Bütçe geçen ay 71 milyon açık verirken, 1.9 milyar YTL faiz dışı fazla oluştu.10 aylık dönemde toplam açık yüzde 60.2 azalışla 4.9 milyar YTL’ye geriledi.
Küresel kriz, Türkiye ekonomisini de etkilemeye başlarken bütçe sonuçları moral verdi. Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Ekim ayında merkezi yönetim bütçesinin 71 milyon YTL açık verdi. 2007 yılının Ekim ayında Faiz Dışı Fazla (FDF) 1 milyar 812 milyon YTL iken, bu yılın aynı ayında faiz dışı fazla 1 milyar 942 milyon YTL oldu.
Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Ocak-Ekim döneminde bütçe açığının 4.9 milyar YTL ve faiz dışı fazlanın da 38.5 milyar YTL olduğu belirtildi. 10 aylık bütçe açığı, geçen yıla göre yüzde 60.2’lik düşüş kaydetti. Faiz dışı fazladaki artış ise yüzde 18.7’ye ulaştı.
10 ayda 180.6 milyar YTL gider olurken, bunun 43.3 milyar YTL’si faiz ödemeleri için yapıldı. Bütçe gelirleri 175.7 milyar YTL’de kaldı.
Ocak-Ekim döneminde faiz hariç giderler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11.2 artarak 137.305 milyar YTL, faiz giderleri yüzde 3 azalarak 43.351 milyar YTL oldu. Personel giderleri yüzde 12.3 artarak 41.295 milyar YTL, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi ödemeleri yüzde 10.6 artarak 5.03 milyar YTL, cari transferler yüzde 8.7 artarak 57.363 milyar YTL, mal ve hizmet alımları yüzde 9.9 artarak 16.828 milyar YTL düzeyinde gerçekleşti.
Aynı dönemde vergi gelirleri yüzde 13.3 artarak 140.321 milyar YTL, vergi dışı gelirler yüzde 9.4 artışla 30.656 milyar YTL oldu.
Bütçeye ilişkin yapılan genel değerlendirmede, mali disiplinden taviz verilmeksizin ilk 10 ayda elde edilen performansın yılın kalan iki ayında da sürdürüleceği belirtilerek, “Bütçe giderlerinin yıl sonu hedefleri içinde kalması ve bütçe gelirlerinin hedeflerimizle uyumlu bir biçimde gerçekleşmesi amacıyla gerekli her türlü tedbir alınacaktır” denildi.
Maliye 2008 yılı bütçesinde 38.003 milyar YTL olarak hedeflenen faiz dışı fazlayı 39.841 milyar YTL’ye, 17.997 milyar YTL olarak hedeflenen bütçe açığını da 15.909 milyar YTL’ye revize etmişti.
Faiz Dışı Fazla nedir?
Türkiye’de, hükümetlerle IMF heyeti arasındaki Bütçe Tasarısı hakkındaki görüşmelerde en tartışmalı konuların başında; Faiz Dışı Fazla hedefinin ne olması ve bu hedefin yerine getirilmesi için ne gibi önlemler alınması gerektiği gelmektedir.
Hükümetler, bu önlemler için bütçe çalışması ve bütçe disiplini ortaya koymak zorundadırlar. Devletin gelir ve giderlerini gösteren tabloya bütçe denir. Bütçenin bir tarafını gelirler oluştururken, diğer tarafını ise giderler başka bir deyişle harcamalar oluşturmaktadır.
Faiz dışı fazla kavramı; bütçenin toplam gelirleriyle, bütçeden yapılan harcamalardan faiz ödemelerinin yok sayıldığında geriye kalan harcamalar arasındaki farktır.
Daha basit bir anlatımla faiz dışı fazla; Türkiye'nin hiç faiz gideri olmaması durumunda, bütçenin gelir-gider durumunun ne olacağını açıklayan bir kavramdır.
Faiz dışı fazla; kısaca toplam harcamalardan faiz harcamaları çıkarıldığı zaman, gelirin gideri karşılayıp karşılayamadığını gösterir.