Dünya
Deutsche Welle

'Türkiye, ateşkes sağlayamaz'

Uzmanlar, Türkiye’nin Ortadoğu’daki arabuluculuk yeteneğini değerlendirdi. Ankara'daki gelişmelerin bölge ülkeleriyle ilişkilere nasıl yansıdığı sorgulandı. Hilal Köylü'nün notları…

26 Temmuz 2014 13:50


Gazze Şeridi’nde İsrail ile Filistin arasındaki çatışmaların 20.gününde İsrail ile Filistin’in 12 saatlik ateşkes için anlaşması, kalıcı barış umutlarını da güçlendirdi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Gazze’de barış için diplomatik girişimlerini Katar’ın ardından Paris’te sürdürecek olması “Türkiye kalıcı ateşkeste rol oynayabilir mi?” sorusunu da beraberinde getirdi.

Amerikan Dışişleri Bakanlığı’ndan gelen “Ateşkeste Türkiye kilit rol oynayabilir” açıklamasına Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “İsrail, ateşkeste samimiyse biz de Hamas’ı ikna ederiz” şeklindeki yanıtı, dikkatleri Türkiye'nin diplomatik çabalarına çevirmişti. Bir yandan Başbakan Erdoğan, bir yandan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu İsrail ile Hamas arasında ateşkesin sağlanması için diplomatik girişimlerini sürdürüyor.

Amerikan Dışişleri Bakanı John Kerry ile Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban-Ki Moon’un Mısır’da taraflara ateşkes çağrısını yinelediği sırada, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun da Katar’da temaslarda bulunması dikkat çekti. Hamas’a yakınlığı ile bilinen Türkiye ile Katar’ın, Hamas’ı ateşkes konusunda ikna edebileceği tahminleri yükselirken, önce İsrail’den Gazze’de 12 saat silahları susturma kararı geldi. Hamas’ın da bu karara uymasıyla birlikte Gazze’de 12 saatlik ateşkes başladı. İşte bu ateşkesin ardından ABD, AB, İngiltere, Katar ve Türkiye Paris’te yeniden biraraya gelecek ve ‘kalıcı ateşkesi’ görüşecek. Katar’da, Hamas lideri Halid Meşal’le görüşen Davutoğlu, barış konusunda İsrail’e daha çok baskı yapılması için mevkidaşları üzerindeki baskıyı artırıyor.

'Türkiye, ateşkes sağlayamaz'

Peki; İsrail’in ‘soykırım’ yaptığını söyleyen, Hamas’ı ateşkes için ikna edebileceğini açıklayan Başbakan Tayyip Erdoğan ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, diplomatik girişimlerinde başarılı olabilir mi? Deutsche Welle’nin sorularını yanıtlayan Ankara Üniversitesi’nden Baskın Oran “Hayır” diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor:

“İki tarafla da görüşme imkanı olmayan, hatta iki tarafça da sevilmeyen, arabuluculuk edemez. Başbakan Erdoğan’ın İsrail’e ne kadar saydırdığını artık herkes biliyor. İsrail, Erdoğan’ı sevmiyor. İsrail’le ilişkisi berbat olan bir başbakan, ateşkes için nasıl arabuluculuk edebilir. Edemez. Eğer Erdoğan’ın, Hamas gibi İslamcı örgütler üzerinde etkisi varsa, IŞİD’in elindeki 49 Türk diplomatik personeli kurtarsın. Onları henüz kurtaramadığına göre; Erdoğan’ın, hangi örgüt üzerinde etkisi olduğu, o örgütlere neler yaptırabileceği konusunda da fikir yürütmeyelim.”

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın yürüttüğü dış politikanın ‘barışçıl ve güvenilir’ olmaktan çıktığını öne süren Oran, “Erdoğan’ın bütün politikası kendi ülkesinde gerginlik yaratmak üzerine işliyor. Böylesi bir politikanın dış politikaya yansımasının barışçıl ve güvenilir olmasını beklemek mantıksızlık olur. Mantık böyleyken, Erdoğan’ın Ortadoğu’da barışı, ateşkesi sağlayacağını düşünmek yanlış olur” diyor.

'Türkiye’nin rolü sınırlı olur'

Deutsche Welle’ye konuşan Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi Başkanı Sinan Ülgen ise “Türkiye’nin ateşkeste rolü olur mu” sorusunu yanıtlarken, “Sınırlı olur” yanıtını veriyor ve Türkiye’nin sadece Hamas açısından ‘güvenilir bir kaynak” olarak görüldüğüne dikkat çekiyor. Ülgen, Türkiye’nin İsrail’le arasının bozuk olduğunu anlatırken, Türkiye’nin bölgenin diğer ülkeleriyle de ‘etkin bir diyalog ve diplomasi içinde olmadığını’ söylüyor. Türkiye’nin Ortadoğu’da arabuluculuk yeteneğini birkaç yıl öncesiyle karşılaştıran Ülgen, şu analizi yapıyor:

“Gazze açısından baktığımızda İsrail’in alternatifi Mısır diyelim. Türkiye’nin Mısır’la da ilişkisi gergin. Sadece Hamas tarafından güvenilir görülen bir Türkiye’nin, ateşkese nasıl gideceği uluslararası diplomaside açıkça sorgulanıyor. Ne yazık ki Türkiye; birkaç yıl önce Ortadoğu’da başardığı çok taraflı diplomasiyi kaybetti. Bunun arkasında hem bölgenin değişen koşulları var hem de Türkiye’nin diplomasideki yanlışları var.”

Gazze’de ateşkes sözkonusu olduğunda masada biri Mısır, bir diğeri de Katar ve Türkiye olmak üzere iki farklı aktör grubu olduğunu hatırlatan Ülgen, Amerika’nın ön planda tuttuğu Mısır kanadının ateşkeste başarı sağlayamadığını anlatıyor. Ülgen, Hamas’ın taleplerine yakın duran Türkiye ile Katar’ın, beklentilerinde yumuşaması için Hamas’ı ikna edebileceğini ancak Hamas’ın da Gazze’ye ablukanın kalkması gibi koşullarda ısrarcı olduğuna dikkat çekiyor. Ülgen, “Hamas ikna edilse bile, İsrail nasıl ikna olacak? Bu da ayrı soru. Türkiye de burada haklı bir soru soruyor: Ateşkeste kim samimi, kim değil?” diyor.

Haber, değiştirilmeden kaynağından otomatik olarak eklenmiştirDeutsche Welle