Kıbrıslı Türkler için en iyi çözüm gevşek federasyon, konfederasyon veya Avrupa Birliği çatısı altında iki ayrı devlettir.

Rumlar için de.

Aynı adada yaşamak dışında pek ortak özellikleri kalmayan, kültür ve ekonomik gelişme seviyeleri farklı iki toplumun, federal bir çatı altında istikrar ve huzur içinde yaşama şansı azdır.

Kıbrıs sorunu bir adımda çözülemeyecek kadar karmaşıktır

Ama diğer çözüm yollarının gündeme gelmesi için de gerekli olan bazı koşullar vardır.

Bunlardan en önemlisi, üzerinde konuşulan güçlü ve karmaşık federal sistemin çalışma olasılığının olmadığını herkesin anlamasıdır.

Neredeyse elli yıldır başarısız bir şekilde görüşüldüğü hâlde neden bu anlaşılamadı diye sorabilirsiniz.

Bunun da birçok nedeni var.

Belki de en önemlisi, her iki taraf liderlerinin sürekli olarak federal bir çerçevede bir çözüme yaklaşıldığı hikâyesiyle halkları kandırmasıdır.

Bugüne kadar.

Artık Akıncı-Anastasiades görüşmelerinin hiçbir yere gitmeyeceği herkesin malumu olmalıdır.

O kadar ki her zaman görüşmeleri başlatmak için hevesli olan BM bu defa büyük bir olasılıkla tarafları masaya çağırmayacak bile. Zira Rumların da Türklerin de görüşmeleri çıkmaza sokan görüşlerinden taviz vereceğine dair bir emareye rastlamadı.

Bu, bir anlamda federal çözümün olanaksız olduğunun itirafıdır.

O zaman kemikleşmiş tutumları bir tarafa bırakıp yeni, outside the box formüller aranmalıdır.

İki tarafta da kurulu bir düzen var.

Rumlar 1963’den beri adı Kıbrıs Cumhuriyeti olan bu düzende yaşıyorlar. Türkler KKTC’nin kurulduğu 1983’den beri. Her ikisi de kendi tarafında “bir usta, bir memleket” şeklinde hüküm sürüyor ve öyle kalmak istiyor. 

Yeni çözüm yollarını bu iki dokuyu bozmadan aramak lazım.

Bu arayışın dayanağı her iki tarafta da çoğunluğun bölünmüşlükten ve belirsizlikten bıkmış olmasıdır.

Kıbrıs sorunu bir adımda çözülemeyecek kadar karmaşıktır.

Her iki tarafın da kımıldayamaz hâlde olmasından artık herkese bıkkınlık geldi

Çözüme taksitle, mütevazı adımlarla gidilmelidir – ki bu Rum tarafında seslendirilmeye başlandı.

·    Rumlar KKTC hava ve deniz limanlarının uluslararası trafiğe açılıp Türklerin en büyük sorunlarından biri olan izolasyondan kurtulmasını sağlar.

·    Türkler artık bir viraneye dönüşmüş olan Maraş’ı Rumlara iade eder.

·    Türkiye Rum bandıralı gemilere limanlarını açar.

·    Rumlar Türkiye’nin Avrupa Birliği adaylığının köstekçisi olmaktan vazgeçer.

·    Yunanistan da.

Bunlar yapılırsa hava değişir ve yavaş yavaş başka adımların atılmasına yol açılır.

İnisiyatif almaya en iyi aday, en güçlü taraf olan Türkiye’dir.

Her iki tarafın da kımıldayamaz hâlde olmasından artık herkese bıkkınlık geldi.

 

Diplomasi ustası İngilizler “Uzun süren bir kavgada haklı taraf yoktur,” der.

 

Kıbrıs bu tarife mükemmelen uyuyor.

 

Haklı veya haksız olmamak belki yeni bir başlangıç için en iyi durumdur.