*Doç. Dr. Murat Batı
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren 62 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle “amme alacaklarına uygulanan gecikme zammı oranı” aylık yüzde 1,4’ten yüzde 2’ye çıkarıldı. Böylece vergi mevzuatındaki “gecikme faiz oranı” ve “pişmanlık zammı” oranı da artmış oldu. Yapılan düzenleme ile AK Parti’nin yaklaşık 16 yıllık iktidarı boyunca yüzde 10’dan yüzde 1,4’e kadar düşürülen gecikme zammı oranı bu süre boyunca ilk kez artırılmış oldu.
|
Tarih |
Oran (%) |
|
29.03.2001 |
10,00 |
|
31.01.2002 |
7,00 |
|
12.11.2003 |
4,00 |
|
02.03.2005 |
3,00 |
|
21.04.2006 |
2,50 |
|
19.11.2009 |
1,95 |
|
19.10.2010 |
1,40 |
|
05.09.2018 |
2,00 |
Görüldüğü üzere yıllardır azalma eğiliminde olan gecikme zammı oranları bugün itibariyle artırılmıştır. Amaç verginin fiili hasılatını artırmanın yanı sıra artan enflasyon karşısında vergi gelirinin erimesini önlemektir. Ancak söz konusu gecikme zammı artışı bir maliyet olması nedeniyle yaratacağı daraltıcı etki de istihdam üzerinde negatif bir etki yaratabilir.
Gecikme zammı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 51’inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu oran, ödenmeyen vergi alacaklarına her ay için ayrı ayrı uygulanarak vergi borcuna eklenir. Gecikme zammı oranının 60 baz puanlık bir artış ile aylık yüzde 1,4’ten yüzde 2’ye çıkarılmasıyla ödenmeyen vergiler için hem caydırıcılık düzeyini artırma hem de hazineye gelir sağlamak hedeflenmiştir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir nokta daha var. Yürürlükteki mevzuata göre, “gecikme zammı oranı”ndaki değişme sadece ödenmeyen vergilere ilişkin bir etki yaratmaz, başka alanları da otomatik olarak etkiler. Vergi kanunlarımıza göre “vergi ziyaı”, “gecikme faizi” ve “pişmanlık zammı” da gecikme zammı oranı ile doğrudan alakalıdır. Kısacası yapılan artış 3 konuda daha doğrudan etki yaratıyor.
Şayet mükellefin vergi ziyaı cezası varsa sadece ödemediği vergiden değil aynı zamanda vergi ziyaı üzerinden de gecikme zammı alınır.
Beyanname vermeyen ya da eksik beyan veren mükellefler için vergi dairesi tarafından yapılacak vergi hesaplamalarında “gecikme faizi” uygulanır. Vergi Usul Kanu’nun 112’nci maddesindeki “geçen süreler için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır” hükmü ile gecikme faizi oranı da böylece aylık yüzde 2’ye çıktı.
Yine aynı şekilde mükelleflerin çeşitli nedenlerle ödemek zorunda kalabilecekleri “pişmanlık zammı” da mevzuatta ayrı bir oran olarak belirtilmemiştir. Vergi Usul Kanunu’nun 371’inci maddesi, “pişmanlık zammı gecikme zammı oranında uygulanır” demektedir. Burada da ayrı bir düzenlemeye gerek kalmadan pişmanlık zammını oranı da aylık yüzde 1,4’ten yüzde 2’ye yükselmiştir.
* Vergi uzmanı Doç. Batı, bu yazıyı T24 için kaleme aldı.