27 Ekim 2017

Kitsch ilahesiyle rant ilahı

Kimse bana tarihten falan söz etmesin. Yemezler. Şatafatın tarihimizle ne ilgisi var?

Vay be!

Son onbeş yıl içinde İstanbul’u, Ankara’yı ve  yönettikleri nice kenti ne hale getirdiklerini bizzat failleri açıklıyorlar. Hem de değme kentbilimcinin beceremeyeceği bir isabetle! Hele şu “arabesk medeniyet” sözü yok mu? Tam isabet. Değil Türkiye’nin, her hangi bir ülkenin siyasi tarihinde böylesine güçlü ve doğru itiraflar silsilesi görülmemiştir.

Gene de ben bu gelişmeye olumlu yönden bakmaya çalışıyorum. Bizim kültürümüzün, hem kadim hem yeni yüzleriyle kültürümüzün en önemli eksikliklerinden biri özeleştiridir. Kentlerin yönetimi konusunda bir özeleştiri patlaması gördük. Bakalım arkası nasıl gelecek.

Son on beş yılda ilahesiyle rant ilahı, muhteşem bir çift olarak, hayatlarının en güzel dönemini yaşadılar. Bu sevimli çiftin çocukları kimler acaba?

Kimse bana tarihten falan söz etmesin. Yemezler. Şatafatın tarihimizle ne ilgisi var? Bağışlayın ama İslam diniyle ne ilgisi var? Versailles ve benzeri saraylarla karşılaştırınca Topkapı Sarayı’nın ne kadar sade kaldığının farkında değil misiniz? Benim de büyüdüğüm o ahsap evlerin güzelliğinin birinci özelliği sadelik değil midir? Böyle bir geçmişten esinlenmek yerine o Körfez sonradan görmeleri gibi zevksiz şatafata merak sararsanız, üstelik şatafatı itibar görmenin ve kudret yansıtmanın bir aracı sayarsanız, kent kültürü de bu hale gelir işte. Topluma örnek yaşam şekli diye şatafatı sunarsanız böyle olur işte! İnsanların değerleri de böyle yozlaşır, bir taraftan dinsel kuralları yerine getirip sözde görünüşü kurtarırken, ruhen paraya güce tapar olurlar. 

Sadece dışımızda gördüğümüz kent ve kültürü gülünç hale gelmiş olsa! Kitsch her yerimizde. Geçenlerde sosyal medyada,  öne sürüldüğüne göre, bir hukuk fakültesi mezunlarına giydirilen güya Türk usulü “cap and gown”ı gördüm. “Oh my God!” diye bağırdığımı sanmayın. Türkçe sayıp sövdüm. Neyse ki (!), Türkçe’miz argo bakımından Batı dillerinden daha zengin.

Konuyu değiştirmiş gibi olacağım ama eskiden argo, iktidardaki kültür diline muhalefet gibi görülürdü. Şimdi argo iktidarda. Kibar konuşmak muhalefet oldu. Bu da son on beş yılın kültürel verimi!

Son on beş yılda kültürel açıdan ne oldu diye dün başımı şöyle bir kaldırıp penceremden dışarı bakınca bunları gördüm. Biliyorum: Daha neler oldu neler!

Ne dersiniz? Kitsch ilahesiyle rant ilahı önünde başımızı eğelim mi, yoksa başımızı kaldırmışken devam mı edelim?


* Kitsch yoz beğeni, ucuzlatma, kişiliksizleştirme, kötü zevk, karşı sanat, karşı estetik,  sanat tarihinde hiçbir estetik değere sahip olmayan veya beğenilmeyen imajlara veya objelere işaret etmek için kullanılan bir terim.

Yazarın Diğer Yazıları

Ölüm ana

Yaşamamıza izin veren Ölüm Ana olduğunu düşünüyorlar. Ondan medet umuyorlar. Ölümün yaşamdan güçlü olduğunu görüyorlar. Yılda yirmi, otuz bin cinayetin işlendiği bir ülkede ölüme "insaf et, bizi yaşat" diyorlar. Hayat o kadar ucuz olunca ölüme yakıştırılan güç artıyor. Ölümde ana rahminin, kucağının sıcaklığı aranıyor

Meksika'daki kadın

İnanılır gibi değil ama gerçek! Meksika'nın dini Guadalupe Bakiresi dinidir. Başka bir deyişle, bizim açımızdan önemli olan, Meksika'nın kendine özgü bir hristiyanlık, nerdeyse yeni bir din benimsemesidir. Başat figürü de bir kadındır. İşte maço Meksika! Ey Kibele! Sen nelere kadirsin!

Okuyan kadın

Kadını kitaptan ayıramazsın, yoksa elma boğazına takılır