T24 - 1.84 lirayı aşarak tarihinin en yüksek seviyesine çıkan doların nereye kadar yükseleceği merak konusu. ‘1 dolar 2 lira olur mu?’ sorusuna ekonomistler, “1.90’lı seviyelerden düşüşe geçer” yanıtını verdi.
ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz toplantısından sürpriz bir karar çıkmaması, yeni tedbirlerin ekonomideki toparlanmayı desteklemek için yeterli olmadığı endişeleri, Avrupa’daki borç sorunu risk algısındaki bozulmayı hızlandırırken, güvenli liman arayışındaki yatırımcılar gelişmekte olan piyasalardan çıkarak dolara yöneliyor.
Milliyet'in haberine göre, yurtdışında da değer kazanan dolar dün 1.84 lirayı aşarak tarihinin en yüksek seviyesine yükseldi. Dolarda son iki günde yaşanan hızlı çıkış nedeniyle ‘1 dolar = 2 lira olur mu?’ sorusunu akıllara getirdi. Uzmanlar, doların 2 liraya çıkmasını beklemezken, Merkez Bankası’nın doların daha fazla yükselmemesi için müdahalede bulunacağını kaydetti. Öte yandan, bir panik durumunda doların 2 lirayı görebileceği de ifade edildi.
‘1.80’lere oturur’
“1 dolar 2 lira olur mu?” sorusuna Finansbank Ekonomisti İnan Demir şu yanıtı verdi: “Cevabını Türkiye’den bakarak verebileceğiimiz bir soru değil. Küresel riskten kaçış dalgasının nereye kadar süreceği, seyri belirleyecek. Panikle de bir miktar daha çıkış olursa dolar/TL’de 1.90 gibi seviyeler görülebilir. Küresel faktörler belirleyecek.”
UniCredit Başekonomisti Güldem Atabay da olayların durulması durumunda doları 1.80’lerde oturacağını söyledi.
‘Merkez ihalede az sattı’
Doların rekor yükselişinin FED toplantısından sürpriz bir karar çıkmaması, euro/dolar paritesinin 1.34’e gerilemesinin yanı sıra gelişmekte olan ülkelerden çıkışların etkili olduğu belirtildi. Ayrıca, Merkez Bankası’nın dünkü döviz satım ihalesinde 70 milyon dolar satışı da piyasa tarafından az bulundu. Merkez’in ihalesine 200 milyon dolarlık teklif geldi. Bu arada, gösterge faiz de yüzde 8.58’e kadar yükseldi.;
İMKB’de sert düşüş
FED’in ekonomiye ilişkin aşağı yönlü riskler bulunduğuna işaret etmesi ve Moody’s’in 3 ABD bankasının kredi notunu düşürmesi sonrasında dünya borsalarında yaşanan satış dalgası içeriye de yansıdı. Gün içinde yüzde 5’e kayıp kayıp veren İMKB endeksi yüzde 4.68 düşüşle 57.979 puana geriledi.
Euro, dolar karşısında 8 ayın en düşüğünde
Doların 6 önemli para birimi karşısında değerini gösteren dolar endeksi de ABD ekonomisindeki zayıflamaya ilişkin endişelerle 7 ayın zirvesi olan 78.130’a çıktı. Euro da dolar karşısında 8 ayın en düşük seviyesi 1.3421 dolara kadar geriledi. Uzmanlar, euro’nun dolar karşısında değer kaybının Euro Bölgesi’ndeki risklerden kaynaklandığını dile getirdi.
Moraller neden bozuldu?
- FED ekonomiye yönelik aşağı yönlü risk uyarısında bulundu.
- FED’in açıkladığı önlemlerin ekonomide toparlanma için yeterli olmadığı düşünülüyor.
- Risk iştahı azaldı.
- Küresel durgunluk kaygıları arttı.
- Avrupa’daki borç krizinin parasal birliği tehdit ettiği yönündeki açıklamalar.
- Güvenli liman arayışında olan yatırımcılar likit olan dolara yöneldi.
- Moody’s Bank of America, Citigroup ve Wells Fargo’nun kredi notunu düşürdü.
Murat Gülkan Arma Portföy Yönetim Kurulu Başkanı
‘TL’de stres atıldı, dolar 2 lira olmaz’
“1 dolar 2 lira olmaz. FED’in açıklamaların sonra dünyada risk iştahı azaldı. Örneğin, Brezilya reali yüzde 5 değer kaybetti. Bütün gelişmekte olan ülkelerden çıkış var. TL, bunlara göre daha az hasar görüyor. Ancak, dünyadaki çalkantıdan da nasibini alıyor. FED mucize yaratacak beklentisi vardı. Bu gerçekleşmeyince piyasalardaki hava bozuldu. TL’de bu son hareketler ortaya çıkmadan kasım-aralıktan bu yana kontrollü olarak değer kaybetti. Bu nedenle TL’de birikmiş olan stres atıldı. Dolar/TL’nin 2’ye çıkması için ekstra bir şey olması lazım.”
Tufan Cömert Garanti Yatırım Stratejisti
‘Panik havası yaşanırsa yükseliş olur’
“TL’deki değer kaybı yurtdışı kaynaklı. Özellikle FED’in açıklamalarından sonra tüm gelişmekte olan ülke para birimlerine satış geldi. Avrupa bankalarının fonlama sorunları var. Tüm gelişmekte olan ülkeler gibi Türkiye’de olumsuz etkileniyor. Dolardaki yükselişte bundan kaynaklanıyor. Ancak, Türkiye diğer ülkelere göre daha iyi durumda. Dolardaki fazla yükselişi Merkez Bankası sınırlar. Çünkü, yükselen kur enflasyon hedefinden uzaklaşılmasına neden oluyor. Bu nedenle daha yukarı gitmesi arzu edilen bir durum değil. Merkez dolaylı müdahale edecektir. Ancak, çok panik havası olursa yükseliş yaşanabilir.”
Dr. Evren Bolgün İş Yatırım Risk Yönetim Müdürü
‘Merkez Bankası’ndan müdahale gelir’
“TL 2 dolar olmaz. Merkez Bankası kurun daha fazla yükselmesine izin vermeyecektir. Gelimekte olan ülkelere satış geliyor ve TL ayrışamadı. Bu arada, iki haftadır Avrupa’da likidite riskinin arttığı görülüyor. Avrupa’da likidite riski arttığı için bankalar para alışverişini bıraktı, ECB’ye yaslandıkları bir dönem. Piyasalarda risk iştahı azalıyor. Bu nedenle gelişmekte olan ülkelerden çıkış var. MB’nin yüksek döviz rezervi var. Kurun daha fazla yükselişine müdahale edecektir. Dolar/TL’de 1.8350-1.85 noktasında kısa vadede zirve olacağını düşünüyorum. Merkez’in yanı sıra vatandaşların ve şirketlerin elinde ciddi döviz var. Şirketler tarafında bir hareket gelmese de vatandaşların 1.85 liradan dolar satacağını düşünüyorum.”
Fatma Melek Akbank Ekonomik Araştırmalar Başekonomisti
‘Risk iştahındaki bozulma sürerse dolar yükselir’
Dünyada risk alma iştahında önemli ölçüde bozulma var ve bu bozulmadan dolayı gelişmekte olan ülkelerin para birimleri önemli ölçüde değer kaybına uğruyor.
Son 1 ayda Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Güney Afrika ve Brezilya gibi ülkelerin para birimleri yüzde 8.5- 20 arasında değer kaybetti. TL dolar karşısında son bir ayda yüzde 4.4 değer kaybetti. Ancak kasım başından beri değer kaybı yüzde 31. Risk iştahında bozulma sürdüğü takdirde dolar talebi sürebilir. 2.16 TL seviyesinde bulunan kur sepetinde sınırlı bir değer kaybı ihracatı destekliyor. Ancak belirsizlik ortamı en önemli riski oluşturuyor.”