T24 - Açık Toplum'un da aralarında bulunduğu girişimle kurulan Bağımsız Türkiye Komisyonu, 18 - 20 Nisan günleri arasında Brüksel’de temaslarda bulunacak. Komisyon, temaslar çerçevesinde, Avrupa Birliği Başkanı Herman van Rompuy ve AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komisyon Üyesi Stefan Füle'nin yanı sıra Avrupalı parlamenter ve bürokratlar ile görüşecek.
Başkanlığını 2008 Nobel Barış Ödülü'nü alan Finlandiya'nın eski Cumhurbaşkanı Martti Ahtisaari'nin yaptığı AB ülkelerinde cumhurbaşkanlığı, başbakanlık, dışişleri bakanlığı ve Avrupa Komisyonu üyeliği gibi görevlerde bulunan önde gelen devlet adamları ve aydınlardan oluşan Bağımsız Türkiye Komisyonu, "Avrupa'da Türkiye: Kısır Döngüyü Kırmak" başlıklı ikinci Türkiye raporlarını, 7 Eylül 2009'da Brüksel'de kamuoyuna açıkladı. Kamuoyunda Akil Adamlar olarak da tanınan Komisyon Brüksel'in ardından Stockholm, Paris, Viyana, Roma, Lahey, Londra, Madrid, Atina, Varşova ve Berlin gibi Avrupa'nın başlıca başkentlerinde kamuoylarına ve karar vericilere bizzat sundu. Komisyon ayrıca, 18 - 20 Kasım 2009 tarihleri arasında Türkiye'ye de gelerek, İstanbul ve Ankara'da temaslarda bulundu; Cumhurbaşkanı Gül, Başbakan Erdoğan, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ile ana muhalefet partisi Başkanı Deniz Baykal ile görüştü.
"Avrupa'da Türkiye: Kısır Döngüyü Kırmak" başlıklı raporda AB ile Türkiye arasında müzakerelerin başlamasından bugüne gerçekleşen, Türkiye'nin katılım sürecine ilişkin önemli gelişmelerin analizi yapılıyor. Komisyon, AB'nin devlet ve hükümet başkanlarının oybirliğiyle aldıkları kararın hemen ardından bazı Avrupalı liderlerin yaptıkları olumsuz yöndeki açıklamaların, tam üyeliğe alternatif birtakım düzenlemeleri nihai hedef olarak benimseme çabalarının ve müzakerelerin önüne konan engellerin sürecin raydan çıkmasına neden olduğuna dikkat çekiyor. Komisyon üyeleri, raporda, "Avrupa hükümetleri taahhütlerini yerine getirmeli, Türkiye'ye adil davranmalı ve hak ettiği saygıyı göstermeli; Türkiye ise hükümeti ve muhalefetiyle dinamik ve geniş tabanlı bir reform süreci başlatarak Avrupa'da bulunan çok sayıdaki destekçisini teşvik etmeli" görüşlerini dile getiriyor.
Türkiye'nin AB üyeliği konusundaki çalışmalarını 2010 yılında da sürdürecek olan Bağımsız Türkiye Komisyonu, sonbahar ayları için İstanbul ve Ankara'nın yanı sıra Diyarbakır'ı da kapsayan bir Türkiye ziyareti planlamakta. Komisyon, 2010'un son aylarında, o tarihlerde AB Dönem başkanlığını yürütecek olan Macaristan'ın başkenti Budapeşte'yi ziyaret edecek.
Bağımsız Türkiye Komisyonu ne zaman kuruldu?
Bağımsız Türkiye Komisyonu, 2004 yılında, Avrupa ülkelerinde üst düzey görevlerde bulunmuş, bütünleşme sürecine inanan bir grup siyasetçi ve aydın tarafından, Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğine ilişkin tartışmaları daha rasyonel ve tarafsız olmasına katkıda bulunmak amacıyla kuruldu. Komisyon 2004 yılında, Türkiye'nin AB'ye katılmasının yaratacağı fırsatları ve sorunları araştırdı; Temmuz 2004'de Türkiye'yi ziyaret ederek görüşmeler yaptı ve 6 Eylül 2004'de Brüksel'de "Avrupa'da Türkiye: Bir sözden fazlası mı?" başlıklı raporunu açıkladı. Bağımsız Türkiye Komisyonu, Türkiye'nin Avrupa ile yakınlaşmasına ilişkin uzun tarihi süreci incelediği ve Türkiye'nin AB'ye üye olmasının fırsat ve zorluklarını değerlendirdiği bu raporda, Türkiye'nin Kopenhag Kriterlerini yerine getirmesi ile birlikte katılım müzakerelerinin gecikmeden başlaması gerektiği sonucuna varmıştı.
Komisyon üyeleri, daha sonra Berlin, Lahey, Londra, Barselona, Viyana, Paris, Roma ve Varşova'ya giderek, raporlarını kamuoylarına ve karar vericilere bizzat sundu. Rapor, Almanca, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, İtalyanca ve Türkçe olmak üzere altı dilde ve 30 bin adet basıldı ve www.independentcommissiononturkey.org internet sitesinden de 100 bini aşkın sayıda indirildi. AB üyesi ülkelerin tüm cumhurbaşkanlarına, başbakanlarına, dışişleri bakanlarına, parlamento başkanlarına ve Avrupa Parlamentosu'nun tüm üyelerine gönderilen rapor, Avrupa Birliği'nin Türkiye ile müzakereleri Ekim 2005'te başlatma kararını aldığı 17 Aralık 2004 zirvesi öncesinde, Avrupa'da Türkiye konusunda daha tarafsız ve açık fikirli bir duruş oluşmasına büyük katkı sağladı.
Bağımsız Türkiye Komisyonu üyeleri 3 Ekim 2005 öncesinde de, Türkiye'ye çifte standart uygulanmaması için faaliyetlerde bulundu. Komisyon Başkanı Ahtisaari ve Raportörü Rohan 31 Ağustos 2005 tarihinde Le Figaro gazetesine yayınlanan, Kıbrıs'ta çözümden yana olan Türkiye'nin Kıbrıs mazeretini kullanarak eleştirilemeyeceğini ısrarla vurgulayan bir yazı yazdı. Bağımsız Türkiye Komisyonu'nun bir diğer üyesi Emma Bonino, Avrupa Parlementosu'nda 28 Eylül 2005 tarihinde liberal grup adına yaptığı konuşmada "Kıbrıs'da referendumda hayır diyen ve kendi televizyonunda Verheugen'a ambargo koyan tarafın kim olduğunu unutamayız ve iki yüzlü davranamayız" görüşünü vurguladı.
Bağımsız Türkiye Komsiyonu, Türkiye ve Avrupa Birliği arasındaki müzakerelerin başladığı Ekim 2005'te; Temmuz 2007 seçimlerinin ardından Eylül 2007'de Türkiye'yi ziyaret etti. Komisyon üyeleri son olarak da 2009'un AB - Türkiye ilişkilerinde kritik bir dönemeç olması nedeniyle Ocak 2009'da Türkiye'ye geldi; Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Başmüzakereci Egemen Bağış'ın yanı sıra sivil toplum kuruluşlarından, akademik çevrelerden, iş dünyasından ve medyadan temsilciler ile de görüşerek Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik süreci ve Avrupa Birliği'ne uyumu konularında, temas ve değerlendirmelerde bulundu.
Bağımsız Türkiye Komisyonu üyeleri
Martti Ahtisaari – Başkan
Finlandiya Eski Cumhurbaşkanı (1994-2000)
1937 doğumlu olan Ahtisaari, 1991'de Finlandiya Dışişleri Bakanı olmuş, 1994 yılında ise Cumhurbaşkanı seçildi. Finlandiya, Avrupa Birliği'ne Martti Ahtisaari'nin Cumhurbaşkanlığı döneminde katıldı. Ahtisaari 1999 yılındaki Helsinki zirvesinde Türkiye'nin Avrupa Birliği adaylığına karar verilmesi sürecinde de etkin oldu. Martti Ahtisaari, "dünyanın en çetrefil sorunlarının çözümündeki büyük işlevinden ötürü" 2008 Nobel Barış Ödülü'nün sahibi oldu.
Albert Rohan – Raportör
Avusturya Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı (1996 - 2001)
Kurt Biedenkopf (Eski Üye)
Almanya Saksonya Eyaleti Başbakanı (1990 - 2002)
Emma Bonino
İtalyan Senatosu Başkan Yardımcısı (2008 - 2009)
İtalya Avrupa Bakanı (2006 - 2008)
Avrupa Komisyonu Üyesi (1979 - 2006)
Hans van den Broek
Hollanda Dışişleri Bakanı (1982 - 1992)
Avrupa Komisyonu Üyesi (1993 - 1999)
Bronislaw Geremek
Polonya Dışişleri Bakanı (1997-2000)
Avrupa Parlamentosu Eski Üyesi (2004 - 2008)
Vefat etti (13 Temmuz 2008)
Anthony Giddens
London School of Economics eski Dekanı
Wolfgang Ishinger
Almanya Dışişleri Bakan Yardımcısı (1998-2001)
Marcelino Oreja Aguirre
İspanya Dışişleri Bakanı (1976 - 1980)
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri (1984 - 1989)
Avrupa Birliği Komisyonu Üyesi (1994 - 1999)
Michel Rocard
Fransa Eski Başbakanı (1988-1991)