T24 - Dört yıldır Göcek koylarının korunması için atık toplama merkezi açan, toplayıcı tekne ve filikalar alan, Çevre ve Orman Bakanlığı’na Göcek koyları için Koruma ve Kullanma Usul ve Esasları’na ilişkin karar aldırtan Deniz Temiz Derneği/TURMEPA, yetkililerin seyirci kalması ve denetimsizlik karşısında hayal kırıklığı yaşıyor.
TURMEPA Genel Müdürü Levent Ballar’ın rehberliğinde, iki gün boyunca Göcek koylarının nasıl kirletildiğine tanık olduk. Örnek kaptanlar da gördük, güzelim maviliğe tonlarca sıvı atık bırakanları da. Koyları denetlemekle yükümlü Özel Çevre Koruma Kurumu ve Liman Başkanlığı’nın teknelerine hiç rastlamadık. Liman Başkanlığı’nın teknesi dahi olmadığını öğrendik.
15 gün sonra terk edebiliriz
Doğa görünürde muhteşem. Mavi yolcular da cırcır böcekleri de mutlu. Ama denizin dilinden çok iyi anlayan Levent Ballar mutsuz. Mavi cennet için için ölüyor çünkü. Tekneler; içinde deterjan, kızartma yağı, foseptik karışımı olan tonlarca suyu, denetleyen olmadığı için denize boşaltıyor. Yetkililerin seyirci kalması halinde 15 gün içinde Göcek’i terk edeceklerini söyleyen Levent Ballar “Dayanma gücümüz kalmadığı için Göcek’ten çekileceğiz” dedi.
1’inci derece SİT
Birinci dereceden SİT alanı olan Göcek koylarında, binlerce yıllık tarihi eserler de var. Hamam (Kleopatra) Koyu da bunlardan. Bir kısmında demirlemek yasak ama biz tam yedi tekne sayıyoruz. Ballar, Sahil Güvenlik’e haber veriyor. Bedri Rahmi Koyu’nda da deniz köpürmüş. Göbün Koyu Yat Mola Noktası’na giderken TURMEPA katı atık toplama teknesiyle karşılaşıyoruz. Ama denetleme için dolaşan resmi tekne yok.
Çipli mavi kart şart
Mavi kartı öneren, Muğla İl Çevre Müdürü Mehmet Şahin. Dünyada örneği yok. Deniz Temiz Derneği, 200 bin lira ödeyip sistemin yazılımını aldı ve 5 bin kart bastırdı. Muğla’daki 15 marinaya dağıtarak bilgisayar sistemlerine yükledi. Karada ve teknede birer sayaç bulunuyor. Kart, verileri bilgisayara ve pos makinasıyla bütün sisteme geçiyor. Teknenin ne kadar su aldığı belli oluyor. İki ton su aldıysa, arıtma tesisine iki ton boşaltmak zorunda. Levent Ballar: “Ancak valilikle imzaladığımız protokole rağmen bazı ilgili merciler herhalde tur teknelerinin karşı çıkmasıyla son anda fikir değiştirdiler”
Normalin üç katı kirli
Göcek, Bodrum’dan sonra ikinci büyük yat merkezi. Dernek, mayıs başından beri 15 günde bir, su üstü ve 20 metre derinlikte koli basili ölçümü yapıyor. Sezon tam başlamadığı halde, 15 Haziran’da yapılan ölçümlerde Mavi Bayrak değerleri 3 kat yükselmişti. Yani 200 yerine 600 çıktı. Bu da Göcek koylarının erken kirlenmeye başladığını gösteriyor. Normalde bu sonuç Ağustos ayında, koylarda 3 bin tekne varken elde ediliyor. Deniz Temiz Derneği/TURMEPA’nın talebi, yetkili makamların bir araya gelmesi.
Yönetmelik çıktı ama...
Deniz Temiz Derneği/TURMEPA, Göcek koylarındaki kirlenmeyi engellemek için 2006’da burada bir merkez açtı. Derneğin girişimiyle Çevre ve Orman Bakanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, 1 Ağustos 2009’dan itibaren geçerli olmak üzere bir yönetmelik çıkardı. Ancak bir yetki karmaşası var. Koylarda tüm yetki, Çevre Bakanlığı’na bağlı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı’nda. Atıkların kontrolü ve takibi ise Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı Denizcilik Müsteşarlığı’nda. Sahil Güvenlik de, tespit ettiği kirliliği tutanakla Liman Başkanlığı’na bildiriyor.
Denize kızartma yağını bile atıyorlar
Otomatik miço denize boşaltıyor
Erkan Urkun (Kaptan)
Göcek koyları kapalı havuz gibi oldu. Çoğu teknede otomatik miço var. Atık su belli seviyeye geldiğinde denize atıyor. Özel Çevre Koruma ile Liman Başkanlığı ayrı konuşuyor. Göcek’in geleceği yok oluyor.
Kadın teknede şampuanlanıyor
Ekrem Dümen (Kaptan)
Yedi mavi yolcunun bir haftalık atık suyu 2 ton. Ben atık suyumu getirip boşaltıyorum ama bizi kimse denetlemiyor. Dün bir teknede şampuanlanan bir kadınla kavga ediyordum neredeyse. Su olduğu gibi denize gidiyordu.
Gezi teknesi 50 yelkenliye bedel
Muammer Önder (İşletmeci)
23 yıl önce buradan çıplak gözle baktığımda 20 metre dibi görürdüm. İki yıl önce 5 metreye düştü. Şimdi TURMEPA’nın sıvı atıkları toplaması sayesinde 12 metreye çıktı. Günübirlik gezi teknesi, 50 yelkenliye bedel. Deterjan, duş, bulaşık ve tuvalet sularını, 150 balığın kızartıldığı yağı denize boşaltıyorlar. Ben, sızdırmaz foseptik sistemini geçen yıl kurdum. 2 bin liraya bu sistem kurulabilir.
İzmarit atana da izin yok
Mehmet Kutlu (Kaptan)
Özel yat kaptanıyım. İşadamı patronum çevreye çok duyarlı. Denize izmarit atan konuğuna bağırıyor. Denizde gördüğü katı atıkları bize toplatıyor. On yolcum vardı, beş gün kaldılar. İki buçuk ton sıvı atığı TURMEPA’nın atık su toplama teknesini çağırıp boşaltıyorum hep yaptığım gibi. İki gecedir Göcek Adası Boğazı’ndayım. Gece bassam denize, kimin haberi olurdu?