Soru: 5 yaşındaki oğlum geceleri altına kaçırıyor. Eğer gece uyandırıp tuvalate götürürsem yapıyor ama kendi yapmıyor. Hep ben mi uyandırmalıyım?
Gönderen: Nevin Ö.
Cevap
Sayın Nevin Hanım,
Bazı çocuklarda gündüz hiç bir tuvalet sorunu olmadığı halde gece altını ıslatma söz konusu olabilir. Bu durum bazen daha büyük yaşlardaki kişilerde de görülen bir problemdir.
Gece altını ıslatmanın birden fazla sebebi olabilir:
Birinci sebep fizyolojik olabilir. Eğer çocuk hiç tuvalet alışkanlığı kazanamadan 5-6 yaşına kadar düzenli olarak altına yapıyorsa doktor (ürolog) tedavisi gereklidir. Özellikle ailesindeki büyükler de çocukluklarında benzer durumu yaşamışlarsa neden büyük bir ihtimalle fizyolojik olabilir.
Diğer bir sebep ise psikolojiktir. Çocuk yaşamında mutlu olmadığı bir şeyden dolayı da geceleri altına kaçırıyor olabilir. Özellikle de tuvalet terbiyesi kazanmış bir çocuğun daha sonra yaşamında olan önemli değişiklikler (yakınının ölümü, bir kardeşinin olması, ev değişimi, okul değişimi, anne baba boşanmaları) sonrası altına kaçırdığı hallerde psikolojik nedenleri düşünmekte yarar vardır. Böyle bir durumda uzman bir kişi (psikolog) ile işbirliği yapmak gerekir.
Başka bir neden ise çocuğun uykusunun ağır olması, uyanamaması ve altına kaçırdığının farkına varamamasıdır. Bu neden gece altına kaçırma sorununda en çok karşılaşılandır. Çocukta herhangi bir fizyolojik ve psikolojik sorun yoktur, tek sorun çocuğun uykudan uyanıp çişinin geldiğinin farkına varamamasıdır.
Bu durumda yapılabilecekler konusunda sizi bilgilendirmek isteriz:
- Öncelikle bu yaştaki bir çocuk altına kaçırdığı için kendisi de tedirgindir. Suçlamak, korkutmak, aşağılamak ve ceza vermek çözüm olmak yerine durumu daha da kötüleştirebilir. Bundan dolayı önce kendisi ile konuşup bu işe beraberce çözüm bulabilmek için anlaşılmalıdır ve sabırlı olunmalıdır.
-Yatmadan bir saat önce bütün sulu gıdalar kesilmelidir. Eğer çocuğun yatmadan önce süt, meyve suyu içmek gibi bir alışkanlığı varsa, bunun miktarı azaltılarak günün başka bir saatine aktarılması gerekir. Bunu yaparken çocuğa nedenleri anlatılmalıdır.
- Yatmadan önce tuvalete gidip çişinin tamamı yaptırılmalıdır.
- Çocuk geceleri düzenli aralıklarla uyandırılmalı ve tuvalete gitmesi sağlanmalıdır. Çocuğu düzenli aralıklarla kaldırabilmek için, düzenli bir yatış saati olmalıdır. Örneğin: Çocuk akşam saat 22:00 de yatıyor ve sabah 10:00 da kalkıyorsa, her 3 saatte bir çocuk uyandırılabilir. Yani 22:00 de hemen yatmadan evvel tuvalete götürerek çişinin tamamını yapmasını sağladıktan sonra 3 saat aralıklarla 01:00, 04:00, 07:00 de uyandırarak tuvaletini yapması sağlanabilir.
- Ancak sadece çocuğu tuvalete götürüp çişini yaptırmak yeterli olmaz. Çocuk tam olarak uyandırılarak tuvalete götürülmelidir. Tamamen uyanık ve ne yaptığının farkında olması sağlanmalıdır. Genelde çocuklar bu gece kalkmalarından pek hoşlanmazlar. Gözlerini açmadan, tuvalete gidip geldiklerinin farkına bile varmadan tuvaletlerini yaparlar, yani aslında uyanık değildirler. Işıkları açarak, tuvalete kendi yürümesini sağlayarak, tuvaletini bitirdikten sonra kendi ve tuvalet temizliğini de yaparak yatağına geri dönmesi sağlanmalıdır. Çocuklar bu işleri bilinçli olarak yapmadıkları sürece gece kaldırmanın hiç bir faydası olmayacaktır.
- Çocuk kalktığında kuru değilse, bu kez çocuk yine uyanık olarak kendi ıslaklarını değiştirip kurularını giymelidir ve çarşafları ıslandıysa onları değiştirip kurularını yaymalıdır. (Kirlilerini geceden suya bastırıp, sabah yıkayabilir). Sorumluluğunu kendisi alması için fırsat vermelisiniz.
- Çocuğunuzun altına bez ya da naylon sermeyin. Bu ona “altına yapabilirsin” mesajını verir.
Size vermiş olduğumuz önerileri dikkate alarak oğlunuzun gece altına kaçırma probleminin üstesinden onun özgüvenine zarar vermeden gelebilirsiniz. Oğlunuzla birlikte sağlıklı ve mutlu günler dileriz.