Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nin bulunduğu ve Doğu Anadolu’nun kuş cenneti olan Aras Nehri Kuş Cenneti’nin acil olarak korunması gerektiğini bilmiyor olabilir mi?
Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 2 Şubat 2013 Dünya Sulak Alanlar Günü’nde, KuzeyDoğa Derneği Başkanı ve Utah Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç.Dr. Çağan H. Şekercioğlu’nu “Sulak Alan Bilim Teşvik Ödülü”ne layık gördü.
Aynı Bakanlığın, Aras Nehri Kuş Cenneti’nin sonu anlamına gelen Tuzluca Barajı projesini yürütüyor olması ve Doç.Dr. Şekercioğlu’nun yıllardır kuşlarını araştırdığı ve korunması için dilekçeler verdiği Aras Nehri Yukarı Çıyrıklı sulak alanının herhangi bir koruma statüsü olmaması, verilen ödülü anlamsız kılıyor.
Halbuki 5 Haziran 2012 Dünya Çevre Günü dolayısıyla Iğdır Milletvekili Sinan Oğan, TBMM’de söz alarak Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’ndan çevresindeki Aras Nehri Kuş Cenneti’nin korunmasını istemiş, Bakan Eroğlu da
“Bu kuş cennetini korumak boynumuzun borcudur” sözünü vermişti: http://www.youtube.com/watch?v=sApesbSRWAk Türkiye’de her gün artan çevre yıkımının Doğu Anadolu’da en çok kuş türünün görüldüğü alan olan Aras Nehri Yukarı Çıyrıklı Kuş Cenneti’ni hedef aldığını vaktiyle T24’te yazdık: http://t24.com.
Hatırlatalım: KuzeyDoğa Derneği, 2006’da Aras Vadisi’ndeki Tuzluca İlçesi Yukarı Çıyrıklı Köyü’nde “Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi”ni kurdu.
Dernekçe yapılan halkalama çalışmalarıyla Aras Nehri’nin sulak alanı olan bu alanın kıtalararası kuş göç yolları üzerinde olduğu kanıtlandı. Üç kıtada, bir düzine ülkede halkalanan kuşları burada tekrar yakaladılar ve Aras Nehri Yukarı Çıyrıklı Kuş Cenneti’nin Türkiye’de kuşların konaklayarak beslendikleri en önemli bölgelerden biri olduğu saptandı. 18 gramlık bir kırlangıç 8 bin km uzaktan, halkalandığı Güney Afrika’dan geldi ve hatta Türkiye’ye en uzaktan gelen halkalı kuş olarak rekor kırdı.
Aras Bilimsel İstasyonu’nda 2006 yılından 2012 yılı sonuna kadar 164 türden yaklaşık 40 bin kuş halkalandı ve toplam 240 kuş türü tespit edildi. Bunun, 74 yıldır araştırılan Manyas Kuş Cenneti’yle başabaş bir tür sayısı olduğunu belirtelim. Türkiye’nin 469 kuş türünün yüzde 51’ini Iğdır’daki bu çok önemli sulak alanda kaydettiler. İstasyonda halkalanan ve gözlenen 240 kuş türü ise, Türkiye kuş türlerinin yarısını ve Iğdır ilindeki 303 kuş türünün yüzde 79’unu oluşturuyor.
Alandaki kuş türlerinin 24 tanesinin soyu ulusal veya küresel çapta yok olma tehlikesi altında. Sadece 2012 senesinde halkalanan türlerle alanda 7 yeni tür tespit edildi ve bu türlerden biri olan Şikra atmacasını Türkiye kuş envanterine yeni bir tür olarak eklediler. Tüm bunlar, bu alanın dünya çapında önemli sulak alan demek olan uluslararası Ramsar kategorisine layık olduğunu gösteriyor. Doç.Dr. Şekercioğlu’nun çabalarıyla Kars Kuyucuk Gölü 2009’da Doğu Anadolu’nun ilk Ramsar sulak alanı ilan edilmişti. Doç Dr. Şekercioğlu, Aras Nehri Kuş Cenneti’nin de korunup Iğdır’ın ilk ramsar alanı ilan edilmesinin Iğdır’ın tanıtımı ve doğa turizmindeki atılımı için de çok önemli olduğunu vurguluyor. Aras Nehri Kuş Cenneti daha şimdiden Iğdır’ın bir numaralı ekoturizm merkezi.
Tuzluca Barajı’nın durdurulması, Aras Nehri Kuş Cennetinin koruma altına alınması şart. Bu baraj yapılırsa üç köy ve burada yaşayan 1800 kişi de yurtlarını, topraklarını kaybedecek. Kars-Iğdır ve Erzurum-Iğdır Karayolları, Aras Nehri Köprüsü ve yeni yapılacak tren yolu güzergahı sular altında kalacak. Ayrıca aşırı erozyon bölgesi olan ve yazın gölgede 40 dereceyi geçen sıcakların yaşandığı Iğdır’da yapılacak bir baraj gölü, buharlaşma ile çok su kaybedecek ve erozyonla hızla dolacaktır. Bu sulama barajının çok daha ekolojik ve ekonomik alternatifi, Iğdır’ı geçen Aras Nehri’nden pompalarla su alınıp, vahşi sulamadan çok daha tasarruflu damlama sulamayla Iğdır’ın sulanması.
Dileriz, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, “Sulak Alan Bilim Teşvik Ödülü”nü verdigi bir bilim insanının yıllardır en önemli sulak alan araştırmasını yaptığı ve 240 kuş türü tespit ettiği sulak alanın Tuzluca Barajı’nın suları altında kalarak yok olmasına göz yummaz, Doğu Anadolu’nun en çok kuş türü tespit edilmiş Kuş Cenneti’ni ebediyen korur ve Aras Nehri Kuş Cenneti, Iğdır’ın önemli bir ekoturizm merkezi haline gelir.