yağışın, DSİ ve Meteoroloji verilerine göre afet olarak değerlendirildiğini anımsatarak, ''Üst düzeyli, kırmızı alarm gerektiren afet olarak değerlendirilmektedir. Samsun'da Salı'yı Çarşamba'ya bağlayan gece yağan yağmurun metreküp saniye olarak miktarı 710 metreküp saniyedir. Yani afet sınırının yaklaşık 2,5 katına varan bir yağış Samsun'da metrekareye düşmüştür'' diye konuştu.
Bu durumun, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ısrarla önlenmesi yönünde talimatlandırdığı dere yataklarına yerleşimle birleştiği zaman, yaşanan afetin boyutunun gözler önüne serildiğini anlatan Kılıç, ''Bütün bu süreçte, gerek nakdi yardımları koordine etmesi, gerek Başbakanlık Afet Yönetim Merkezi'ni harekete geçirmesi, gerekse bizleri, sayın Valiyi ve sayın Büyükşehir Belediye Başkanını her gün arayarak hem talimatlandırması hem durum hakkında bilgi alması dolayısıyla sayın Başbakanımıza Samsun halkı adına teşekkürlerimi ifade etmek istiyorum'' dedi.
''Dere yatağındaki binaların tamamı ortadan kaldırılacak''
Bakan Kılıç, şunları söyledi:
''Bu çerçevede, Sayın Başbakanımız’ın özellikle Büyükşehir Belediye Başkanımız ve Valimize talimatı, Yılanlıdere üzerindeki dere yatağına yerleşimlerin derhal ve behemehal ortadan kaldırılmalarını sağlamalarıdır. İlk etapta dere yatağının tam üzerinde, Türkiye'de bu tür felaketlerin boyutunu derinleştiren esas unsurun ne olduğu, dere yatağındaki görüntüler izlendiği zaman anlaşılacaktır, dere yatağının tam ortasında maalesef insanların yaşadığı konutlar var. Bugüne kadar bunları elbette ki gördük ama vatandaşlarımızın direnişi, yaşam alanlarını terk etmememe isteği bunların bu alanlardan kaldırılmasına mani oldu. Şu an Başbakanımızın da talimatları doğrultusunda net olarak ifade ediyorum, Samsun Büyükşehir Belediyesi birkaç gün içinde iş makinelerini çalıştırmaya başlayacak ve acilen yıkılması gereken dere yatağındaki binaların tamamı ortadan kaldırılacak. Acil yıkılması gereken kapsamı dışında kalan binaların ise 6306 sayılı kanun kapsamında riskli alan ilan edilerek yıkılması çok kısa süre içerisinde gündeme gelecek.''
Vatandaşlara çağrı
Hükümet adına vatandaşlara çağrı yapan Kılıç, ''Şu an Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin elinde derhal kullanıma hazır, anahtarları kendilerine teslim edilebilecek durumda 130 adet konut bulunmaktadır. Bu dere yatağında bulunan, evlerine girmek istemeyen vatandaşlarımızın Canik Kaymakamlığı, Samsun Valiliği ve Samsun Büyükşehir Belediyesi'ne acilen müracaat etmeleri kendilerinden özel ricamızdır. Bu müracaatlar üzerine Büyükşehir Belediyesinin elinde bulunan 130 adet konut kendilerine tahsis edilecektir. 3 gün sonra bu konutların tamamı yatak, yorgan, beyaz eşya gibi temel ev ihtiyaçları içerisinde donatılmış olarak vatandaşlarımıza teslim edilecektir. Burada bir hak sahipliği arayışında değiliz, süre kaydı da koymuyoruz. Kira ya da ücret vatandaşlarımızdan talep edilmeyecek'' ifadelerini kullandı.
''Bodrum katları tümden tahliye edilecek''
''Arzumuz, dere yatağı içerisindeki, her an benzer bir afette yıkılmaya ya da can kaybına sebebiyet verecek olan yapıların tümden boşaltılması, tahliye edilmesi ve bilahare yıkılmasının temin edilmesidir'' diyen Kılıç, şöyle konuştu:
''Artık Türkiye'nin dere yatağında konut konusuna tahammül edebilecek hali kalmamıştır. Neredeyse yaşanan her sel felaketinde maalesef dere yataklarındaki imara aykırı yapılaşmaların, hatta bazı durumlarda imara uygun yapılaşmaların bedeli çoğu zaman can kayıplarıyla ödenmektedir. Bu manzaraların Türkiye'de yeniden ve tekrar yaşanmasını arzu etmiyoruz. Toplu konut yerleşim alanlarının bodrum katları tümden tahliye edilecek. Bodrum katlarında insan yerleşimine yönelik iskan izinleri verilmeyecek ve bodrum katlarına konuşlandırılmış bulunan gerek elektrik gerekse doğalgaz tesisatları bu katlardan üst katlara transfer edilecek. Dolayısıyla benzer hadiselerde bir ölüm riskinin yaşanması tümden ortadan kaldırılmış olacak.''
Bakan Kılıç, Yılanlıdere'de dere yatağında bulunan iskanın tümden ortadan kaldırılacağını vurgulayarak, şunları kaydetti:
''Bu konuda vatandaşlarımızın anlayış göstermelerini kendilerinden istirham ediyoruz. Anlayış göstermemeleri halinde her ne olursa olsun gerek Büyükşehir Belediyesi gerek Valilik, kanundan aldıkları yetkiyi kullanacak ve benzer durumlarda yeni can kayıplarının yaşanmamasına yönelik olarak dere yatağındaki bu konutların tümden yıkılmasını ve tasfiye edilmesini kısa süre içerisinde sağlayacaklar. Sayın Başbakanımızın gerek Büyükşehir Belediyesi Başkanımıza gerek Valimize talimatı da bu merkezde şekillenmiş bulunmaktadır.''
‘'Yaşanan ölümleri hafifletmek mümkün değil’
Kılıç, Samsun'da selden etkilenen Yılanlıdere Vadisi'ne bakan bir binada düzenlediği basın toplantısında, geçen hafta yaşanan selin, Samsun tarihinin en büyük doğal afetlerinden biri olduğunu vurgulayarak, ''Yaşanan ölümleri hafifletmek mümkün değil. Ölümün acısını dindirmek, kaybettiğimiz canları geri getirebilmek mümkün değil. Can kayıpları, telafisi imkansız acımız olarak yüreğimizi burkmaya devam edecek. Can kayıpları dışında şehirde yaşanan afetin izlerini ortadan kaldırmaya yönelik olarak son derece gayretli bir çalışma yürütülmekte. Şu an şehirdeki sel felaketinin izlerini ortadan kaldırmaya yönelik çalışmaların son aşamasına gelinmiştir'' diye konuştu.
Samsun Valiliği İl Kriz Yönetim Merkezi ve Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın koordinasyonunda devam ettirilmekte olan önleme çalışmalarına yönelik gayretlerin harfiyen sürdürüldüğünü dile getiren Kılıç, afetin Samsun'daki bilançosuna ilişkin şu bilgileri verdi:
''Yaşanan sel felaketinde Samsun'da toplam etkilenen bina sayısı 1508'dir. 470 konut, 891 iş yeri, 134 depo, 12 kamu binası ve sosyal tesis dolmak üzere toplam 1508 bağımsız bölüm veya bina sel felaketinden birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü derecede etkilendi. Bütün bu etkilerin izlerini ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar harfiyen sürdürülürken, sayın Başbakanımızın talimatları doğrultusunda gerek konutlarda gerekse iş yerlerinde vuku bulan zararların kaldırılmasına yönelik olarak ilk yardım anlamında Samsun Valiliği'ne ulaştırılan 2,5 milyon liralık kaynağın dağıtımına da hızla devam edilmekte. Bu anlamda birinci derecede hasar gören 209 konut, ikinci derecede hasar gören 125 konut, üçüncü derecede hasar gören 86 konut ve dördüncü derecede hasar gören 50 konutun maruz kaldığı zararların kısmi olarak da telafisine yönelik olarak 1 milyon 433 bin lira konut sahiplerine dağıtılmak üzere programlanmıştır.''
Kriz merkezinin bugün alacağı nihai kararlar neticesinde Samsun Valisi koordinasyonunda 1 milyon 433 bin liranın hasar gören konut sahiplerine yönelik olarak dağıtımına devam edileceğini vurgulayan Kılıç, şunları söyledi:
''Bununla birlikte, hasar gören iş yerleri var, birinci gün çamurla birlikte gelen su baskınına maruz kalan iş yerlerindeki normale dönüş çabalarını takviye etmek üzere de yine yaklaşık 1 milyon liralık kaynağın iş yerlerine, esnafımıza, özellikle sanayi sitesi esnafına yönelik dağıtımı da yine Samsun Valiliği tarafından koordine edilmekte. Bu yardımlar bugün, yarın ve sonraki gün, en geç 3 gün içerisinde hak sahiplerine tümden ulaştırılmış olacak. Birinci etap yardım programı Samsun'da uygulanmış bulunmakta.''
Afetzedelerin elektrik, doğalgaz ve su faturaları
Bakan Kılıç, esnafın borçlarının öteleneceğini, afetzede konut ve iş yeri sahiplerinden de elektrik, doğalgaz ve su fatura bedellerinin 2 ve 3 ay tahsil edilmeyeceğini anlatarak, şöyle dedi:
''Zarara maruz kalan esnafımızın gerek Esnaf Kefalet Kooperatifinden gerekse Halk Bankası'ndan kullanmış oldukları kredilerin, zararlarını belgelendirmek kaydıyla ötelenmesine yönelik çalışmalar da yine bakanlıklarımız tarafından yürütülmekte. Sel afetinden etkilenen konut ve iş yerlerine yönelik olarak su, elektrik ve doğalgaz hizmetiyle ilgili üç kurumumuz, önümüzdeki 2 ve 3 ay içerisinde tahakkuk edecek borçların tahsilini yapmama yönünde karar almışlardır. Bunlardan biri kamu, ikisi özel sektör kurumudur.
Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (SASKİ), 3 ay süreyle sel afetinden etkilenen konut ve iş yerlerinden su faturalarına tahsil etmeyecek. Bu bir öteleme değil, 3 ay süreyle su faturalarının tamamen ortadan kaldırılması uygulamasıdır. Samsun'a doğalgaz dağıtımını gerçekleştiren SAMGAZ firması Samsun'da sel afetinden etkilenen iş yeri ve konutlardan 3 ay süreyle kullanacakları doğalgazın bedelini tahsil etmeme uygulamasını başlattı. Yeşilırmak Elektrik Dağıtım (YEDAŞ) da aynı şekilde 2 ay süreyle selden etkilenen konutlardan elektrik faturalarını tahsil etmeme yönünde karar almış bulunmakta.''
Bu gece üzücü bir diğer haberin de Salıpazarı, Ayvacık, Terme ve Çarşamba bölgesinden geldiğini anımsatan kılıç, ''Yine benzer şekilde büyük bir sel afetine maruz kalabileceğimiz kaygısını gece boyunca sabah saatlerine kadar yaşadık. Nihayetinde Salıpazarı ve Ayvacık istikametinden Çarşamba ve Terme'den denize ulaşan derelerimizdeki su seviyesi gece yarısından itibaren normale dönmüş bulunmaktadır. Bölgemizde sele ya da afete sebebiyet olacak yoğun yağış riski önümüzdeki birkaç gün itibarıyla görünmemekte'' dedi.
Türkiye genelinde dere yataklarındaki konutların tasfiyesi
Bakan Kılıç, bir gazetecinin, ''Dere yataklarındaki ölümlerin ve maddi hasarların önlenmesi anlamında Samsun'un dışında diğer bölgelerde de dere yataklarındaki binalara dönük olarak bir hazırlığınız var mı'' yönündeki sorusunu, şöyle yanıtladı:
''Samsun'daki sel afeti sırasında bu konu daha büyük bir hassasiyetle gündeme gelmiştir ancak Samsun'daki afet öncesinde Bakanlar Kurulu toplantılarında sayın Başbakanımız, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nı kentsel dönüşümler ve yeni yapılanma kapsamında dere yataklarındaki konutların riskli alan statüsüne alınarak tasfiyesi konusunda talimatlandırmıştır. Dolayısıyla sadece Samsun'da Yılanlıdere Havzasında değil Türkiye genelinde dere yataklarındaki konutların tasfiyesine yönelik sistemli ve kapsamlı bir çalışma yürütülecektir. Sayın Başbakanımızın talimatı sadece Samsun'da Yılanlıdere Vadisi ile kısıtlı bir talimat değildir, Türkiye genelinde benzer bütün yerleşim alanlarını kapsayan ve dere yataklarından konutların kaldırılmasını öngören genel kapsamlı bir talimattır.''
Kılıç'ın basın toplantısına Samsun Valisi Hüseyin Aksoy, AK Parti Samsun milletvekilleri Mustafa Demir ve Çağatay Kılıç ile Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz da katıldı.