- IŞIL ÖZ
ABD’de 2010 yılında kabul edilen sağlık reformu ile ilgili Amerikan Yüksek Mahkemesi’nin vereceği kritik karar için sayılı günler kaldı. Sağlık reformu ile ilgili tartışmalar yine ülke gündeminde. Mahkeme, reformun geleceğini belirlemeye çalışıyor. Reform yasası sonrası sigortasız 30 milyon’dan fazla Amerika vatandaşı için sağlık güvencesi sağlanacağı bilgisi çoğunluğu umutlandırsa da, başkanlık seçimini yakından ilgilendiren bu konuda, siyasi hesaplara dayanan bir karar alınacağı söyleniyor.
Mahkemenin sağlık reformuyla ilgili vereceği kritik karar öncesi, Families USA isimli tüketici haklarını savunan bir grup tarafından yayımlanan rapor dikkat çekti. Rapor, her yıl 26 bin yetişkinin sağlık sigortasına sahip olmamaları yüzünden erken yaşta öldüğünü ortaya koydu.
Rapora göre, 2010 yılında 25-64 yaş arası kişilerde sigortasızlıkla bağlantılı ölümler 26 bin’e ulaştı. Bu rakam 2000 yılında 18 bin iken 2005’te 20 bin 350 idi.
Bu her gün 72 , her saat ise 3 ölüm anlamına geliyor. Rapora göre sigortası olmayan birinin hayatını kaybetme riski sigortalı birine göre yüzde 25 daha fazla.
Amerika Bülteni, tartışılan reformun kime ne getirip ne götürdüğünü şöyle özetlemişti:
Çocuklar
Çocuklar 26 yaşına kadar anne babalarının sigortalarına dahil olabilecekler. Mevcut sistemde birçok eyalette yaş sınırı 18-19’du.
Hastalar
Mevcut yasanın yürürlüğe girmesinden 3 ay sonra, sözleşme öncesinde mevcut hastalığı olduğu için sigorta şirketlerinin sigorta yapmadığı ‘pre-existing condition’ olarak anılan kişiler, yeni yüksek risk programı ile sigorta kapsamına alınacak. Mevcut, ‘pre-existing conditions’ uygulamasında sigorta şirketleri, sözleşme imzalanmadan mevcut olan hastalıkları sigorta kapsamına almıyor.
Zenginler
Sağlık sigortası reformunun faturasını yükselteceği Amerikalılar da var. Bunların başında ise zenginler geliyor. Yıllık geliri 250 bin doların üstündeki Amerikalılara, 2013 yılından itibaren yüzde 3.8 oranında ek vergiler geliyor. Yıllık geliri 250 bin dolardan fazla olanlar yılda 450 dolar; 500 bin dolardan fazla olanlar 2 bin 700 dolar; 1 milyon dolardan fazla olanlar 7 bin 200 dolar; Ve yıllık geliri 5 milyon dolardan fazla olanlar da yılda 43 bin 200 dolar ek vergi ödeyecekler.
Sağlık sigortası olmayanlar
Şüphesiz yeni reformun en kazançlı kesimini hiçbir sağlık sigortası bulunmayanlar oluşturacak. ABD’de 40 milyonu aşkın sigortasız kişiden 32 milyonu daha reform paketi ile sigortalılar arasına katılıyor. Bunların çoğu, ya sigorta şirketlerinin sigorta yaptırmadığı ‘hasta’ kişiler ya da primlerini ödeyemeyecek kadar düşük gelir grubundaki kişilerden oluşuyor.
2014 yılından başlamak üzere, sigortası olmayan Amerikalılar federal cezalarla yüzleşecek. Buna göre, sağlık sigortası yaptırmayan Amerikalılar 2014 yılından itibaren ilk yıl 95 dolar ya da gelirlerinin yüzde 1’ini (hangisi büyükse) ceza olarak ödeyecekler. Gelir vergisinden muaf olan yoksul aileler ile gelirinin yüzde 8’inden daha düşük prim ödemesi bulamayanlar ise cezadan da muaf olacak.
MEDİCAİD’in kapsamı genişletiliyor
Ülkenin halen en yaygın sosyal güvenlik uygulamalarından biri olan MEDİCAİD’in kapsamı genişletiliyor. 65 yaşından küçük düşük gelirlilerin çoğunluğu MEDİCAİD kapsamına alınacak. Yıllık geliri 30 bin dolardan düşük olan 4 kişilik ailelerin tamamı artık MEDİCAİD’ten yararlanabilecek.
Geri kalan sağlık sigortasızlar da eyaletlerin yöneteceği sigortalardan birini satın alabilecekler. Yıllık geliri 30 bin dolar ile 88 bin dolar arasındaki 4 kişilik aileler, kapsamına göre gelirin yüzde 3 ile yüzde 9.5’i arasındaki değişen uygun primlere sahip bu sigortalara katılabilecek.
İşini kaybeden sigortasını kaybetmeyecek
İşyeri sigortasına sahip çalışanlar, işini kaybettiklerinde, istifa ettiklerinde ya da kendi işlerini kurmak için ayrıldıklarında sigortalarını, eyaletlerin oluşturacağı bu değişim sigortalarına transfer edebilecekler. Gelirinin yüzde 8’inden daha düşük prime sahip sigorta bulamayanlar, yaşları ne olursa olsun, 30 yaş altı için özel hazırlanan sigortalardan alabilecekler.
Halen sigortası olanlar
Büyük işyerlerinde sigortalo olarak çalışanların sigortalarında çok önemli değişiklik olmayacak. Ancak yeni kurallardan neredeyse herkesin yararlandığı değişiklikler var. Bunlardan biri de 2014 yılından geçerli olmak üzere tüm sigorta sözleşmelerinde ‘pre-existing conditions’ olarak bilinen şartnameyi kaldırması olacak.
MEDİCARE’de büyük değişiklik
Yeni reform paketi ile MEDİCARE sisteminde yapılan en büyük değişim reçeteli ilaç programı olacak. İlaçların fiyatını artıran ‘doughnut hole’ olarak bilinen uygulama 2020 yılından itibaren kaldırılıyor. Bu uygulamanın etkisinde kalan sigortalılar yasanın yürürlüğe girmesiyle beraber 250 dolar iade alacaklar. 2011 yılından itibaren de markalı ilaçları yüzde 50 indirimle alacaklar
İşverenler
2014 yılından geçerli olmak üzere 50 kişiden fazla işçi çalıştıran işyerleri çalışanlarına sağlık sigortası yaptırmak ya da sigorta için ücret ödemek zorunda olacak. Bunu yapamayan işverenler federal cezalarla yüzleşecekler.
2018 yılından geçerli olmak üzere çalışanlarına yüksek primli (toplam primi, bekarlar için toplam 10.200 dolardan fazla evliler için 27.500 dolardan fazla) sigorta yaptıran işyerleri yüzde 40 vergi indiriminden yararlanacak. Birçok küçük işyerine çalışanlarını sigortalamaları için vergi kolaylıkları sağlanacak.
Sigorta şirketleri
Her ne kadar reform paketinin başında gündemde olan en korkulu rüyaları ‘public option’ (İsteyen Amerikalıların özel şirketler yerine gönüllü olarak devletten sigorta alması)’’ kurtulsalar da, sigorta sektörü yine de karlı işleyişinden büyük geri adımlar atmak zorunda kalacak. Yasa yürürlüğe girdikten 6 ay sonradan itibaren, yaşam boyu şartı koyan sigorta planları geçersiz olacak. Ayrıca, sigorta şirketleri hastalığa yakalanan müşterilerinin sigortalarını artık iptal edemeyecek. Sözleşmeden önce her hangi bir hastalığı olan çocukları sigortalamaktan kaçınamayacaklar. Bununla beraber sigortalılar kapsamına girecek 32 milyon kişinin yarısının MEDİCAİD yerine özel sağlık sigortalarına yöneleceği beklentisi de reformdan sektörün hissesine düşen kar.
Hastaneler
Hastane ve ilaç sektörü de yeni reformdan en karlı çıkan gruplardan biri olacak. Çünkü, reform, bu sektöre 32 milyon yeni müşteri kazandıracak. Yani milyonlara yeni Amerikalı, özel sağlık sigortası sahibi olabilecek, doktorları daha sık ziyaret edecek, ilaç alabilecek.
İlaç firmaları da önümüzdeki 10 yılda sağlık reformunun maliyetinin 85 milyar dolarlık kısmını yüklenecek. Ancak, sigorta kapsamına giren yeni 10 milyonlarca ilaç müşterisinin çok daha kısa zamanda sektöre onmilyarlarda dolarlık ek gelir sağlayacağı öngörülüyor.
Doktorlar da yeni reform paketinden yararlanacak gruplardan. Bu sebeple Amerikan Tabipler Birliği (AMA), reformu desteklediğini açıklamıştı.