Büyük yatırımlarla açılan AVM'ler birer birer outlet center oluyor. Yatırım furyasına kapılarak doğru lokasyon ve konsept seçimi yapmadan açılan alışveriş merkezleri ayakta kalmanın yollarını aramaya başladı. İstanbul'da faaliyet gösteren bazı alışveriş merkezleri konseptlerini outlet'e çevirirken, bazıları da outlet'e dönüş için düğmeye bastı.
Bu yöndeki değişimi ilk başlatan Kale Center oldu. Geçen yıl 80 milyon dolarlık bir yatırımla Güngören'de açılan Kale Center, beklediği performansı gösteremediği için bu yıl Kale Outlet ismi ile faaliyet göstermeye başladı.
Beylikdüzü'nde iki yıl önce faaliyete geçen D'Silva Alışveriş Merkezi de hem ismini hem konseptini değiştirdi. D'Silva'nın yeni adı Fox City Premium Outlet Alışveriş Merkezi oldu.
Bu yıl konsept değiştiren alışveriş merkezlerinden biri de Etiler'de faaliyet gösteren Mayadrom Uptown. Butik bir alışveriş merkezi olarak açılan Mayadrom Uptown, konseptini çocuk eğlence merkezi olarak değiştirdi ve 29 Kasım'da Mohini ismi ile kapılarını açacak.
Dönüşüm bu kadarla da sınırlı kalmayacak. Sektörde kısa bir süre önce Yenibosna'da açılan Airport Alışveriş Merkezi ile Bahçelievler'de açılan Metroport Alışveriş Merkezi'nin de önümüzdeki günlerde outlet'e dönüşeceği konuşuluyor.
Outlet konsepti kurtacı oldu
Türkiye'de son 5 yıl içinde alışveriş merkezlerine 10 milyar doların üzerinde bir yatırım yapıldı. Alışveriş merkezi sayısı 200'ün üzerine çıktı. Fakat doğru planlanmayan, konseptini doğru belirlemeyen projeler zaman içinde rekabette gerekli başarıyı göstermekte sıkıntı yaşadı. Alışveriş merkezi sayısında bir anda yaşanan patlama sektörde kriz habercisi olarak da yorumlanmıştı. Bazı çevreler "Türkiye'nin krizi alışveriş merkezlerinden çıkacak" şeklinde açıklamalar yaparken, yatırımcılar ise bazı lokasyonlarda sıkıntı yaşandığını ancak piyasanın bu süreci kendi içinde dengeleyeceğini söylüyordu. Perakende sektörünün duayen isimlerinden Kiğılı Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı da "AVM'lerin bir kısmı hastane, okul, otel olacak" açıklamaları dikkat çekmişti.
Yeni açılan alışveriş merkezlerinin bir kısmında oturmuş bir konsept olmadığını bu nedenle de performanslarının düşük olduğunu belirten Olivium Outlet Genel Müdürü Murat İzci, outlet'in çıkış yolu olarak görülmeye başlandığını söyledi. İzci, "Sektörde outlet kavramı gerekli performansı gösteremeyen projeler için kurtarıcı bir alternatif olarak ön plana çıktı. Bir alışveriş merkezinin başarılı olması için doğru lokasyonun yanında doğru bir konsept belirlemesi de gerekiyor. Bu noktada her alışveriş merkezi için outlet bir kurtarıcı olmayabilir. Örneğin şehrin tam göbeğinde bence bir outlet olmamalı" dedi.
Ankara AVM'ye doydu
İzci, alışveriş merkezi sayısı bakımından en çok sıkıntı yaşanan bölgelerden birisinin de Ankara olduğuna değinerek şöyle devam etti: "Ankara'da ciddi bir alışveriş merkezi enflasyonu var. 1000 kişiye düşen alışveriş merkezi metrekaresi 150 metrekare civarında. Türkiye ortalaması 57, İstanbul ortalaması 70 metrekare. Ankara'da daha planlaması yapılan yeni alışveriş merkezleri var. Artık buraya yatırım yapılmaması gerekiyor."
"Türkiye'de yeni moda outlet konsepti" diyen Corio Türkiye Genel Müdürü Koray Özgül de "Outlet kavramının da doğru işlemesi için doğru bir yatırım olması gerektiğine dikkat çekti. Yurtdışında Türkiye'deki gibi çok modern alanlarda outlet hizmeti veren merkezler olmadığını söyleyen Özgül, şu açıklamayı yaptı: "Son dönemde bazı projeler tutunamadığında kiralarını düşürüyor. Kiraları düşünce de outlet oluyor. Ya da birisi yatırımcıya 'Sen bu merkezini outlet yap' diyor. Ama işleten ne yaptığını biliyorsa gayet güzel işleyen bir yatırım olabilir."
Outlet olan alışveriş merkezleri
Kale Center Alışveriş Merkezi: Geçen yıl açılan alışveriş merkezinde 115 mağaza yer alıyor. 80 milyon dolarlık yatırımla hayata geçirildi. Bu yıl konseptini outlete dönüştürerek ismini de Kale Outlet Center yaptı.
D'Silva Alışveriş Merkezi: Beylikdüzü'nde iki yıl önce faaliyete geçti. 92 mağazası var. Yaklaşık 20 milyon dolar yatırımla kurulan alışveriş merkezinin yeni ismi Fox City Premium Outlet Alışveriş Merkezi.
Mayadrom Uptown: Etiler'de butik alışveriş merkezi konsepti ile açılan Mayadrom Uptown, 5.5 milyon dolarlık yatırımla konseptini değiştirdi. 29 Kasım'da kapılarını Mohini ismi ile çocuk eğlence merkezi olarak açacak.
Airport Alışveriş Merkezi: Geçen aylarda kapılarını açan Airport'tan resmi bir açıklama yapılmasa da sektörde outlet konseptine dönüş yapacağı konuşuluyor. İdari binalarla birlikte 80 bin metrekarede hizmet veren alışveriş merkezinde 150'nin üzerinde mağaza var.
Metroport Alışveriş Merkezi: Bahçelievler'de açılan Metroport Alışveriş Merkezi'nin de outlet'e dönüşmek için çalışmalar yaptığı belirtiliyor. Alışveriş merkezinde 101 mağaza bulunuyor.
Türkiye’de 25 outlet merkezi var
Outlet'ler defolu, ihraç fazlası ya da seri sonu ürünlerin tüketiciye uygun fiyatlarla satıldığı merkezler olarak tanımlanıyor. Özellikle hazırgiyim sektöründe tüketiciler tarafından oldukça rağbet gören outlet'ler, üreticileri de stok ve depo masraflarından kurtarıyor. Üreticiler ise marka ürünleri cazip fiyatlarla satın alma fırsatına sahip oluyor. Özellikle gelir düzeyinin düşük olduğu bölgelerde ziyaretçi sayıları ile dikkat çeken outlet yatırımları son yıllarda ciddi bir ivme gösterdi. Şu anda Türkiye'de faaliyet gösteren 25 outlet merkezi var.
Türkiye'nin ilk outlet'i İzmit'te 1997 yılında Bayraktar Holding tarafından kurulan İzmit Outlet Center'dı. Onu Çorlu'da 1997 yılında açılan Avantaj Factory Outlets izledi. Devamında İstanbul Zeytinburnu'nda gösterdiği başarılı performansı ile Olivium Outlet Center dikkat çekti. Son dönemde büyük boyutlu outlet yatırımları da yapılıyor. Bunlar arasında yer alan ve İstanbul Kurtköy'de bu ay içinde faaliyete geçen Viaport Outlet farklı mimari yapısı ile öne çıkıyor.
Alışveriş Merkezleri
Aktif İnşaat Planlanan
İstanbul 66 45 42
Anadolu 137 78 109
Toplam 203 123 151
Not: 3 yıl içinde toplam avm sayısı 350'ye ulaşacak