Bitki yetiştiriciliğinin sonu yok! Yeter ki siz yeniliklere açık olun. Evinizde protein kaynağı bir bitkiyi, mantarı yetiştirmeye ne dersiniz? Biraz zahmetli belki ama emeğinize değecek...
■ Kültürü, mantar üreticilerinden ya da bazı resmi kuruluşlardan elde etmeniz mümkün.
■ Daha sonra bodrum katı ve mahzen gibi yerleri hazırlamanı z gerekiyor.
■ Yetiştirmek için kompostunu hazırlamalı ya da resmi kuruluşlardan satın almalısınız.
Mantar kompostu
■ Temel madde at gübresidir. Temini güçtür. Yerine sentetik kompost kullanabilirsiniz. Sentetik kompost için, hububat sapları, samanları ve çayır otlarından yararlanabilirsiniz. Besin değerinin yükseltilmesi için organik kökenli tavuk gübresi, kepek, melas yani şekerpancarı artığı şerbeti, ayçiçeği, pamuk ya da zeytin artıkları kullanmalısınız. Ayrıca, kimyasal gübrelerden amonyum nitrat, amonyum sülfat ve üre de işe yarar.
■ Hazırlarken, 10 kilogram buğday sapı, iki kilogram tavuk gübresi, iki kilogram hububat kepeği, 250 gram amonyum nitrat kullanın. Hazırlamak istediğiniz miktara göre bu ölçüyü katları şeklinde artırabilirsiniz.
■ Hububat saplarını ya da çayırotlarını, 50 santimetreyi geçmeyecek kalınlıkta, sert zemine serin. Sapla samanı ıslatın. Üzerindeki nem yüzde 75’in altına düşmeyecek şekilde, sürekli ıslatın ve 2–3 gün ara ara karıştırın. Tüm bu malzemeleri çok iyi harmanlamalısınız. Sıkıştırarak bir buçuk metre boyunda yığın yapın. Sıkıştırma için tahta kalıplar da kullanılabilir.
■ Yedinci günde yığının ilk aktarmasını yapın. Bu sırada nemlendirme işi yanında, sızan melas şerbetini de yığına yedirin. Kenar kısımları iyice bastırın. Bir buçuk metre yükseklik ve genişlikte yeniden kalıp yapın.
■ Onuncu günde ikinci aktarma sırasında, kompostun yanmayan kısımlarını içe, yanan kısımları dışa doğru alarak, bastırın.
■ Aktarmalar sırasında nemin sağlanması, suya boğacak şekilde değil, çürümeyi ve sağlıklı yanmayı sağlaması için sapın ıslatılması şeklinde olmalıdır. Aksi takdirde sağlıksız çürüme olur.
■ 14. günde, üçüncü aktarma sırasında, kompostun pH değerinin 7.5 olmasını sağlamak için, 100 kilogram samana, 300 gram alçı karıştırın.
■ 17. günde dördüncü aktarma ve havalandırma yapın. 19 ila 20. güne kadar nem oranı ve melas yedirmeye dikkat edilerek, çürüme ve yanma tamamlanır. Amatörler için buharlı pastörizasyonun uygulanması zordur. Kimyasal pastörizasyon yapılır. Bunun için metil bromid, bakır sülfat, deksonal gibi kimyasallardan biri alınarak, kompostla karıştırılır. Bu durumda kompostun mantar ekimine hazırlanması daha uzun süre alır. Çünkü komposttaki amonyak kokusunun havalandırılarak uzaklaştırılması gerekir.
■ Kompost yığınının, pastörizasyon sonrası, ekim torbalarına doldurulması na geldi sıra.
■ Mantar kültürünün ekilmesine, komposta mantar kültürünün (mantar tohumu ya da misel) aşılanması da denir. Kompost ve ortam sıcaklığı 25 derece olmalıdır. 100 kilogram kompost için gerekli mantar kültürü 500 gram olmalıdır.
■ Miselleri kompost üzerine dört kat ekip bodruma yerleştirin.
■ Misellerin ön gelişmesi 15–17 gün sürer. Sıcaklık 28 derecenin altındaysa havalandırmaya gerek yoktur.
■ Kompost yüzeyinin kurumasını önlemek için, gazete kâğıdını torbaların yüzeyine örterek, üzerlerine yüzde birlik formaldehitli sıvı püskürtün.
■ 17 gün sonra gelişen miseller üzerine, pastörize edilmiş 3–4 santimetre kalınlıkta torf serpin. Beyaz kültür mantarının şapkaları gelişsin.
■ Örtü kapak toprağı serildikten üç hafta sonra mantarları hasat etmeye başlayabilirsiniz. Hasadın sabah yapılması gerektiğini unutmayın.