Bosna Hersek’in 1995’te Türkiye’den 5 milyon dolara satın aldığı Mi-24 helikopterlerinin hala teslim edilememesi ülkede tartışma yarattı. Ülkenin savunma bakanları o dönem görev yapan meslektaşlarına topu atsa da vekiller, “Eskimiş helikopterler ne işimize yarayacak?” yorumunda bulundu.
Balkanlar’da 1990’lı yıllarda sancılı ve acılı dolu bir süreç sonunda Sırplar’dan ayrılan Bosna Hersek’te Türkiye’den 17 yıl önce satın alınan savaş helikopterleri ülke gündemine oturdu.
Yiğit Can Kaytmaz'ın Vatan gazetesindeki haberine göre; 1995’te Türkiye’den yaklaşık 2.5 milyon marka (günümüz değeriyle 5 milyon dolar) satın alınan 5 adet Mi-24 tipi helikopterinin hala orduya teslim edilmediğinin ortaya çıkması Bosna Savunma Bakanları’nı birbirine düşürdü. 1995’ten beri İzmir’de bulunduğu iddia edilen ve bakımları düzenli olarak yapılan helikopterlerin neden hala teslim edilmediğini soruşturan Dnevni Avaz gazetesi, eski bakanlarla birlikte dönemin bakanlarıyla da görüştü.
Savunma Bakanı Muhammed İbrahimoviç, eski Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Hasan Cengiç ve eski Savunma Bakanı Selmo Çikotiç topu birbirlerine attı. Çikotiç, “İbrahimoviç’i aramanız gerek. O benden bu konuya daha hakim. Bütün veriler Savunma Bakanlığı’nda” açıklamasını yaptı. Ülkenin eski Savunma bakanlarından Cengiç de helikopterler hakkında bir bilgisi olmadığını söyleyerek, “Helikopterlerin satın alınmasına dair birşey bilmiyorum” dedi.
Soruşturma açılmalı
Bosna Hersek Parlamentosu’nun Savunma ve Güvenlik Komitesi üyesi Krunoslav Vrdoljak da yetkililerin bir açıklama yapmamasına tepki göstererek, “Savunma Bakanlığı’nda yıllardır biçok yanlış yapıldı bunlar artık durmalı. Burada hiç denetim yok, kapsamlı bir soruşturma açılmalı. Türkiye’deki helikopterler için yaklaşık 9 milyon dolar harcandı. Bunların üzerinden çok zaman geçti” dedi.
Bosna Hersek Savunma Bakanlığı’na yakın kaynaklar ise helikopterlerin savaşın başında satın alındığını ve Cengiç’in sorumlu olduğunu bildirdi.
Hükümete yakın kaynaklar ise, “Savunma Bakanlığı’na ait varlıklar devlete aittir. Helikopterlere ne olduğunu hala bilmiyoruz. Bunu inceleyeceğiz” yorumunda bulundu.
Savunma Bakanı Yardımcısı Mirko Okolic, “Her şeyi incelemeliyiz, neden gelmediklerini öğrenmeli ve helikopterlere ne olacağını bilmeliyiz. Neden gelemediğini öğrenmeliyiz, bunun bir nedeni olmalı” dedi.
İsmi açıklanmayan bir yetkili, “Bu savaş saldırı helikopteri ülkenin savunması için kullanılacaktı. Türkler o helikopterlerin bakımını yıllaca yaptı ama ödediğimiz paranın karşılığını alabileceğimiz haldeler mi bu tartışılır” ifadesini kullandı.
2001’de Savunma Bakanlığı bir soruşturma açmış fakat tamamlanamadan rafa kaldırılmıştı. Dönemin savunma bakan yardımcısı Şekib Mahmuljin ise, “Kimlerin satış için onay verdiğini hatırlamıyorum ama savaş zamanındaydı. NATO İstikrar Gücü (SFOR) helikopterin ulaşımını engelledi. Ben rica ettim fakat SFOR yetkilileri beni reddetti. Bu helikopterlerin bölgedeki güç dengesini bozmasından endişe ediliyordu” açıklamasını yaptı.
Bosna Hersek’in helikopter alımı sırasında Türkiye’de başbakan Tansu Çiller hükümeti görevdeydi. Türkiye, Bosna Hersek’e satılan 5 adet Mi-24 tipi helikopter karşılığında yaklaşık 2.5 milyon mark, yani günümüz değeriyle 5 milyon dolar aldı.