Kriz vurdu fabrika şalterleri indi, Türkiye’nin 2008’de elektrik tüketimi hız keserek Aralık 2008’de yüzde 6.5 azaldı.
Elektrik tüketimindeki artış 2001 krizinden bu yana en düşük düzeye geriledi. 2008’de yüzde 4.2 oranında artan elektrik tüketimi sayesinde Türkiye karanlıkta kalmadı.
2008 yılının ilk yarısına kadar rekor üstüne rekor kırarak artış kaydeden elektrik tüketiminde ekim ayında başlayan azalma, aralık ayında had safhaya ulaştı. Elektrik tüketimi aralık ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6.5 oranında azalarak, 2006 yılındaki tüketimin bile altına düştü. Tüketimdeki azalma sonucu Türkiye’nin yıllık elektrik tüketimindeki artış 2001 krizinden bu yana en düşük seviyesinde gerçekleşti.
Tahminler tutmadı
Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’nin (TEİAŞ) verilerine göre, aralık ayında Türkiye’nin elektrik tüketimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6.5 oranında azalarak 15.7 milyar kilovat/saat oldu. Oysa TEİAŞ geçmiş yıllardaki tüketim artışlarından hareketle 2008 aralık ayında Türkiye’de elektrik tüketiminin 18 milyar kilovat olacağı tahmininde bulunmuştu. Böylece gerçekleşen tüketim, programın yüzde 13 altında kaldı.
2007’nin aralık ayında elektrik tüketimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.5 oranında artışla 16.8 milyar kilovat olmuştu. 2006 aralık ayındaki tüketimin 16 milyar kilovat olduğu dikkate alınırsa, 2008’in son ayındaki elektrik tüketimi 2006’nın da altında kalmış oldu.
Türkiye’nin elektrik tüketimindeki azalma ekim ayında yüzde 1.3, kasım ayında da yüzde 4.5 olarak gerçekleşmişti.
Krizden beri en düşüğü
Elektrik tüketiminde 2008’in özellikle son çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre yaşanan azalma, 2008 yılı genelindeki toplam elektrik üretiminin de önceki yıllara göre düşük seviyede artmasına yol açtı.
2007 yılında 189.5 milyar kilovat olan yıllık elektrik tüketimi, 2008’de sadece yüzde 4.2 oranında artarak 198.1 milyar kilovatta kaldı. Oysa TEİAŞ 2008 yılında elektrik tüketiminin 2007 yılına göre yüzde 7.7 oranında artarak 204 milyar kilovata ulaşacağını öngör-müştü. Türkiye’nin yıllık elektrik tüketimi 2001 krizini izleyen yıllarda en düşük seviyesini yüzde 4.5 ile 2002 yılında gördü. Tüketimdeki artış 2003’te yüzde 6.5, 2004’te yüzde 6.3, 2005’te yüzde 7.2, 2006’da yüzde 8.3 ve 2007 yılında da yüzde 8.9 olarak gerçekleşti.
Ekimde eksiye döndü
2008 yılında elektrik tüketimindeki artışın daha da düşük çıkmasını ise yılın ilk iki ayında yaşanan anormal artışlar önledi. Elektrik tüketimi 2008’in ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14.4, şubat ayında da yüzde 14.3 oranında artış kaydetti. Fakat daha henüz küresel kriz yaşanmadan önce yurtiçinde üretimin daralmasının etkisiyle mart ayından itibaren elektrik tüketimindeki artış hızı yavaşladı ve ekim ayından sonra da eksiye döndü.
Arz sıkıntısı ötelendi
Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’nin projeksiyonlarına göre Türkiye’nin elektrik üretimi 2009 yılından itibaren tüketimi karşılamakta zorlanmaya başlayacaktı.
Fakat tüketimin 2008 yılında azalması ve 2009 yılında da ekonomide canlanmanın yılın ikinci yarısından itibaren başlayacağının öngörülmesi nedeniyle elektrikte arz sıkıntısı ötelenmiş oldu. Bir anlamda devam eden yeni elektrik yatırımlarının devreye girebilmesi için Türkiye zaman kazandı.
Türkiye’nin 2008 yılında toplam elektrik üretimi 205.4 milyar kilovat olarak programlanmasına karşın, üretim 198.3 milyar kilovatta kaldı. Türkiye 2008’de İran, Gürcistan, Yunanistan ve Azerbaycan’dan toplam 790.4 milyon kilovatlık elektrik satın alırken, Irak, Gürcistan ve Suriye’ye 1.1 milyar kilovatlık elektrik sattı.
En çok kamudan geldi
2008 yılında elektriğin 46.6 milyar kilovatı kamuya ait termik santrallardan, 28.4 milyarı kamuya ait hidroelektrik santrallarından, 22.8 milyarı Elektrik Üretim A.Ş.’ye bağlı ortaklıklardan, 4.3 milyarı işletme hakkı devretilen santrallardan, 15.3 milyarı otoprodüktörlerden, 43.4 milyarı yap-işlet santrallarından, 13.2 milyarı yap-işlet-devret santrallarından ve 23.6 milyar kilovatı da serbest üretim santrallarından karşılandı.