Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in ana hatlarını açıkladığı, İstanbul'u uluslararası finans merkezi haline getirme, yurtiçi tasarrufları arttırma ve finansman araçlarını çeşitlendirme hedefleri doğrultusunda, bireysel emeklilik sistemi (BES) ve sigortacılık sisteminde değişiklikleri öngören, Hazine'ye kira sertifikası ihracı imkanı tanıyan ve bireysel katılım sermayesi sistemini düzenleyen kanun tasarısı TBMM'ye sunuldu.
BES'te, vergi indiriminin yerine devletin yüzde 25 katkı payı ödemesi gibi köklü değişiklikler öngören tasarıya göre, işveren tarafından ödenenler hariç; katılımcı için bir takvim yılında ödenen ve devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas oluşturan katkı paylarının toplamı, hesaplamaya ilişkin dönemin sona erdiği tarihte geçerli brüt asgari ücretin hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarını aşamayacak; katılımcılardan en az üç yıl sistemde kalanlar, devlet katkısı ve getirilerinin yüzde 15'ine, en az altı yıl kalanlar yüzde 35'ine, en az 10 yıl kalanlar yüzde 60'ına, emekliliğe hak kazananlar tamamına hak kazanacak; hak kazanılmayan tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilecek.
BES hesabına yapılan devlet katkılarının hak kazanılan kısımları, veraset ve intikal vergisinden muaf olacak, işverenlerin çalışanları adına ödeyecekleri katkı paylarından ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapabilecekleri katkı payı oranı, çalışanın brüt ücretinin yüzde 10'undan yüzde 15'ine çıkartılacak.
Tasarıyla, şahıs sigortalarına ödenen primlerden indirim yapılacak tutar, belirtilen toplam limit saklı kalmak kaydıyla yüzde 5'ten 15'e çıkarılacak.
Emeklilik sözleşmesi tanımının da yenilendiği tasarıda, sözleşmenin bireysel ve grup emeklilik sözleşmesi şeklinde yapılmasını düzenlenirken, bireysel emeklilik aracıları, katılımcının yaşı ve beklentilerine göre uygun tavsiyede bulunmakla sorumlu tutuluyor ve Hazine'ye kanuna aykırı hareket ettiği belirlenen aracıya, işlenen fiilin ağırlığına göre satış yetkisini geçici süreyle durdurma veya lisansı iptali yetkisi veriliyor.
Ayrıca tasarıyla, tasarruflarını doğrudan kıymetli madenlerde veya alternatif yatırım araçlarında değerlendirmek isteyenlerin, emeklilik yatırım fonları kapsamında bu tür yatırımlar yapmasına imkan tanınıyor.
Bireysel katılım semayesi sistemi
Finansmana erişimde sıkıntı yaşayan erken aşama şirketlere yatırım yapılmasının cazip hale getirilmesini amaçlayan bireysel katılım sistemini de düzenleyen tasarıda, bu tür şirketlere yapılan yatırımların devlet tarafından desteklenmesi öngörülüyor.
Tasarıya göre, Hazine'den bireysel katılım sermayesi lisansı alarak bir anonim şirket kuran yatırımcılar, şirkete ait iştirak hisselerinin en az iki tam yıl elde tutulması şartıyla, şirketlere koydukları sermaye miktarının yüzde 75'ini, gelir vergisi matrahından gider olarak indirebilecek. Yıllık vergi indirimi 1 milyon lirayı aşamayacak.
Sanayi Bakanlığı ile TÜBİTAK tarafından belirlenen Ar-Ge ve yenilikçilik programları kapsamında son beş yıl içinde projesi desteklenen kurumlara iştirak sağlayan bireysel katılım yatırımcıları için bu oran yüzde 100 olarak uygulanacak.
Hazine'ye kira serifikası ihracı etkisi veriliyor
Tasarıya göre, Hazine'ye, kamu finansman araçlarını çeşitlendirmek ve kamu varlıklarını verimli bir şekilde değerlendirmek üzere, kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınır-taşınmazlar ile kullanma, yararlanma, işletme gibi maddi olmayan varlıkları kullanmak yoluyla yurt içi veya yurtdışında kira sertifikası ihracı yetkisi veriliyor; sermaye piyasası mevzuatına göre halka açık şirket statüsünde olanlar kapsam dışında bırakılacak.
Kira sertifikası ihracından elde edilen tutarlar ile geri ödemeler, bütçeyle ilişkilendirilmeyecek, ayrı bir kalemde takip edilecek.
Babacan, 17 Nisan'da yaptığı açıklamada, kira sertifikalarının hızla büyüyen bir piyasa olduğunu belirtmiş ve "Türkiye’nin bu piyasada yer alması finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesi açısından önem arz etmektedir. Hazine tarafından gerçekleştirilecek bir kira sertifikası ihracı, ülkemizdeki özel sektör şirketleri açısından bir gösterge niteliği taşıyacak olup, bu piyasanın derinleşmesine katkı sağlayacaktır" demişti.
Babacan, iki gün önce katıldığı bir televizyon programında da, "Yasal düzenleme tamamlandıktan sonra, birkaç ay içinde çıkarılacağını ümit ediyoruz, birkaç ay içinde Hazine Müsteşarlığımız da kira sertifikası ihracına başlayacak... Hem iç hem dış piyasa için" açıklamasında bulunmuştu.
Tasarı ayrıca, Bakanlar Kurulu'na, YİD ve yap-kirala modelli ve tutarı asgari 1 milyar lira olan yatırım ve hizmetlere ilişkin sözleşmelerin süresinden önce feshedilerek tesisin ilgili idareler tarafından devralınması hükmünün bulunması halinde, söz konusu yatırım ve hizmetler için sağlanan dış finansmanın Hazine tarafından üstlenilmesine karar verme yetkisi tanıyor.
Sigortacılık alanında düzenlemeler
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'nin, ''Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği'' olarak değiştirildiği ve emeklilik şirketlerinin de bu birliğe üye olmasının düzenlendiği tasarıya göre, kimlik ve adres paylaşımından bankaların yanında sigorta ve emeklilik şirketleri de yararlanacak. Tarım Sigortaları Havuzu tüzel kişiliğe haiz olacak, Hazine, sigortacılık sektörünün durumu ile genel ekonomik şartlar çerçevesinde teminatları yüzde 50 oranına kadar artırmaya veya azaltmaya yetkili olacak.