Baş ağırısı, bel ya da boyun ağrısı... Her türlü ağrıya karşı yapmanız gerekenleri bu mini rehberde bulabilirsiniz. Bu rehber, günlük yaşam alışkanlıkları ve tedavi yöntemlerini kapsayan 20 öneriden oluşuyor.
Türk Eczacılar Birliği ve Türk Ağrı Derneği’nin yaptığı araştırma sonuçlarına göre; Türkiye'de her 100 kişiden 63’ü ağrı çekiyor. En çok da baş ağrısından yakınılıyor. Bunu, bel ve bacak ağrıları izliyor.
Çoğumuz ağrının stresten veya yorgunluktan kaynaklandığını düşünüyor, şikayetlerimizi de genellikle göz ardı ediyoruz. Oysa ağrılar kanser gibi ciddi hastalıkların da habercisi olabiliyor. Dolayısıyla bu sorun karşısında yapmamız gereken şey, hiç kuşkusuz, doktorumuzdan randevu almak. Ardından da, yaşam kalitemizin olumsuz yönde etkilenmemesi için doktorumuzun önerilerini harfiyen uygulamak.
Formsante dergisinin, Avrupa Ağrı Teşkilatları Federasyonu Başkanı Prof. Dr. Serdar Erdine ile İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Baki Göksan’dan aldığı bilgiler doğrultusunda, ağrıyla baş etmeniz hiç de zor olmayacak!
1.Gerginliğe son verin
Strese girmenize yol açan durumları belirleyin ve onlardan uzak durmaya çalışın. Çünkü stres tek başına bile ağrıyı başlatan nedenlerden biri olabiliyor. İş, ailevi veya sosyal hayatınızla ilgili sorunlarınızı çözmek için gerekirse psikolojik danışmanlık hizmeti de alarak gevşeme tekniklerini öğrenin.
2. Hareketlerinize dikkat edin
Bel ve boyun ağrılarından yakınmak istemiyorsanız, günlük yaşantınızda hareketlerinize dikkat etmelisiniz. Örneğin, koltuktan veya yataktan kalkarken ani hareketler yapmayın.
Ağır bir eşya kaldırmamaya da dikkat edin. Eşyayı yere çömelerek kaldırın, böylece omurganızın doğal eğriliklerini korumuş olursunuz. Boyunuzu aşan bir yerde duran eşyayı, sandalyenin veya yükselmenizi sağlayan başka bir nesnenin üzerine çıkarak rafın hizasına
geldikten sonra alın.
3-Ayakkabı seçimi...
Bel, boyun ve eklem ağrılarından şikayetçiyseniz, uzun topuklu veya tam aksine topuksuz ayakkabı giymeyin. Ayakkabınızın topukları normal, ökçeleri ise yumuşak olmalı. Ayakkabı seçimini, ayaklarınızın şiştiği günün geç saatlerinde yaparsanız, en doğru kararı verebilirsiniz.
4. Masajın gücünden yararlanın...
Bedeninizi sihirli ellerin gücüne bırakın.Masaj, hem ağrıyı azaltıyor hem de kasları gevşetmeye yarıyor. Uzmanlar, vücudu hırpalamadan yapılan yumuşak kas masajlarından oldukça başarılı sonuçlar alındığını belirtiyorlar.
5. İşlere ara verin
Ağrınız başladığında işlerinizi bir kenara bırakın ve istirahat edin. Ancak unutmayın ki bel ağrısından şikayetçi iseniz sert yatakta yatmamalısınız. Sert yataktan kastettiğimiz, üzerine
yattığınızda şekli bozulmayan yataklar. Dolayısıyla, bel ağrınız varsa, vücudunuzun şeklini alabilen yatakları tercih etmeniz gerekiyor.
6.Sıcak soğuk kompres yapın
İçine birkaç adet buz koyduğunuz naylon torbayı havluyla sardıktan sonra gergin olan kasların veya ağrıyan bölgenin üzerinde 5 dakika bekletin. Veya, havluyu sıcak suya batırdıktan sonra iyice sıkarak da kompres yapabilirsiniz. Bu yöntemler ağrının algılanma şiddetini azaltıyor. Siz siz olun, cildinize ispirto kompresi yapmayın. Çünkü içinde metil alkol olan ispirto, ciltten hızla emilerek kalıcı körlüğe yo açabiliyor
7. Zayıflayın
Aldığınız her fazla kilonun beliniz ve eklemlerinize ilave bir yük oluşturacağını, bunun da vücudunuzun biyomekaniğini olumsuz yönde etkilediğini unutmayın. Bu nedenle, fazla kilolarınız varsa, beslenme ve diyet uzmanından yardım alın. Uzmanlara göre; sadece 5 kilo vermeniz bile eklem ağrılarının azalmasında etkili oluyor.
8. Bitki çayları için
Özellikle baş ağrılarınızın giderilmesinde şifalı bitkilerle hazırlanan çaylar da etkili oluyor.
Günde 2 fincan melissa veya adaçayı içmek ağrılarınızı hafişetecektir.
9. Egzersiz yapın...
Vücudumuz egzersiz sırasında, doğal ağrı kesiciler olarak bilinen ‘endorfin’ maddesi üretiyor. Siz de ağrılarınızın hafişemesi için düzenli olarak yürüyüş yapabilir, yüzebilir veya aerobik
egzersizleri uygulayabilirsiniz. Eğer ağrılarınız şiddetliyse, sizin için en uygun egzersiz programının belirlenmesi için fizik tedavi uzmanına başvurun.
10. Yemek saatiniz kaçmasın...
Özellikle de migreniniz varsa, stresli olduğunuz anlarda ya da yolculuk sırasında öğünlerinizi atlamamaya özen gösterin. Ayrıca ağrınızı tetikleyen besinlerden uzak durun. (Kahve, çay vb)
TIBBİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ
11. Akupunktur
Akupunktur, eklem ağrıları, kas ağrıları ve migren ağrılarında etkili oluyor. İlaç tedavisi uygulanamayan hastalarda başvurulan bu yöntem, vücut dengesinin yeniden oluşturulması
için belirli noktalara iğne batırılması esasına dayanıyor. Akupunktur tedavisi sırasında iğneler dışında, lazer ışınlarına da başvurulabiliyor.
12. Biofeedback
Bu yöntem, cihazlar yardımıyla kişinin bedensel farkındalığını artırıyor ve ruhsal olarak
rahatlamasını sağlıyor. Kaslarda oluşan gerilimi ölçmek için kullanılan EMG (Elektromiyografi), vücudunuzdaki oluşumlardan sizi haberdar etmek için sinyaller veriyor. Kaslarınız gerginse, elektrotların bağlı olduğu cihazdan yüksek ve rahatsız edici bir ses duyuluyor. Siz de terapistinizin yardımıyla deneyip geliştirdiğiniz kas gevşetici egzersizlerle bu sesin kesilmesini sağlıyorsunuz. Birkaç seans sonra cihaza gereksinim duymadan kaslarınızı kendi kendinize gevşeterek ağrıdan kurtulmayı öğreniyorsunuz.
13. Epidural lizis
Bel ve bacak bölgesindeki kronik ağrının önemli bir nedeni, epidural aralık denilen, omuriliği
çevreleyen zarın üzerindeki boşlukta oluşan yaygın yapışıklıklar. Bunlar genellikle bel bölgesine uygulanan cerrahi operasyonlar sonrası iyileşme döneminde oluşuyorlar. Bu yapışık doku, sinirlerin doğal hareketlerini sınırlayarak ciddi ağrılara neden oluyor. Epidural lizis, bu yapışıklıkların ortadan kaldırılması yoluyla sinirlerin rahatlatılması ve böylece ağrının dindirilmesi işlemine deniyor. Bu girişim hem bel hem de boyun bölgesinde uygulanıyor. Bunun için bir gitar teli inceliğindeki içi boş bir kateter uygun bölgeye yerleştiriliyor. Ardından kateter yardımıyla, vücuda, ağrıyı dindiren ilaç veriliyor.
14. ve 15. Pompalar ve piller
Omurilik pillerine, diğer tedavilerin başarısız kaldığı durumlarda başvuruluyor. Önce bölgeye geçici olarak bir elektrot yerleştiriliyor. Ağrıların giderilmesinde etkili olursa, küçük bir cerrahi girişimle aynı kalp piline benzer bir cihaz bu elektrotla birleştirilerek cilt altına yerleştiriliyor. Omurilik pompaları ise genellikle kanserli hastalarda uygulansa da, diğer yöntemlere yanıt vermeyen ağrılarda da kullanılıyor. En basit olanı, bir kateter yardımıyla cilt altına pompa yerleştirilmesi. Uzun süre kullanılacaksa hazneli ve dışarıdan programlanabilecek pompalardan yararlanılıyor. Bunlar, bir gün içerisinde 1-2 mililitre sıvı morfini omurilik bölgesine pompalıyor.
15. İlaçlar
Ağrıların tedavisinde ilk basamağı ilaçlar oluşturuyor. Genellikle ağrı kesiciler ve bunlara destek olacak kas gevşetici etkiye sahip ilaçlardan yararlanılıyor. Ağrı kesiciler doktor önerisi
doğrultusunda alındığında, ağrının giderilmesinde son derece önemli bir rol oynuyor. Bunun aksine gelişigüzel kullanıldıklarında ise yan etkilere neden olabiliyor. Dolayısıyla ilaçları doktorunuzun önerdiği şekilde almaya dikkat edin. Unutmayın ki kontrolsüz ve sık ağrı kesici kullanımı, özellikle baş ağrılarının sıklık ve şiddetini artırabiliyor.
17. Radyofrekans termokoagülasyon
Nevraljilerde (sinir ağrısı), bel fıtıklarında, zona ağrılarında, kanser ağrılarında ve bel eklemlerinin kireçlenmelerinde başvuruluyor. Radyorekans enerjisi ile ısı oluşturularak ağrıyı ileten sinir iletiminin kesilmesi esasına dayanıyor. Böylelikle sinirlerin ağrıyı iletmeleri önleniyor
18. Epidural enjeksiyonlar
Bu yöntem, kortizon türü ilaçların, lokal anestezi altında, omurga kanalı içine enjeksiyonla verilmesi esasına dayanıyor. Özellikle ilaç tedavisi, egzersiz ve fizik tedavi gibi yöntemlerle düzelme sağlanamayan disk kaynaklı, bel, bacak, boyun ve kol ağrılarında tercih ediliyor. İşlemin uygulandığı hastaların büyük bir bölümünde ağrı tamamen yok oluyor.
19. Tetik nokta enjeksiyonu
Tetik noktalar, kas dokusundaki düğüm bölgeleri ve bantlarda bulunuyor. Kaslardaki bu noktalar çoğu zaman bulundukları bölgeye göre; baş, boyun, omuz, sırt ve bel ağrılarına neden olabiliyor. Oldukça başarılı sonuçlar alınan bu yöntem, düşük doz bir ilacın dikkatli bir uygulamayla, tetik noktanın içine verilmesi şeklinde yapılıyor.
20. Sinir blokları
Siniri tahrip etmeye dayanan bir yöntem. Genellikle kanser ağrılarında ve kaburga kırıklarında kullanılıyor. Bu yöntemde girişimsel tekniklerle sinirler tahrip edilerek hem ağrının azalması hem de kan dolaşımının önemli ölçüde düzelmesi sağlanıyor.
(FORMSANTE)