Ozon'da 5 Almanya'lık delik

 

T24-  Dünyayı güneşin zararlı ışınlarından koruyan Ozon tabakasında Almanya’nın 5 katı genişliğinde bir gedik açıldı.


Hürriyet'in haberine göre, Kuzey Kutbu üzerindeki bu dev delik Türkiye’nin de yer aldığı Kuzey Yarımküre’de bugüne kadar saptanan en büyük ozon tabakası incelmesi olarak tarihe geçti. Aynı zamanda bunun devam edeceği yönündeki kaygıları da artırdı.
 

Peki bu kaygı neden?


Çünkü, ozon tabakası yerin 50 kilometre üzerindeki stratosferde, yeryüzündeki yaşam için ölümcül etkilere sahip morötesi (ultraviyole) ışınları süzen dev bir kalkan gibi hareket ediyor. Stratosfer, içerdiği ozon molekülleri Güneş’ten gelen morötesi ışınları soğutuyor.


Nature dergisinde yayınlanan sonuçlar Rusya, Grönland’ın bazı kısımları ve Norveç üzerinde önemli bir incelmeyi gösteriyor. Bunun anlamı ise söz konusu bölgelerde yaşayan insanların daha çok morötesi ışına maruz kalacağı. NASA’nın California, Pasadena’daki Jet Motorları Laboratuvarı’ndan Gloria Manney, “2011 başlarında kimyasal maddelerin ozonda yol açtığı tahribat gözlemlenenler arasında en büyüğü” dedi.
 

1980’lerden bu yana bilim insanları dünyanın dibi olan Antarktika üzerindeki ozon tabakasında her yaz büyük bir incelme saptıyor. Bazı yıllar incelme o kadar artıyor ki tüm Antarktika ve Güney Amerika’nın bazı kısımlarına yayılıyor. Bu da deri kanserlerinde artışa yol açıyor. Kuzey Yarımküre’de ise geçen mart ayına kadar bu incelme çok daha küçüktü.


Kloroflorokarbon felaketi


Kloroflorokarbon denen ve soğutma sistemlerinde, aerosollerde kullanılan insan yapımı kimyasallar stratosferdeki ozonu yok ediyor. Güneş ışığı, karmaşık kimyasalların ozonu yiyerek daha basit şekillere dönüşmesini sağlıyor.  Bu kimyasalların bazıları 1985’te BM kuralları çerçevesinde yasaklandı. Ancak üretimlerinin tamamen durması daha onyıllar alacak. Eğer bu koşullar devam ederse nüfusun yoğun olduğu Türkiye gibi orta enlemlerde yer alan ülkelerde morötesi radyasyona daha çok maruz kalınacak ve bu büyük bir
biyolojik risk oluşturacak.