T24 - Anayasa paketi ile HSYK ve YAŞ ihraç kararları yargı denetimine açılıyor; parti kapatma TBMM'ye bırakılıyor.
Anayasa Değişiklik Paketi'nde yer alan en önemli düzenleme Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısının değiştirilmesi; atama, yer değiştirme dışındaki kararlarının yargı denetimine açılması olacak. Bu durumda eski Şemdinli savcısı Ferhat Sarıkaya gibi meslekten ihraç edilen kişiler mahkemeye gidebilecek. Düzenleme ile Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) ihraç kararları da yargı denetimine açılacak. Disiplinsizlik, irtica gibi nedenlerle TSK'dan atılanlar mahkemeye başvurabilecek. Meclis onay vermezse bir partinin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne dava açılamayacak. Taslak, önümüzdeki günlerde Meclis içi ve dışındaki muhalefet partilerine sunulacak. AKP, "Yargıdan intikam alıyor, kendi güdümünde yargı istiyor" eleştirilerine hedef olmamak amacıyla Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay'a ilişkin değişiklikleri ise gündeme getirmeyi düşünmüyor. İnsan hakları ihlalleri konusunda Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkı verilmesinin pakete alınması tartışılıyor. Değişiklik paketindeki düzenlemeler şöyle:
Sivil yargı
Yıllardır tartışılan YAŞ kararları yargı denetimine açılacak. YAŞ'ta Türk Silahlı Kuvvetleri'nden (TSK) atılanlar mahkemeye başvurabilecek.
HSYK kararlarının bir bölümü için de yargı denetimi gelecek. Atama ve yer değiştirme kararları dışında HSYK tarafından verilen kararlar için mahkemeye gidilebilecek. Örneğin Ferhat Sarıkaya gibi meslekten ihraç edilen savcı ve hakimler, dava açabilecek. Kazanırsa görevine geri dönecek.
HSYK'nın 7 olan üye sayısının 21'e çıkarılması, üyelerin Adalet Akademisi, Meclis, Cumhurbaşkanı, Yargıtay ve Danıştay'ca seçilmesi tartışılıyor. Adalet Bakanı ve Müsteşarı da kurulda kalıyor. Gelecek tepkilere göre müsteşarın kuruldan çıkarılmasının da tartışıldığı belirtiliyor. Düzenleme ile Kurul'daki Danıştay ve Yargıtay egemenliği kırılacak.
Parti kapatmalar için Venedik Kriterleri getirilecek. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın bir partinin kapatılmasına ilişkin dosyası TBMM onayına sunulacak. Meclis, 'evet' derse Anayasa Mahkemesi'ne kapatma davası açılacak.
Memurlara sendika hakkı anayasaya girecek. Ancak bu sendikal hakkın nasıl kullanılacağı, polis ve asker gibi kamu çalışanlarına sendika hakkı verilip verilmeyeceği tartışılıyor.
Değişikliklerden birisi de memurlara verilen disiplin suçlarına karşı da yargı yolunun açılması olacak. Bu kapsamda memurlarla kamu görevlilerinin görev ve sorumlulukları ile disiplin kovuşturmasını düzenleyen Anayasa'nın 129. Madde'nin üçüncü fıkrası değişecek. Hangi disiplin cezasını alırsa alsın, memur ve kamu görevlileri yargıya başvurabilecek.
Kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık anayasaya girecek. Kadınların yanında çocuklar ile ilgili yapılacak olumlu yasal ve idari düzenlemelerde eşitlik ilkesinin aranmayacağı belirtilecek.
Anayasa Mahkemesi'nin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle reddettiği, askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasına ilişkin düzenleme pakette yer alacak.
AB'nin istediği ombudsmanlık yani kamu denetçiliği sisteminin Türkiye'de uygulanmasını sağlayacak değişiklik yapılacak.