T24 - Kanlı ramazanın hüküm sürdüğü Suriye’de, isyanın başkenti Hama, dün bir nebze de olsa nefes aldı. Aralarında Türk basın mensuplarının da bulunduğu bir grup gazeteci, şehre girerken asker görünürlüğü hissedilir ölçüde azaldı. Ancak Humus’ta tank operasyonunda en az 5 kişi öldü. Hatay’a yakın Serakip’in yanısıra, bir cami minaresinin yıkıldığı Deyr ez Zor’da da sert müdahale devam etti. Ramazanın başlamasından bu yana ölen sivil sayısı ise 400’ü geçti.
Suriye Ordusu, iki gün önce kontrolünü ele geçirdiğini duyurduğu Hama’da baskıyı nispeten azalttı. Bir kısmı çelişkili de olsa bölgeden gelen haberler, isyanın başkentlerinden Hama’da askerlerin kenti önemli ölçüde boşalttığını gösteriyor. Suriye yetkililerinin daveti üzerine Hama’yı ziyaret eden bir BBC muhabiri, kentte görünür bir ordu varlığının olmadığını söyledi ve düzinelerce zırhlı personel taşıyıcısı ve tankın kamyonlarla kentten götürüldüğünü gördü. Bir Hama sakiniyse, New York Times gazetesine verdiği bilgide, kentin tanklardan arındırıldığını doğrulamakla birlikte, askerlerin henüz sokaklarda olduğunu ve stratejik yerlerde kontrol noktaları oluşturduğunu ifade etti. Görgü tanığı, askerlerin, elektronik cihazlar kullanarak şehirde yaşananlarla ilgili görüntüler çektiğini tespit ettiği birçok kişiyi tutukladığını anlattı. Öte yandan Hama Valisi Enes el Naim, ülkenin resmi haber ajansı SANA’ya yaptığı açıklamada, askerlerin bir kısmının kentte kaldığı haberlerini yalanlayarak, “Ordu birlikleri kentten çekilerek kışlalarına geri döndü” dedi. Birçok gazeteci dün, Türkiye’nin başlattığı inisiyatif sayesinde Hama’ya girebildi.
Diğer yerlerde durum aynı
Hama’da göreceli olarak yaşanan rahatlama, isyanın bir başka merkezi olan Humus’a uğramadı. Humus’ta dün tanklarla yapılan operasyonda en az 5 kişi hayatını kaybetti. İnsan hakları temsilcileri, kentte dün ölenlerin sayısının 15 olduğunu öne sürdü. Ayrıca muhalefetteki komünistlerin önde gelen isimlerinden, 67 yaşındaki Hasan Zehra’nın tutuklandığı belirtiliyor. Suriye Ordusu’nun dün vurduğu bir başka kentse, günlerdir çatışmalara sahne olan Deyr ez Zor oldu. Bu şehirde dün en az 8 kişi hayatını kaybetti. Operasyonların hedefindeki bir başka nokta, Hatay sınırının 50 kilometre yakınında, Türkiye’ye gelen karayolu üzerindeki Serakip kasabası oldu. Bir görgü tanığı, 14 tank ve çok sayıda zırhlı aracın dün sabah saatlerinde kasabaya girip sivillere rastgele ateş açtığını söyledi. Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, Serakip’te ayrıca 100 kişinin çeşitli gerekçelerle tutuklandığını, bunların 35’inin çocuk olduğunu duyurdu.
Ölüm orucu
Suriye’de bu yıl Mart ayının ortasında başlayan isyan, birçok kentte sürüyor. Gösterici ve silahlı eylemcileri bastırmak için her gün operasyon yapan Suriye Ordusu şu âna kadar en az bin 730 sivili öldürdü. Ayrıca 406 güvenlik görevlisi de çatışmalar sırasında hayatını kaybetti. Ramazan ayının başladığı 1 Ağustos’tan bu yanaysa ölen sivillerin sayısının 400’ü geçtiği öne sürülüyor.
Hama neden önemli?
Davutoğlu-Esad görüşmesinin ardından tüm dikkatlerin, diğer şehirlerde operasyonlar sürdüğü hâlde Hama’ya kilitlenmiş olması tesadüf değil. 700 binlik nüfusuyla Suriye’nin en büyük dördüncü şehri olan Hama, ülkedeki Sünnilerin de en önemli merkezi konumunda. Ticaret yolları üzerinde bulunduğu için aynı zamanda kervansaraylar şehri olarak bilinen, Osmanlı döneminin önemli şehirlerinden Hama, yakın tarihte bugünkünden bile çok daha kanlı olaylara sahne oldu. 1981 yılında, Beşar Esad’ın babası Hafız Esad’a karşı yükselen isyanın da merkezi olan Hama’da hükümet, özellikle de 1982’ye gelindiğinde, daha sonradan “Hama Katliamı” olarak anılacak kanlı isyan bastırma operasyonu gerçekleştirdi. Katliamda 25 ila 30 bin kişinin öldüğü biliniyor. O dönemki operasyonları, Hafız Esad’ın küçük kardeşi Rıfat Esad doğrudan yürütmüştü.
Asker yıktı
Deyr ez Zor kent merkezindeki Osman bin Affan Camii’ni hedef alan askerler, Camii’nin minaresini yıktı ve bu görüntüler, internetteki video paylaşım sitelerinde de yayımlandı.
Ortalık yangın yeri
Dünkü operasyonların odak noktasındaki Humus’ta uluslararası ajanslara çalışan hiçbir gazeteci olmadığı için, kısıtlı imkânlarla alınabilen haberlerle, çok sayıda sivilin öldüğü anlaşıldı. Kent sakinlerince gizli bir şekilde çekilip internette yayımlanan bazı görüntüler de, çoğunluğu genç birçok kişinin acımasızca öldürüldüğünü kanıtladı. Suriye hükümetinin izniyle Hama’ya giren muhabir ve fotoğrafçılar, dün kentten ilginç kareler gönderirdi. Resmi haber ajansı SANA da o yakılan polis araçlarını kayda alan gazetecileri görüntüledi.