Eski Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Müsteşarı Sönmez Köksal tarafından hazırlanan “Irak’ın Kuzeyindeki Muhtemel Gelişmelerin Türkiye’ye Etkileri’ adlı raporda ilginç saptamalar yer aldı. Raporda, Irak’taki bölgesel Kürt yönetiminin Türkiye’deki Kürt kökenli yurttaşlar üzerinde oldukça etkili olduğu belirtilirken PKK ile mücadelede AB ülkelerinin desteğini kazanmanın da yaşamsal önemde olduğuna dikkat çekildi. Raporda, “Zira PKK, Kuzey Irak’tan çok, gücünü özellikle AB ülkelerinden almaktadır” denildi.
Bilge Adamlar Stratejik Araştırma Merkezi için hazırlanan 32 sayfalık raporda özetle şu görüşlere yer verildi:
- Amerikan kuvvetlerinin hangi bölgede kalıcı üs kuracağı Türkiye açısından önemli bir sorundur. Amerikan kuvvetlerinin Kuzey Irak’ta kalıcı üs edinmeleri muhtemeldir. Bu, İncirlik Üssü’nün önemini azaltma yanında, Türkiye’nin Irak’a ve özellikle Kuzey Irak’a dönük politikaları açısından yakından izlenmesi gereken stratejik önemde bir gelişme teşkil edecektir.
- Bölgesel yönetim liderlerinin verdikleri beyanatlar özellikle Kürt kökenli vatandaşlarımız üzerinde artan ölçüde geniş etki yaratmaya başlamıştır. Ülkemizin her yöresinde AB hukuk normlarının her gün daha kuvvetle uygulama bulması, bireysel hak ve özgürlüklerin teminat altına alınması, Kuzey Irak’taki sistemle var olan çelişkiyi ülkemiz lehine daha da avantaja dönüştürebilecektir.
- Kürt bölgesel yönetiminin kontrolündeki bölgelerde üslenmiş olan PKK teröristleriyle mücadele daha hassas bir dengeye oturmuştur. 1998 yılına kadar serbestçe yapılan hava/kara vb. askeri operasyonlar, yeni koşullar muvacehesinde (karşısında) işgalci güç olarak ABD’den izni alınma yanında, Bağdat merkezi hükümeti ve yerel Kürt yönetiminin hassasiyetlerini de göz önünde tutma gereğini ortaya çıkarmıştır.
‘İnandırıcı önlemler’
- Terörle silahlı mücadele ederken yıllardan beri tartışılan terör-sivil kesim-halk kitleleri bağının kesilmesine, dağdaki militanları silahsızlandırma, silah bıraktırma ve sivil hayata entegre etmeye yönelik yeni, inandırıcı ve uygulanabilir önlemler demeti geliştirilmelidir.
- PKK ile mücadelede AB ülkelerinin desteğini kazanmak yaşamsaldır. Zira PKK, Kuzey Irak’tan çok, gücünü özellikle AB ülkelerinden ve özellikle Almanya, Fransa, İngiltere gibi ülkelerdeki yapılanmalarından almaktadır.
Sönmez Köksal raporunda, Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi ile kurulacak ilişkinin niteliğine ilişkin önerilerde de bulundu. Eski MİT Müsteşarı’nın önerileri şöyle:
- Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi ile ilişkileri sağlam bir temele oturtmak.
- Kurulacak ilişkilerin veya yapılacak temasların önüne bunların “tanıma” anlamına gelebileceği gibi soyut engeller koymamak ve Erbil’de süratle bir başkonsolosluk açarak hem olayları içeriden izlemek hem de gelişmeleri şekillendirmeye çalışmak yararlı olacaktır...
- Bölgesel yönetim ve yöneticilerine karşı kullanılan dilin ırkçı ve hakaretamiz nitelikte olmaması; izlenen politikaların Kürt milliyetçiliğini güçlendirici sonuçlar vermemesine dikkat edilmesi önem kazanmaktadır...
- İngiltere ile de düzenli bir istişare mekanizması oluşturulması ve bu bölgenin geleceğine ilişkin olarak gerek Washington, gerek Londra, gerek Tel Aviv Türkiye’nin Kuzey Irak vizyonuna yaklaştırılmaya çalışılmalıdır.