170 milletvekili yemin etmeyince ne olacak?

Hüseyin Akkaş / T24

Anayasa, milletvekilerinin göreve başlarken yemin etmelerini şart koşuyor. Bakanlar Kurulu'na Meclis dışından atanan üyeler de TBMM Genel Kurulu'nda milletvekili yemini ederek göreve başlayabiliyor. CHP milletvekilleri ve BDP destekli bağımsızlar TBMM'de yemin etmezlerse komisyonlarda görev alma ve Genel Kurul'da oy kullanma gibi Meclis faaliyetlerine katılamayacaklar. Ancak CHP'nin Meclis açılışında yapılacak yemin törenine katılmama kararını daha sonra sürdürmeyeceği, başka bir TBMM birleşiminde milletvekillerine yemin ettireceği konuşuluyor.

Anayasa'nın 81. maddesi "Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, göreve başlarken (...) andiçerler" ifadesiyle milletvekili çalışmasının ön koşulunun "andiçme" olduğunu hükme bağlıyor. 81. maddenin tam metni şöyle:

"Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, göreve başlarken aşağıdaki şekilde andiçerler :

Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve lâik Cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma; toplumun huzur ve refahı, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ve Anayasaya sadakattan ayrılmayacağıma; büyük Türk Milleti önünde namusum ve şerefim üzerine andiçerim.”

Anayasa'nın "Milletvekilliğinin düşmesi" başlıklı 84. maddesi de, özürsüz ve izinsiz olarak 1 ayda 5 birleşime katılmayan TBMM üyelerinin milletvekilliklerinin düşeceğini hükme bağlıyor. Ancak maddede milletvekilliğini düşürme kararının TBMM üye tam sayısının (550) salt çoğunluğu ile (276) alınabileceği belirtiliyor. 84. maddenin konuya ilişkin 4. fıkrası şöyle:

"Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir ay içerisinde toplam beş birleşim günü katılmayan milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi üzerine, Genel Kurulca üye tamsayısının salt çoğunluğunun oyuyla karar verilebilir."

Anayasa'nın 84. maddesi uyarınca yemin etmedikleri için Meclis çalışmalarına katılamayacak milletvekilerinin TBMM üyeliklerinin düşürülmesi gündeme gelebilecek. Ancak CHP milletvekilerinin yemin etmeseler de TBMM'ye gideceklerini açıklamaları, kesin hüküm bulunmayan bu konuda yeni bir tartışma başlatabilecek.

Diğer yandan BDP'nin 35, CHP'nin 135 milletvekili olduğu dikkate alındığında, toplam 170 TBMM üyesinin milletvekiliğinin düşürülmesi Cumhuriyet tarihinde görülmemiş bir krize yol açabilecek ve temsil oranı görülmemiş ölçüde düşecek Meclis'in meşruiyetini tartışma konusu yapabilecek.