Amerika’nın North Carolina eyaletinde Larry Whitfield, birinci dereceden adam öldürmekten ömür boyu hapse mahkûm oldu. Whitfield, 79 yaşındaki Mary Parnell'in evine, başarısız bir banka soygunundan sonra saklanmak amacıyla girdi.
Ev sahibi, hırsızı görünce öyle korktu ki kalp krizi geçirerek vefat etti. Polis, Whitfield’in Parnell’e dokunmamasına rağmen, yaşattığı korkunun ölüme yol açtığı ve bu nedenle ‘birinci dereceden insan öldürmek’ suçundan yargılandığını açıkladı.
Konuyu araştıran Scientific American dergisi, Boston Kadın Hastanesi Nöroloji Bölüm Başkanı Martin A. Samuels ile ‘korkudan ölüm’ üzerine bir söyleşi yaptı.
Bir insanı ölümüne korkutmak mümkün mü?
Evet, bu tartışma bile götürmez: Kesinlikle mümkün.
Gerçekten mi? Nasıl?
Eski Harvard Üniversitesi Fizyoloji Bölüm Başkanı Walter Cannon (1871-1945) vücudun 'savaş veya kaç' tepkisi olduğunu keşfetmişti.
Doğada bir hayvan hayati tehlike içinde bulunduğunda, sinir sistemi otomatik (istem dışı) olarak; kalbin ritmini yükseltir, kaslara daha fazla kan verir, göz bebeklerini büyütür ve sindirimi yavaşlatır... Bütün bunlar kavgayı kazanmaya veya kolay kaçmaya yardımcı olacak hareketlerdir. Bu tepkimeler ilkel insanlar için kesinlikle gerekliydi, ancak modern çağlarda 'savaş veya kaç' tepkisinin yararı çok kısıtlıdır. Sinir sistemini bu kadar yıpratan, doğal işleyişinin dışına çıkaran hareketlerde bulunmanın vücuda verdiği zararlar bir hayli fazladır.
'Savaş veya kaç'
'Savaş veya kaç' tepkisi nasıl ölüme yol açabilir?
Otonom sinir sistemi, vücudun parçalarını 'savaş veya kaç' tepkisine hazırlanmak için, 'kimyasal haberci' madde olan adrenalin hormonunu kullanarak bilgi gönderir. Bu kimyasal madde, yüksek dozajlarda zehirleyicidir. Kalbe, akciğere, karaciğere ve böbreklere ciddi zararlar verir. Araştırmalar, neredeyse tüm ani ölümlerin kalbe verilen zarardan kaynaklandığını gösteriyor. Diğer hiçbir zarar, kalp kadar ani sonuçlara yol açmıyor. Örneğin böbreklere veya karaciğere verilen zarar, yıllarca yaşamaya devam etmenize engel olmaz. Bu organlara verilen zarar, tabir-i caizse öldürmez, süründürür.
Ani adrenalin pompalanan kalpte tam olarak ne olur?
Sinir sisteminden salgılanan adrenalin, kalbin kas hücrelerinin reseptörlerine yapışır. Bu zarlardaki kalsiyum, kanalların açılmasına yol açar. Kalsiyum iyonları kalp hücrelerine hücum eder ve bu, kalp kasının sıkışmasına sebep olur. Çok yüksek dozajda adrenalin gelirse, kalp tekrardan genişleyemez ve kalp atışı durur veya yaşama uygun olmayan bir ritme geçer. Kişi kalp krizi geçirerek anında ölür.
‘Sevişirken bile ölebilirsiniz’
Korku dışında hangi duygular bu tür kalp krizlerine sebebiyet verebilir?
Tüm güçlü, olumlu veya olumsuz duygular olabilir. Aşırı mutluluk veya derin üzüntü gibi duygular, bu tür ölümlerin tetikçisi olabilir. Sevişirken bile ölenlere rastlanmıştır. İlginç bir hikâye de bir golfçüyle ilgili. Golf sporunda çok ender görülen 'Hole-in-One' -yani başlama vuruşundan direkt deliğe sokmayı- beceren adam, mutluluktan havalara sıçrar ve yanındaki arkadaşına dönerek, “Artık ölebilirim” der ve yere yıkılır.
En çok ani ölüm riski kimlerde görünür?
Kalp rahatsızlığı veya kalıtımsal kalp krizi riski taşıyanlarda ihtimal daha yüksek olsa da, her yaşta oluşabilir. Tamamen sağlıklı insanlarda bile gözlemlenir.