Bilim / Teknoloji

Işığın son yankıları

1572 yılında gök yüzünde beliren yeni yıldız, uzaya bakışı kökten değiştirdi. Şimdi araştırmacılar bu patlamanın dünyaya varan son "ışık yank

05 Aralık 2008 02:00
1572 yılında gök yüzünde beliren yeni yıldız, uzaya bakışı kökten değiştirdi. Şimdi araştırmacılar bu patlamanın "ışık yankılarını" analiz ettiler.

Alman Max Planck Enstitüsü astronomi bölümünden araştırmacılar, 1572'de Danimarkalı astronom Tycho Brahe'un gözlemleyerek kaydettiği süpernovanın, yıldızlar arası toz tarafından yansıtılan donuk ışık yankılarını, Hawaii ve İspanya'daki teleskopları kullanarak tespit ettiler.

Işık yankısı bir patlamanın uzaydaki tozdan yansıyarak patlamanın ışığının ilk varıdığı andan yıllar sonraya kadar- bu olayda 436 yıl sonraya kadar - hedefe ulaşmasıdır.

O dönem tüm dünyada gözlemcilerin büyük ilgisi çeken bu gök olayının doğası üzerindeki 436 yıllık gizemi çözmeye yardımcı olması beklenen, meşhur süpernovanın "fosil izleri" konusundaki araştırma, Nature dergisinde yayınlandı.

Max Planck Enstitüsü'nden Dr. Oliver Krause, 1572'dek süpernova patlamasının bilim tarihinde çok önemli bir nokta olduğunu belirterek, bu gözlemle gökyüzündeki değişmezlik ilkesinin ortadan kalktığını kaydetti.

1572'de Kasım ayının başlarında Cassiopeia takım yıldızında beliren ve gün ışığında bile görülebilen parlak "yeni yıldız", aralarında ünlü Danimarkalı astronom Brahe'nin de bulunduğu birçok gözlemciyi büyülemişti.

Süparnovanın kesin konumunu "Stella Nova" adlı kitabında belirleyen Tycho Brahe, ölçümlerinin yeni yıldızın, "yıldızların değişmez olduğunu söyleyen ve 2000 yıl batı düşüncesine hakim olan Aristo geleneğine ters düşecek" biçimde Ay'ın çok ileisinde olduğunu kaydetmişti.
Bu bulgu Kepler, Galileo, Newton ve diğer bilim adamlarının çalışmaları için önemli bir dayanak teşkil etmişti.

Enerjisi tükenen büyük bir yıldızın şiddetle patlamasına süpernove deniliyor. Süpernovaların bazen parlaklığı bizim güneşimizin parlaklığının yüz milyon katına varabiliyor.

Başlangıçta yapısı, iyonize madde olan plazma şeklindeki bir süpernovanın parlaklığını yitirmesi haftalar ya da aylar sürebilir. Bu süre zarfında yaydığı enerji, güneşin 10 milyar yılda yayacağı enerjiden daha fazladır.

Bu patlamalar, maddenin evrende bir noktadan başka noktalara taşınması işine yarar. Patlama sonucunda dağılan yıldız artıklarının, evrenin başka köşelerinde birikerek yeniden yıldızlar ya da yıldız sistemleri oluşturduğu varsayılmaktadır. Bu teoriye göre, güneş, güneş sistemi içindeki gezegenlerin milyarlarca yılönce meydana gelmiş bir süpernova patlaması sonucu ortaya çıkmış.