İşte tartışmalı tasarının onaylanmasına Türkiye'den ilk tepkiler:
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç: Fransa meclisi yasayı kabul ederek tarihe ve gerçeklere karşı bir karartma operasyonu yapmıştır. Fransa meclisi yasayı kabul ederek tarihe ve gerçeklere karşı bir karartma operasyonu yapmıştır. Bilimadamlarının bile düşüncelerine ipotek koymayı hedefleyen bu girişim ilkel bir anlayışın sonucudur ve tamamen art niyetlidir. Zaten Fransız parlamentosundan 577 miletvekilinden yanlızca 50 civarında milletvekili bu utanç verici yasa için el kaldırabildi. Çünkü oturuma gelme cesaretini bile gösteremeyen milletvekilleri bunun Fransa'ya Engizisyon Mahkemelerini geri getirme anlamına geldiğini çok iyi biliyorlar. Gerçi tarihinde Galileo'yu dünya dönüyor diye yargılayan bir sabıkaya sahip ülke için bu bir garabet abidesi. Galileo'dan bugüne kadar Fransa'da pek de bir şeyin değişmediğini acı bir şekilde gösterdi.
Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış: Twitter hesabından yaptığı açıklamada Bağış “Başbakanımız'ın açıkladığı Fransa'ya yaptırım kararları Sarko'ya kapak olsun. Umarım aklını başına toplar ve bu akla ziyan tasarıyı geri çeker.” dedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik: Tarihi gerçekleri bir kanunla değiştirebileceklerini zannediyorlar. Bütün AB standart, norm, hukukuna aykırı bir düzenlemedir bu. Bir zavallılık olarak görüyorum. Çünkü kendileri bunu seçime endekslediler. Kanuni Sultan Süleyman'dan yardım isteyen Fransuva, bugün bu tabloyu görse, kulağını çekmek değil dilini koparırdı Sarkozy'nin. Bunu Fransız halkı yapacaktır.
Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu: Gereken misillimeyi yapmaya hazırız.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar: Bu Sarkozy’nin aczinin tezahürüdür. Ancak böyle bir işi aciz bir insan yapar. İnsanlıkla, düşünce özgürlüğü ile alakası olmayan bir olay. Son derece üzgünüz.
Meclis Başkanvekili Meral Akşener: Aziz milletimizin ve gazi Meclisimizin siz değerli üyeleri adına tarih önünde Fransız ulusal Meclisinin bu kararını şiddetle kınıyorum.
CHP'li Türmen: Fransa'ya dava açabiliriz
CHP İzmir Milletvekili Rıza Türmen, Fransa Parlamentosu’nda kanun teklifinin kabulünün iki açıdan yanlış olduğunu ifade ederek, burada soykırımdan söz etme imkanının olmadığını, soykırım tanımına uymadığını söyledi.
Soykırımın, hukuki ve teknik bir terim olduğuna işaret eden Türmen, bunun 1948 Soykırım Sözleşmesi ile tanımlandığını anımsattı.
Türmen, ''Tutup da siyasilerin bu tanıma uymayan bir olaya, 'soykırım' demeleriyle o olay soykırım olmaz. Fransız milletvekilleri ne kadar yırtınırsa yırtınsın, kanun kabul etse de bir olay ya soykırımdır ya değildir. Burada soykırımın koşulları yoktur'' dedi.
İkinci yanlışın ifade özgürlüğü açısından olduğunu kaydeden Türmen, kanunun bu açıdan Fransa için sorun doğuracağını kaydetti.
Eski Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) yargıcı Türmen, bu kanunun düşünce özgürlüğü bakımından Fransa'ya sorun yaratacağını belirterek, ''Bazıları soykırım der, bazıları soykırım yoktur der. Ama belirli bir görüşü ifade etmeyi yasaklamak, kabul edilemez bir şeydir'' diye konuştu.
Perinçek'i hatırlattı
Bundan sonra AİHM'e gidilebileceğini dile getiren Türmen, Doğu Perinçek davasında olduğu gibi ya bireysel ya da Fransa'ya karşı devlet davası açılabilineceğini belirtti.
Türmen, devlet davası için iç yargı yolunu tüketmenin gerekmeyeceğini ancak devletten devlete dava açmanın siyasi faturasının bulunduğunu, bunu gözönüne almak gerektiğini kaydetti.
Türmen, AİHM'in, Doğu Perinçek davasında vereceği kararın büyük önem taşıyacağını ifade ederek, Perinçek'in İsviçre'de aynı nitelikteki kanuna aykırı hareket ederek, ''Soykırım yoktur'' dediği için yargılanıp, mahkum olduğunu, AİHM'de de davasının sürdüğünü anlattı.
Yahudi soykırımının Almanya dahil herkes tarafından kabul edildiğini, mahkeme kararının da bulunduğunu ifade eden Türmen, 1915 olaylarında böyle bir durumun olmadığını dile getirdi.
Bir başka yolun Uluslararası Adalet Divanı'nda dava açmak olduğunu bildiren Türmen, Türkiye'nin, Fransa aleyhinde dava açabilmesi için Adalet Divanı'nın yetkisini tanıması gerektiğini ifade etti.
Davanın dayanağının 1948 Soykırım Sözleşmesi olabileceğine işaret eden Türmen, sözleşmede, ''yorum konusunda farklılıklar çıkarsa Uluslararası Adalet Divanı'na gidilebilir'' diye bir maddenin bulunduğunu, bu maddeye dayanarak Uluslararası Adalet Divanı'na gidilebileceğini anlattı.
Oylama öncesi tepkiler
CHP Parti Meclisi: Genel Başkan Kılıçdaroğlu, CHP PM'de yapılan değerlendirmeler sonunda, Fransız Ulusal Meclisi'nin aldığı bu kararla, kendi tarihine ihanet ettiğini belirtilerek, tasarının kabul edilmesi kararının kınandığını açıkladı. Çalışmalarına devam eden CHP PM, bu konuyla ilgili gelişmelerin büyük bir dikkat ve sorumluluk duygusuyla takip edilmesini de kararlaştırdı
BDP Grup Başkan Vekili Hasip Kaplan: Fransa'ya karşı ortak tavır koyuyoruz gibi ucuz basit tepkiler çözmüyor. Çünkü 2015, yüzüncü yıl dönümü yaklaşıyor. Bu kartopu gibi büyüyecek ve bütün ülkelerin parlamentolarından buna benzer şeyler çıkmaya başlayacak. Her ülkenin tarihinde yüzleşmek istemediği olaylar var. Fransa'nın Ruanda ve Cezayir olayları var. Biz de Dersim olayı var, 1990'da yaşanan olaylar var. O açıdan cesaretle Meclisin buna el koyması lazım. İnanıyorum ki bu olayı çözecektir.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli: Karar skandal ve kara leke olarak tarihe geçmiştir. Büyükelçimiz Fransız Senatosu kararına kadar çekilmelidir. Karar skandal ve kara leke olarak tarihe geçmiştir. Büyükelçimiz Fransız Senatosu kararına kadar çekilmeli. Fransa ile ekonomik ve siyasi ilişkiler dondurulmalıdır. Ermeni protokolleri meclis gündeminden tamamen çıkarılmalıdır.
MHP Grup Başkanvekili Mehmet Şandır: Fransa Parlamentosunun bu kanunla ilgili ısrarını, Türkiye'ye ve Türk Milletine karşı bir düşmanlık olarak kabul ediyoruz. Fransa verdiği bu karardan dolayı pişman olacak ve özür dileyecek. Türk milletinin tarihinde ne katliam vardır ne soykırım vardır. Bunu bu millete yakıştırmaya kalkanları inanıyorum ki tarih mahkum edecektir. Bu karar, senatoda düzeltilmiş olsa bile önemli değil. Parlamentonun buna yol vermesi, hükümetin bu teklife destek vermesi, Fransa'nın Türkiye ve Türk milletiyle ilgili kanaatlerini ortaya çıkarmıştır.
MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural: Ermeni olaylarının bir numaralı müsebbibi Fransa'dır. Kendi tarihine bakamayanların bize kara çalmaya hakkı yoktur.
MHP Kayseri Milletvekili Yusuf Halaçoğlu: Tarih tartışması istiyorsanız hazırız. Ne zaman istiyorsanız hazırız. Ama siz tartışmadan bazı şeyleri kabul ediyorsunuz. Bu da İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 11'inci maddesine aykırıdır. Kimseye savunma hakkı verilmeden yargılanamayacağı ve yargılanmadan da mahkum edilemeyeceği yazıyor. Parlamentoda bu karar savunma ve tartışma hakkı tanınmadan kabul ediliyor ve mahkum ediyor. Özellikle Türk Tarih Kurumu'ndayken bütün dünya arşivlerini taradık ve 100 bin belge elde ettik.
HAS Parti Genel Başkanı Numan Kurtulmuş: Karamsarlığa gerek yok. Bizim için dünyanın sonu değil. Türk dışişleri geçmişteki hatasını tekrar etmemeli; kalıcı adımlar atmalıyız.
İşçi Partisi İstanbul İl Başkanı Osman Bilge Kuruca: Emperyalist devletlerin,Türkiye'nin bölünmesine hukuki bir temel yaratmak için kullandıkları “Ermeni soykırımı yalanı” doğrultusunda adım attı. Fransa meclisinin aldığı kararın yenilgiye uğratılacak ve kaldırılacaktır. Fransa'nın bu kararını tanımıyoruz. Bu yasağı Fransa topraklarında tekrar tekrar çiğneyerek işlemez hale getireceğiz.
AKPM Başkanı ve Ak Parti Antalya Milletvekili Mevlüt Çavuşoğlu: Bu tasarı her şeyden önce ifade özgürlüğü, insan hakları, hukuk, demokrasi savunan tüm Avrupa kurumlarının ortak değerleri ile çelişiyor. Hukukun üstünlüğü ile de çelişiyor. Aynı şekilde Avrupa Konseyinin bugüne kadar oluşturduğu, imzaladığı konvansiyonlarla da başta insan hakları olmak üzere, onunla da çelişiyor. Yine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) bu konuda verdiği karar ve oluşturduğu içtihatlarla da çelişiyor. Hiçbir hukuki zemini yoktur.
AKPM Üyesi ve Ak Parti İstanbul Milletvekili Nursuna Memecan: Avrupa Konseyi ve Parlamenterler Meclisi Fransa'da. Dolayısıyla bizi çok kısıtlayan bir şey. Konseyi de alakadar eden bir konu. Konseyi Fransa sınırlarından çıkarıp, ifade özgürlüğüne kısıtlama olmayan başka bir yere taşımayı öneriyorum ben. AİHM'de daha iyi çalışsın, Meclisi daha rahat çalışsın diye... Meclisin kürsüsünden söyleyebileceğim ama kafesinde söyleyebilecek miyim? 'Biz soykırım falan yapmadık' diyebilecek miyim, diyemeyecek miyim? Herkes bu rahatsızlığı hissedecek. Türk olarak değil de başka konuşmak isteyenler de konuşamayacak.
Avrupa Parlamentosu Kuzeybatı Fransa Temsilcisi: Fransa’da pek çok kişi tasarı Temsilciler Meclisi’nde kabul edilse bile yasanın kötü olduğunu düşünüyor. Neticede yasa Türkiye’ye kendi sorumluluğunu vermiyor. Türkler, Kürtler, Ermeniler tarihçiler birlikte çalışıyor. "Ermeni soykırımı" Türkiye’de tanındığında gerçek anlamda tanınacak. Bundan ötesi siyasilerin seçime dönük çalışmaları. Bunlar AB ve Türkiye ilişkilerini etkilemeyecek. Fransa Türkiye’nin AB’ye üyeliğine karşı ve seçim kampanyalarında da Türkiye’yi kullanıyor. Değil Fransa hangi ülkenin hakkı ki kalkıp da tarih dersi versin. Ben son derece kızgınım ülkemde böyle bir şey yapıldığı için. Bu acı kullanılıyor. Bu tamamen seçimler için kullanılıyor.
Büyükelçi basın toplantısı düzenleyecek
Oylamanın hemen ardından "İlişkilere büyük bir darbe vuruldu" açıklamasını yapan Türkiye'nin Paris Büyükelçisi Tahsin Burcuoğlu, TRT Haber'in bildirdiğine göre istişareler için Ankara'ya çağırıldı.
Tahsinoğlu, bugün TSİ 18.00'de Paris'te bir basın toplantısı düzenleyecek. Burcuoğlu'nun yarın Türkiye'ye geleceği bildirildi.