Avrupa Birliği'nin (AB) en üst yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı, Macaristan'da sığınmacılara ve göçmenlere yardım eden kişi ve kurumların cezai takibata tabi tutulmasının yasa dışı olduğuna hükmetti. Mahkemenin Salı günü Lüksemburg'da duyurduğu kararda, Başbakan Viktor Orban yönetimindeki sağ-milliyetçi hükümetin girişimi ile çıkarılan "Soros'u durdur yasası"nın AB hukukuna aykırı olduğu vurgulandı.
2018 yılında yürürlüğe giren ve Macar yasalarına göre koruma altına alınma kriterlerine sahip olmayan sığınmacılarla göçmenlere iltica başvurularında yardımcı olan kişilerle kurumların cezai takibat altına alınmasını sağlayan söz konusu yasa AB Komisyonu tarafından mahkemeye taşınmıştı.
"Soros'u durdur yasası", AB ülkelerinin ortak Birlik hukukuna riayet etmelerini gözeten Komisyon'a göre iltica başvurusunda bulunanların, "ilgili ulusal ve uluslararası kurumlar ve sivil toplum kuruluşları (STK) ile iletişime geçip, bunlardan destek almayı engelliyor."
AB Komisyonu'nun şikayetini haklı bulan Avrupa Adalet Divanı aldığı kararın gerekçesinde, Macaristan'da yürürlüğe konan düzenleme ile, AB hukuku çerçevesinde güvence altına alınan, uluslararası koruma talep eden kişilere destek verenlerin haklarının kısıtlandığı ifade edildi.
Macaristan kökenli milyarder Soros
"Soros'u durdur" deyimi ile, liberal dünya görüşü ile tanınan Macaristan kökenli Amerika Birleşik Devletleri (ABD) vatandaşı, milyarder George Soros kastediliyor. Yahudi Soykırımı'ndan sağ kurtulan Soros, kendi vakfı ile pek çok ülkede sığınmacılara ve göçmenlere yardım eden sivil toplum kuruluşlarına destek veriyor. Macar hükümeti ise, Soros'un ülkeye planlı bir şekilde Müslüman göçmenlerin gelmesine yardım ettiğini öne sürerek, zaman zaman ABD'li milyardere Yahudi düşmanı söylemlerle saldırıda bulunuyor.
AB Komisyonu geçen yıllarda da Macaristan'ı, izlediği iltica siyasetinin AB hukukunu çiğnediği gerekçesiyle Avrupa Adalet Divanı'na şikayet etmiş; Divan da birçok kez Macar iltica politikasının temel ögelerinin AB hukukuna uymadığına hükmetmişti. Bu kararlardan birinde Adalet Divanı geçen yıl, iltica başvurusunda bulunan bir mülteci adayının, "güvenli bir transit ülkesinden" ülkeye gelmiş olması durumunda, söz konusu başvurusunun reddedilmesine hukuki zemin sağlayan Macar yasalarındaki düzenlemenin, AB hukukuna aykırı olduğunu duyurmuştu.
Budapeşte, Divan'ın kararlarına riayet etmemekle suçlanıyor
Ancak Macaristan, Avrupa Adalet Divanı'nın aldığı kararları bugüne dek her zaman, AB Komisyonu'nu memnun edecek bir şekilde hayata geçirmiş değil. Bu bağlamda Komisyon son olarak geçen hafta, 2020 yılının Aralık ayında çıkan bir kararı uygulamadığı için Macaristan hakkında mali yaptırımların devreye sokulması istemiyle Avrupa Adalet Divanı'na başvuruda bulundu.
Divan, geçen yıl aldığı söz konusu kararda, Macaristan-Sırbistan sınırındaki transit bölge uygulaması ve kuralları ile ilgili Macar yönetmeliğinin AB hukukuna ters düştüğünü bildirmişti. AB Komisyonu Macaristan'ın, iltica başvurunda bulunmak isteyenler için bu yolu açacak adımları hâlâ atmadığını ifade ediyor.