Ormandan Çıkış

Avukat, insan hakları savunucusu ve yazar Brent Williams, kırklı yaşlarının sonuna geldiğinde major depresyon ve kaygı bozukluğu teşhisi alır. Bu teşhisi alacağı noktaya gelmesi, yani hayatında yolunda gitmeyen şeylerin, çarptığını hissettiği o duvarın, kaybolduğunu düşündüğü o ormanın sebebini bulması işin en zor aşamalarından biridir. Ormandan Çıkış, bir hastalığı kabullenmenin ve onunla mücadelenin gerçek ve çarpıcı hikâyesi.

SEÇİL EPİK

Birkaç yıl önce sekiz aydan fazla süren bir depresyondan çıktığımda şöyle demiştim: “Sanki aylardır hayatı üzerimde bir tül perde varken yaşıyor gibiydim.” Sabah uyandığımda gökyüzünü o perdenin arkasından görüyordum, arkadaşlarımla buluştuğumda onlara sarılırken aramızda bu tülü hissedebiliyordum. Bu ne mi demek, yaşadığım her şeyi, dünyayı net görmemi, dünyayla gerçek bir ilişki kurmamı engelleyen bir filtrenin ardında yaşıyor gibiydim. Kilo vermiştim, dikkatim dağınıktı; sabah yataktan kalkmak ya da geceleri uyumak kolay değildi. Depresyonu tamamen atlattığımı hissettiğimdeyse bunun tekrar edebilir bir hastalık olduğunu unutmamam gerektiğini biliyordum, hâlâ ara sıra kendime bunu hatırlatıp kendime iyi olmayı aklımda tutmaya çalışıyorum. Şu an bunları bu kadar rahatlıkla anlatabiliyor olmamın sebebi, depresyonun bedensel bir hastalıktan bir farkı olmadığına inanmam. Her insanın, güçlü ya da güçsüz her insanın, hayatının bir döneminde karşılaşabileceği bir hastalık depresyon. Ama depresyonun toplumca bir güçsüzlük ve yetersizlik belirtisi gibi görülmesi sebebiyle -keza güçsüz ve yetersiz de olabiliriz- hem kendimize hem çevremizdekilere depresyonda olduğumuzu söyleyebilmemiz hâlâ çok kolay olmuyor.

Brent Williams’ın yazdığı, Korkut Öztekin’in desenlendirdiği Ormandan Çıkış/ Depresyon ve Kaygıyı Aşmak adlı kitabı hayatının bir noktasında depresyon yaşamış herkesin kendini bulabileceği bir hikâye. Kitabın yazarı Brent Williams, kariyerini güvencesiz insanlara, özellikle çocuk, genç ve aile içi şiddetten sağkalanlara hizmet etmek üzerine kurmuş bir avukat ve insan hakları savunucusu. Williams, kırklı yaşlarının sonuna geldiğinde major depresyon ve kaygı bozukluğu teşhisi alır. Kitapta okuyacağınız üzere bu teşhisi alacağı noktaya gelmesi, yani hayatında yolunda gitmeyen şeylerin, çarptığını hissettiği o duvarın, kaybolduğunu düşündüğü o ormanın sebebini bulması işin en zor aşamalarından biridir. Bu kabullenişin ardından ise yardım almaya ve iyileşmeye başlar. Williams’ın bu kişisel deneyimin ardından, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde öğretim üyesi olan illüstratör Korkut Öztekin’in çizimleriyle hayat verdiği bu kitap projesi ortaya çıkmış. Williams kitabın sonunda teşekkür bölümünde Öztekin’le kitap üzerinden kurdukları ortaklığın gücünü şu sözlerle anlatıyor: “Korkut’a, tam da bir illüstratör ararken, eserleri beni çok kuvvetli bir sesle kendilerine çağıran kişiye çok teşekkürler. Yaşadığı bölgedeki siyasi ve toplumsal karmaşaya, yoğun ders programına, ilk çocuğunun doğumuna ve annesinin rahatsızlığına rağmen, bu işe her şeyini verdi. Ben onun yaşamını paylaştım, o da benimkini.” Öztekin’in yedi yüzü bulan suluboya çizimiyle birlikte kitabın daha da güçlendiği bir gerçek. Kitabın son sayfasında yer verilen Öztekin’in eskiz defteri de hikâyeyi çizgilere dökmenin ne kadar ciddi bir süreç olduğuna dair minik bir örnek sunuyor.

Ormandan Çıkış, büyük olasılıkla kendine kitapçıların kişisel gelişim raflarında yer bulacaktır. Ama benim gibi kişisel gelişim kitaplarına mesafeli kişilerin Ormandan Çıkış’ın kişisel gelişim kitabından ziyade gerçek hayattan ilham verici bir grafik roman olduğunu bilmesi gerek. Williams, depresyonun nörolojik kökleriyle birlikte kişilerin ve toplumun depresyona dair önyargılarına da yer veriyor. Kitabın sizi depresyondan çıkarmak gibi bir vaadi yok. Depresyonu kabullenmek, onu tedavisi olan ve tedavi edilmesi gereken bir hastalık olarak görmek aşamasında ise bir katkı sunması söz konusu. Lakin söylemekte fayda var, daha önce major depresyon geçirmiş biriyseniz kitaptaki bazı bölümlerden tetiklenebilirsiniz en azından benim için özellikle kaygı bozukluğuyla mücadele ettiği bölümler biraz zorlayıcı olsa da bu benim deneyimimle ilgili bir istisna da olabilir. Bu sadece göz önünde bulundurmanız gereken bir ihtimal olarak aklınızın köşesinde durabilir.

Williams, kendi depresyon deneyimini anlatsa da major depresyon ve kaygı bozukluğu, dünyanın her yerindeki insanların benzer deneyimler yaşamasına sebep oluyor. Hastalığın belirtilerinin şiddeti farklılaşabilir, hastalığın tedavi şekli çeşitlenebilir fakat Williams’ın kişisel hikâyesi birçok depresyon hastasının kendi deneyiminden anlarla karşılaşabileceği bir hikâye. Kendi deneyiminiz olmasa bile depresyon yaşamış ya da yaşayan sevdiklerinizi hem anlamak hem onları tedavi konusunda güçlendirmek konusunda da oldukça yol gösterici. Başta da söylediğim gibi kitabın depresyonu atlatmaya dair bir iddiası olmasa da bu hastalığı anlama, onunla mücadele etmenin çeşitli yollarını deneme ve en önemlisi depresyonu yenmek üzere adım atmaya cesaretlendirme noktasında başarısı tartışmasız. Kitap, depresyondaki herkesin benzer şeyler yaşasa da çözüme giden her yolun biricik olduğu konusunu oldukça iyi kotarmış ve kalıp tavsiyeler verme tuzağına düşmemiş. Konuyla ilgili samimi bir deneyim paylaşımına ihtiyaç duyan ama uzun akademik makaleler okumaya vakti olmayan ya da sihirli formüller sunmayan gerçekçi bir hikâye dinlemeye ihtiyaç duyanlar için Ormandan Çıkış bir çırpıda okunacak ve akılda yer edecek bir kitap olma özelliği taşıyor.