12 Eylül' den sonra yardım görmek niyetiyle Çıkınağıl ilçesi Kenan Evren'in adını aldı. İlçe halkı, 30 yıl sonra eski adını geri istiyor.
İhtilal sonrası merkezden atanan yöneticiler, Çıkınağıl adını 'bir yardım görürüz' düşüncesiyle Evren ismiyle değiştirmiş. Fakat Evren adını alan ilçe halkı, şimdiye kadar bunun bir faydasını görememiş.
İlçenin eski ismini alması için 1999 yılında Ankara Valiliği'ne başvuran vatandaşların bu talebi "Kenan Evren yaşıyor, şık olmaz" denilerek geri çevrilmiş. Vatandaşlar, isim değişikliğinin tartışıldığı bugünlerde yine Evren adının değiştirilmesini istiyor.
Ankara'ya 178 kilometre uzaklıktaki ilçe, yaklaşık 6 bin nüfuslu. Evren Anadolu'nun en eski yerleşim merkezlerinden birisi. Hititler, Frigler, Persler, Romalılar, Selçuklular, Karahanoğulları ve Osmanlılar bu bölgede tarih boyunca çeşitli yerleşim yerleri oluşturmuşlar.
1963 yılına kadar köy statüsünde olan Çıkınağıl adı ile anılan ilçe, 1957 yılında önceki kuruluş yeri Hirfanlı Baraj Gölü suları altında kalması nedeni ile şu andaki mevkiine taşındı. 1963 yılında Şereflikoçhisar ilçesine bağlı belde oldu. 12 Eylül 1980 askeri müdahalesini gerçekleştiren dönemin Genelkurmay Başkanı Kenan Evren'e ithafen 1982 yılında ismi Evren olarak değiştirildi. 1990 yılında çıkarılan 3644 sayılı Kanun ile adı "Evren" kalmak kaydı ile ilçe statüsüne dönüştürüldü ve 2 Ağustos 1991 yılında ise ilk kaymakamı atandı.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Bitlis ziyaretinde Güroymak ilçesinin eski adı "Norşin"i kullanması; Türkiye'de ismi değiştirilen il, ilçe, köy, dere, çay, nehir isimlerini yeniden gündeme taşıdı. Yapılan araştırmalara göre Türkiye'de yaklaşık 28 bin kadar yerleşme adı değiştirildi. Bunların 12 binden fazlasını ise köy adları oluşturuyor. Arşiv çalışmasına göre 1981 yılı sonrasında 280 tane daha köy adı değiştirildi.
Evren sakinleri de ilçelerinin adının yeniden Çıkınağıl olmasını istiyor. Dönemin yöneticilerinin bir menfaat icabı ilçenin adını değiştirdiklerini dile getiren vatandaşlar, bir fayda görmediklerini ve ilçelerinin adının değiştirilmesini istediklerini ifade ediyor.
Dudağı arasından çıkan her şey kanundu
İlçenin adının değiştirildiği dönemde balıkçılık yapan Evren Belediye Başkanı Nedim Keskin, yazılı kaynak olmamakla birlikte Çıkınağıl isminin 500 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu ve nerden geldiğinin ise bilinmediğini söyledi.
O günün şartlarında merkezi bir yer olduğunu ifade eden Keskin, Hirfanlı Baraj Gölü suları altında kalması nedeniyle planlı, projeli bir şekilde bugünkü yerine taşındığını belirtti.
Çıkınağıl'ın iki heceli Türkçe bir isim olduğuna dikkat çeken Keskin, isim değişikliğini şöyle anlattı: "1980 yılında askeri ihtilal döneminde, o dönem devlet başkanı olan sonradan Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in soy ismine ithafen verildi. 12 Eylül döneminde seçilen belediye başkanları görevden alındı, yerine atama belediye başkanları getirildi. O dönem belediyemizde muhasip (sayman) görevini yapan şimdi rahmetli olan Nevzat Yılmaz ve arkadaşlarının isteği üzerine, Kenan Evren'in soy ismine ithafen 'yardımları olur' diye Evren isminden değişiklik için Ankara Valiliği'ne müracaat etmişler. İtiraz eden olmadı. O gündür bugündür Evren diye geçiyor. 1990 yılında da kasabaydık, ilçe olduk. İsim değiştirmeye de gerek görülmedi. Bir ara 1999 yılında ismin değiştirilmesi yönünde müracaatta bulunuldu. Ama valilik başta olmak üzere devlet büyükleri tarafından 'Sayın Kenan Evren'in hayatta olduğunu, yaşarken bu tür isimlerin değiştirilmesinin çok da şık olmayacağı' söylenerek bu işten vazgeçildi. Şu anda da ismimiz Evren'dir. Evren ismi tuttu. Yaşlı ve genç insanlar alıştı. Çıkınağıl ismini kullanana az rastlarsınız. Sadece dışardan sorulduğunda söylenir."
Kenan Evren'in, cumhurbaşkanı olduktan sonra davet edildiğini anlatan Keskin, Evren'in 1987 yılında ilçeye geldiğini kaydetti.
"İlçe olmak istediğimizi söyledik. Su Ürünleri Fabrikası istedik. Sulu tarıma geçebilmek için çevre köylerden talepler oldu." diyen Keskin, "Ama hiçbir faydasını göremedik. Bir cumhurbaşkanı düşünün, ismi verilen bir kasabaya geliyor. Ziyaret ediyor, hiçbir faydasını göremedik. Üstelik de o dönemde dudağı arasından çıkan her söz kanundu." ifadesini kullandı.
İsim değişikliğinin duyurulması için bir tören yapılmadığını dile getiren Keskin, belediyenin müracaat ettiğini ve vatandaşa bildirilmediğinin altını çizdi.
Dönemin Ankara Valisi Mustafa Gönül'ün değişikliği haber verdiğini vurgulayan Keskin, "Ankara'dan Samsun'a gitti, oradan Anayasa Mahkemesi üyeliğine atandı. Şubat günü buraya geldi. Kahvenin önünde oturdu, sohbet etti. 20-25 kişi oturduk. Bu konuyu bize o bildirdi. Bir itiraz olup olmadığını sordu. Çıkınağıl isminin nerden geldiğini sordu. Kimsede itiraz etmedi, kesinleşti." diye konuştu.
Halktan talep gelirse değerlendiririz
İlçe halkından değişiklik konusunda bir talep gelmesi halinde arkadaşlarıyla bunu değerlendireceklerini söyleyen Keskin, "Sonuç ne çıkar, bilmiyorum. Bir memnuniyetsizlik yok. Şu an değiştirildiği zaman bir külfeti var. Bir okuldaki mühür dahi değişecek. Sık sık bununla oynanması taraftarı değilim. Kendi ilçemde olduğu gibi ülkenin başka yerleri içinde aynısını düşünüyorum. Şuan böyle bir şey düşünmüyoruz." şeklinde konuştu.
İlçenin adının hizmet amaçlı konduğunu belirten Mehmet Karaağıç ise O zaman Kenan Evren'in gittiği yerlerde yolların, fabrikaların yapıldığını anlattı. Bir faydasını şimdiye kadar görmediklerini anlatan Karaağıç, "Değiştirilmesini istiyoruz. Evren'den memnun değilim ki isminden de memnun olayım." açıklamasını yaptı.
Kenan Evren geliyor diye ismin konduğunu ifade eden Rıza Alparslan da, değişiklik konusunda "Ben geldim gidiyorum işte. Olsa ne olur olmasa ne olur. Onu gençlere sorun." karşılığını verdi.
Menfaat icabı ismi koyduklarını kaydeden Ali Dede Alıcı da, "Ama bir menfaatini göremedik. Eski ismi daha iyiydi. Değiştirilirse daha iyi olur." diye konuştu.
İlçede 3,5 yıldır imamlık yapan Muammer Altunkaya ise, Ankara'nın yerlisinin Evren diye bir ilçenin olduğunu bilmediğini söyledi.
Tayin olduğunda Evren'i sorduğunu ve kimsenin bilmediğini anlatan Altunkaya, "Ama Çıkınağıl dendiğinde herkes biliyor. 80 öncesi doğumlular Çıkınağıl kullanıyor. 80 sonrası doğanlar Evren'i kullanıyor." şeklinde konuştu.