Dönme dolaplar, çarpışan otolar, atlıkarıncalar... Eskiden "lunapark" denince akla gelen ancak internet dünyasının gücüne yenilen bu oyuncaklar, şimdi teknolojik yenilikler ve Türk üreticisinin hüneriyle Ortadoğu ve Rusya pazarı başta olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilmeye başlandı.
Geçmişin "eğlence" anlayışını simgeleyen lunaparkları son teknolojilere uyarlayan ve daha heyecanlı aletlerle sektörün büyüyeceğini düşünen Türk üreticiler, kalite yarışında sektörün anavatanı olarak gösterilen İtalya ile bile rekabet edecek seviyeye geldi. Ağırlıklı olarak Ankara'da üretim yapan sektörün büyüklüğü 40 milyon dolara ulaşırken, üretimin de yüzde 40'ı ihraç edilmeye başlandı.
İhracata 4 yıl önce başladıklarını anlatan Crazy Park Lunapark Araçları Satış Sorumlusu Sedat Sığırcı, "Heyecan herkese lazım. Lunaparklar 2 YTL'ye bütün stresinizi alabiliyor" derken, Tekin Lunapark Genel Müdürü Süleyman Yenen ise, Türk üreticilerin kalite bakımından İtalya'yı aratmadığını vurguluyor.
En çok kamikaze satılıyor
İleri teknolojiye sahip aletlerle dolmaya başlayan lunaparklarda en çok ilgi gören aletlerin başında ise, yüksek ve kıvrak hareket kabiliyetine sahip olan, bol adrenalin yaratan ve korkuyu artıran gondol, samba balon ve kamikaze gibi aletler yer alıyor.
Sedat Sığırcı, satışlarının yüzde 40'ını kamikazelerin oluşturduğunu, kamikazeler dışında ise en çok gondol, samba balonlar ve crazy dance sattıklarını söylüyor. Sığırcı, "2007'de 10 kamikaze ve 10 gondol sattık, 2008'de bu sayı daha da artacaktır. Çarpışan otolara ilgi azaldı. Genelde 2. el satışlarda kullanılıyor" diyor. Lunapark kültürü azalıyor gibi görünse de teknolojik yeniliklerle yoluna devam ettiğinin altını çizen Sığırcı, "Heyecan herkese lazım. Lunaparklar 2 YTL'ye bütün stresinizi alabiliyor. Özellikle tatil yörelerinde ve Anadolu'da yeni lunaparklar açılıyor" şeklinde konuşuyor. Sığırcı, dünyaya Türk malının kaliteli olduğunu gösterdiklerini ve maliyet avantajı sayesinde Ortadoğu ülkeleri dışında Rusya ve Avrupa'ya da ihracat yapmaya başladıklarını anlatıyor.
İkinci eller Anadolu'ya
Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte lunapark müşterilerinin ilgisinin azaldığı balerin, çarpışan oto ve atlıkarınca gibi aletler de ikinci el piyasasında geniş yer tutuyor. Tatil merkezleri ve metropollerde açılan lunaparkların ikinci elleri tercih etmediğini belirten Sığırcı, ikinci el ürünlere Anadolu illerinden talep geldiğini ifade ediyor.
Lunapark kültüründeki bir diğer değişim ise yeni açılan lunaparklardaki oyun aleti sayısında kendisini gösteriyor. Önceleri geniş arazilerde birçok çeşit oyun aletinin bulunduğu ve festival alanı şeklinde kurulan lunaparkların yerini, sadece birkaç temel oyun aletinin olduğu küçük lunaparklar almaya başlamış. Yatırım maliyeti açısından da uygun olan bu lunaparkların özellikle Anadolu'da çoğaldığı, sadece bir kamikaze, bir gondol ve bir dönme dolaptan ibaret olan onlarca lunaparkın açıldığı belirtiliyor. Lunaparklar, son dönemde özellikle belediyelerin kurduğu Ramazan eğlencelerinin de vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.
5 yıldızlı oteller de müşteri oldu
Lunaparklara oyun aleti üreten şirketler için yeni bir pazar alanı da lüks oteller sayesinde açılmış. Kavaklı Lunapark Makineleri Genel Koordinatörü Volkan Kavaklı, 5 yıldızlı otellerle yoğun olarak çalıştıklarını, otellerin yükseklik ve genişliği daha küçük olan oyun aletlerine, özellikle de çocuk oyun takımlarına ilgili gösterdiğini anlatıyor.
Kavaklı, belediye etkinliklerine ve üniversite bünyesindeki organizasyonlara da oyun aleti kiraladıklarını belirtiyor. "Eğlence ve zaman geçirme seçeneklerinin çoğalmasına rağmen lunaparklar etkinliğini sürdürüyor" diyen Kavaklı, sektör olarak da AB teknolojisini yakalayamadıkları taktirde lunaparkların eğlence sektöründeki etkisini kaybedeceğini düşünüyor.
Kazalar satışları etkiliyor
Tekin Lunapark Genel Müdürü Süleyman Yenen ise, en çok kamikaze, dönme dolap ve crazy dance'lere yoğun ilgi olduğunu anlatıyor. Yılda bir defa da yaşansa, eski makinelerin sebep olduğu kazaların lunapark müşterisini çok korkuttuğunu anlatan ve bu dönemlerde siparişlerin sıfıra indiğini kaydeden Yenen, lunaparkların uygun ücretlerle ailecek gidilebilecek, eğlenilebilecek, deşarj olunabilecek yerler olduğunu ifade ediyor. Yenen, lunaparkların müşteri kitlesinin daha çok çocuk ve gençler olduğunu ancak son yıllarda orta yaşlıların da lunaparklara ilgisinde kısmen bir artış gözlemlediklerini ifade ediyor.
Lübnan, Irak, Suudi Arabistan, Polonya ve İsveç'te önemli pazar paylarına sahip olduklarını ifade eden Yenen, "Kalite bakımından İtalya'yı aratmıyoruz. Arap ülkelerinde işimiz çok iyi, şimdi Avrupa'yı zorluyoruz. Üretimimizin yüzde 70'ini ihraç ediyoruz" diye konuşuyor.
Lunapark aletlerinin ortalama fiyatları
Ürün Fiyat (Bin YTL)
Crazy Dance 550
Kamikaze 350
Dönme dolap 250
Gondol 150
Samba Balon 70
Çarpışan araba* 250