Petrol arama ve üretim faaliyetlerinin özel sektöre açılmasını öngören Türk Petrol Kanunu Tasarısı TBMM Sanayi, Ticaret ve Enerji Komisyonu’nda kabul edildi. Birkaç gün içinde Genel Kurul’da görüşülecek olan tasarıyla Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı TPAO’nun devlet adına petrol ve doğal gaz arama ruhsatı iptal ediliyor.
Konuyu bugün köşesinde ele alan Hürriyet Yazarı Yalçın Doğan, tasarıyla Türkiye’nin dışa bağımlılığının pekiştiğini ve TPAO’nun geleceğe yönelik planlarının hayal olduğunu belirterek, “TPAO artık topal ördek” benzetmesi yaptı.
Yalçın Doğan'ın Hürriyet'te, "TPAO artık topal ördek" başlığıyla yayımlanan (28 Mart 2012) yazısı şöyle:
Son on yılda Türkiye’de üretilen petrolün yüzde 71’ni, doğalgazın yüzde 56’sını Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) gerçekleştiriyor. TPAO 2008 ve 2011’de en çok kâr eden şirket.
TPAO’nun bulgularına göre, Karadeniz’de üç trilyon metreküp doğalgaz, on milyar varil petrol rezervi var. TPAO bunları çıkarmayı planlıyor. Ancak, o planlar artık hayal. Onları artık başkaları çıkaracak.
Önceki gün TPAO’nun devlet adına petrol ve doğalgaz arama ruhsatları iptal ediliyor, işletme hakkı elinden alınıyor.
Meclis’te ilgili komisyon AKP oylarıyla ulusal petrol şirketi TPAO’nun köküne kibrit suyu ekiyor. AKP petrol ve doğalgaz arama ve üretmede kapıları sonuna kadar yabancı şirketlere açıyor. Komisyondan geçen yasa tasarısı birkaç gün içinde Meclis Genel Kurulu’na iniyor.
Dışa bağımlı
Türkiye geçen yıl petrol ve doğalgaz ithalatına 55 milyar dolar ödüyor. Kullanılan doğalgazın yüzde 98’i, petrolün yüzde 93’ü ithal ediliyor. Zaten dışa bağımlı. Şimdi dışa bağımlılık iyice pekişiyor.
Bununla kalmıyor. Pek çok ülkede üretilen petrol ve doğalgazda devlet payı yüzde 50’lerden 90’lara kadar çıkarken, bizim devlet bu payı yüzde 31’e indiriyor.
Ayrıca, yüzde 55 olan vergi yüzde 40’a çekiliyor.
Daha bitmedi, yetmez ama evet. Şirketler ülke içinde ürettikleri petrolden devlete belli bir pay veriyor, gerisini ihraç ediyor. Devlete verilmesi gereken pay yüzde 65 iken, şimdi yüzde 55’e iniyor, “Sen bizim toprağımızda çıkardın, sana helal olsun” ödülü.
1950’den bu yana
Petrol Yasası’ndaki bu değişiklik sanıyorum, 1950’lerde kabul edilen, 60’larda yenilenen Petrol Yasası’nda yabancılara verilen haklardan sonra en köklü değişim.
TPAO bundan sonra tam topal ördek. Ruhsatı yok ki arama yapsın. Hatta, siyasi ve ekonomik açıdan tartışmalı alan Doğu Akdeniz’de arama yapması da mümkün değil.
İster istemez 1960’larda “Petrol ve maden yasaları yoluyla yabancılara tanınan haklara karşı direniş” aklıma geliyor. O tarihte yer yerinden oynuyor.
Mitingler, paneller birbirini izliyor.
Bugün herkes her kararı sessizce kabulleniyor gibi. O kadar değil, bugün Petrol, Jeoloji, Jeofizik Mühendisleri Odaları ile Petrol-İş ortak basın toplantısı düzenliyor.
Meclis’i bekliyorum. Bu tasarıda muhalefeti izlemek üzere.
