Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY), 25 Eylül’de bağımsızlık referandumu yapılması planlanıyor. Irak hükümeti ve dış ülkeler referandumun iptali ya da ertelenmesi yönünde çağrılar yapsa da, IKBY Başkanı Mesud Barzani referandumu ertelemeyeceklerini söyledi.
Referandumla ilgili kamuoyu araştırması yapan Rawest İnsani ve Siyasi Araştırmalar Merkezi, raporunu açıkladı. Referanduma katılacağını söyleyenlerin yüzde 65.5’i “evet” oyu kullanacağını belirtti. “Hayır” oyu kullanacağını ifade edenlerin yüzde 35.3’ü destekledikleri parti “evet” derse, tercihlerini değiştirebileceğini kaydetti. Böyle bir durumda “evet” oyları yüzde 77.2’ye çıkabilir.
Bin 285 kişiyle görüşüldü
Gazete Duvar’ın aktardığı habere göre, 20 Temmuz-5 Ağustos arasında yapılan anket için bin 285 kişiyle görüşüldü. Görüşmecilerin yüzde 35’i Süleymaniye, yüzde 32’si Erbil, yüzde 24’ü Duhok ve yüzde 9’u Kerkük’te yaşıyor. Ankete katılanların büyük bölümü gençlerden oluştu. Görüşmecilerin yüzde 48’i 17-27 yaş arasında, yüzde 33’ü 27-55 yaş arasında ve yüzde 19’u 55 yaşın üzerinde.
“Referandum zamanlamasının doğru olduğunu düşünüyor musunuz?” sorusuna, katılımcıların yüzde 51.8’i “evet”, yüzde 45.8’i “hayır” yanıtını verdi. Süleymaniyeli katılımcıların yüzde 65.9’u referandum zamanlamasını doğru bulmadığını söyledi. En yüksek evet oranı yüzde 75.7 ile Duhok’tan çıkarken, tartışmaların yaşandığı Kerkük’ten katılanların yüzde 54.2’si zamanlamayı doğru buldu.
Yüzde 10.5 referanduma katılmayacak
Görüşmecilerin yüzde 83.9’u referanduma katılacağını, yüzde 10.5’i katılmayacağını, yüzde 5.6’sı ise kararsız olduğunu belirtti. Referanduma katılacağını söyleyenlerden yüzde 62.6’sı bağımsızlığı destekleyeceğini ifade etti. Yüzde 33.1 bağımsızlığı desteklemeyeceğini dile getirirken, yüzde 4.3 kararsız olduğunu kaydetti.
Kararsızlar dağıtıldığında bağımsızlık referandumunda “evet” oyunun oranı yüzde 65.5, “hayır” oyunun oranı ise yüzde 34.5 olarak belirlendi.
Partilerin tutumu tercihleri değiştirebilir
“Hayır” oyu vereceğini açıklayan katılımcılara, destekledikleri partinin “evet”i destelemesi halinde, oy tercihlerinin değişip değişmeyeceği soruldu. Yüzde 64.7 “yine de hayır oyu veririm” derken, yüzde 35.3 tercihini değiştireceğini belirtti. “Hayır” diyen partilerin tutumunu değiştirmesi durumunda bağımsızlığa “evet” diyenlerin oranı yüzde 77.2’ye yükseliyor.
Kerküklü Türkmen ve Araplar 'hayır' ya da 'boykot' diyor
Çalışmanın değerlendirme raporunda Erbil’de yaşayan Hristiyanların “evet”, Sünni Arapların ise birleşik bir Irak’tan yana oldukları aktarıldı. Kerkük’te yaşan Türkmen ve Arapların da “hayır” oyu ya da boykot seçeneğini savundukları belirtildi.
Raporda, bağımsızlığa “hayır” diyenlerin en önemli kaygısının ekonomi olduğu kaydedildi. İç savaş riski ile Türkiye ve İran’ın baskı uygulama ihtimalleri ekonomik kaygıları arttırıyor. “Evet” tercihinde bulunanların bir kısmı ise bağımsızlıkla birlikte ekonominin düzeleceğini düşünüyor.
IKBY meclisinde bulunan hiçbir parti “hayır” yönünde tutum almasa da Kürdistan İslami Grubu (Komel) ve Değişim Hareketi’nin (Goran) seçmeleri, “hayır” oyu kullanma ya da sandığa gitmeme eğiliminde.