Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinde, 30 il ve 87 ilçede 1876 denekle yapılan araştırmaya göre, AKP en çok işsizlik ve kiz nedeniyle oy kaybetti. Başbakan’ın sert tavrı, yolsuzluk ve medya ile kavga bunları izledi
Yerel seçim sonuçlarını başarıyla tahmin eden Adil Gür yönetimindeki A&G Araştırma Şirketi’nin, Milliyet için seçim sonrası yaptığı ankete göre, AKP’nin oy kaybetme sebeplerinin başında “işsizlik”, “ekonomik kriz” ve “Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sert üslubu” geliyor.
AKP’li seçmenin yüzde 40.8’ine göre, Başbakan Erdoğan’ın medyayla kavgası da partisine oy kaybettirdi. Ankete göre, AKP’den en çok oyu Saadet Partisi çaldı.
Seçimlerin ardından 4-5 Nisan tarihleri arasında 1876 kişiyle yapılan anketin sonuçları, 29 Mart tablosunun perde arkasını aydınlatıyor. AKP’ye oy verenlerin en büyük gerekçesi, “Çalışmalardan ve icraatlardan memnun olmaları.” İkinci sırada da Erdoğan için oy verenler geliyor.
Bu sıralama, cinsiyete göre değerlendirmede ise farklılaşıyor. AKP’ye oy veren erkekler icraatlardan memnuniyeti ilk sıraya yerleştirirken, kadınlarda Erdoğan faktörü öne çıkıyor. Ayrıca “kadınlar”, “düşük eğitimliler” ve “Doğu-Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaşayanlar” arasında “aileleri istediği için bu partiye oy verdiğini” söyleyenlerin oranı da yüksek çıktı.
Eğitim, rejim kaygısı ve CHP
Muhalefet partileri arasında, CHP, MHP ve SP’ye oy verenlerin gerekçeleri arasında ilk sırada “iktidarı beğenmemek” yer alıyor. DTP’de ise en önemli etken, “partinin ideolojik görüşlerine yakın olmak.”
CHP’ye oy veren erkekler tercihlerini “ideolojik yakınlık”, kadınlar ve gençler ise “AKP hükümetini beğenmemek” olarak gerekçelendiriyor. Ayrıca gençler arasında “AKP kazanmasın diye CHP’ye oy verdim” yanıtı da genel ortalamanın çok üzerinde. Eğitim yükseldikçe “rejim endişeleri nedeniyle CHP’ye oy verdiğini” söyleyenlerin oranı da artıyor.
Medyayla kavga kaybettirdi
AKP’nin oy kaybetme nedenlerini sıralayan seçmene göre, “işsizlik”, “ekonomik kriz” ve “Başbakan’ın sert tavırları”nın ardından sırasıyla, “yolsuzluk iddiaları”, “Kürt sorunuyla ilgili yanlış politikalar”, “medya ile kavga”, “yanlış aday tespiti”, “AKP’nin Batı’dan kopması ve AB hedeflerinden uzaklaşması” geliyor.
AKP’lilerin yüzde 49’u işsizliğin çok oy kaybettirdiğini düşünürken, bu oran muhalefet partilerinde yüzde 70’lere çıkıyor. AKP’ye oy verenlerin yüzde 50’si ekonomik krizin de çok oy kaybettirdiğini düşünüyor. AKP seçmeninin yüzde 40.8’i Erdoğan’ın medyayla kavgasının partiye oy kaybettirdiğine inanıyor.
DTP’li seçmenin gerekçesi
Erdoğan’ın sert üslubunun oy kaybettirdiği tüm seçmenler arasında yaygın bir kanaat. AKP’ye oy verenlerin yüzde 35.1’i, CHP ve MHP’li seçmenlerin yüzde 70’den fazlası Erdoğan’ın sert üslubunun oy kaybettirdiğini düşünüyor. DTP seçmeninin yüzde 94.8’i, AKP’nin Kürt sorununa yaklaşımının oy kaybında etkili olduğu inancında. CHP ve MHP seçmeni ise, tam aksine Kürt sorunuyla ilgili açılımların oy kaybettirdiğini düşünüyor. AKP’li seçmenin yüzde 54’ü yolsuzluk iddialarının oy kaybettirdiğine inanmıyor.
4 seçmenden 1’i gönülsüz oy verdi
Araştırmaya göre 29 Mart seçimlerinde 4 seçmenden biri, tercih ettiği partiye gönülsüz oy verdi. Partilere gönülsüz oy verenler arasında çoğunluğu yüzde 62 oranıyla kadınlar oluşturuyor. Eğitim ve hane halkı ortalaması geliri yükseldikçe gönülsüz oy verenlerin oranı artıyor. En yüksek oranda gönülden oy verilen partiler SP ve DTP. AKP ve CHP’li seçmenler arasında gönül rahatlığıyla oy verme oranı yüzde 75’te kalırken, DTP’de yüzde 93, SP’de yüzde 85’e kadar çıktı.
Eğitim yükseldikçe AKP düşüyor
İl Genel Meclisi’nde partilerin kimlerden oy aldığına bakıldığında, AKP’nin kadınlardan, MHP’nin erkeklerden daha çok ay aldığı görülüyor. AKP’nin 28 yaş ve altındaki seçmenlerden aldığı oy oranı, genel ortalamanın altında kaldı. Eğitim seviyesi yükseldikçe AKP’nin oyları düşüyor, CHP’nin oyları artıyor. CHP ilk defa bu seçimde düşük eğitimlilerden de önemli oranda oy almaya başladı. AKP’nin kırdaki ezici çoğunluğu azalırken, CHP, MHP ve diğer partilerin oy oranları artmaya başladı.
22 Temmuz’da AKP’ye oy verenlerin yüzde 69.3’ü, 29 Mart’taki İl Genel Meclisi seçimlerinde aynı partiye oy verdiğini söyledi. AKP’nin oylarının yüzde 10.4’ü SP’ye, yüzde 9.5’i MHP’ye gitti.
DP’den sonra 22 Temmuz’a oranla “sadık seçmen sayısı” en fazla azalan parti AKP oldu. DTP eski seçmeninin yüzde 95.5’ini, CHP yüzde 87.7’sini korudu.