Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, çekle ilgili piyasada oluşan olumsuz algı ve güvensizlik nedeniyle yeniden bir düzenleme gereği doğduğunu söyledi. Bakan Tüfenkci, "Karşılıksız çek verenlere 'Tazyik Hapsi' denen, çeki ödemediği takdirde 1 ve 6 ay arasında değişecek bir hapis cezası getirdik. Bu hapis cezası ertelenemeyecek ve normal ceza muhakemesi kanunundan farklı olacak" diye konuştu.
CNN Türk'te katıldığı programda çeke ilişkin düzenlemelerin dün akşam Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli Başkanlığında yapılan çalışmalarla son şeklini aldığını açıklayan Bakan Tüfenkci, meclis tatile girmeden önce düzenlemenin gönderileceğini kaydetti.
Bakan Tüfenkci, karşılıksız çeke hapis cezası getirildiğine dikkati çekerek “Başbakanımızın talimatıyla karşılıksız çeke hapis cezasını getirdik ve çalışmalarımızı da bitirdik. Karşılıksız çek verenlere “Tazyik Hapsi” denen, çeki ödemediği takdirde 1 ve 6 ay arasında değişecek bir hapis cezası getirdik. Bu hapis cezası ertelenemeyecek ve normal ceza muhakemesi kanunundan farklı olacak. Bu önemli bir yaptırım. Böylece çek veren vatandaşlarımız ödenip ödenmediği noktasında daha dikkatli olacak. Çeki alan da kendini daha güvende hissedecek.” dedi.
Hapis cezasının ekonomik durgunluğa neden olabileceği eleştirilerine karşılık olarak Bakan Tüfenkci şöyle konuştu:
“Hapis cezası varken de genel ekonomik durum iyi değilse, çek ödenmeme oranları artıyor. Hapis cezasının direkt etkisi ne kadardır tartışılır ama burada çeke bir güven bir itibar kazandırmış oluyoruz. Çek verdiğiniz zaman sadece parayı ödememekle icra-iflas kanuna göre bir takım yaptırımlarla muhatap olmayacaksınız aynı zamanda cezai yaptırımları da olduğunu düşüneceksiniz ve ona göre çek vereceksiniz. Çek alan da senede ve bonoya göre biraz daha ağırlaştırılmış bir yaptırım olduğu için çek alırken biraz daha rahat davranmış olacak.
"Normal şartlarda bankalardan bana teminat getir diyenler veya bir başka gayrimenkul teminatı ver diyenler çeki yeterli görebilirler, bu yönüyle piyasaları açıcı bir durumu da var. Şu anda piyasanın istediği iş aleminin istediği çeke bir itibar bir güven kazandırmaktır.”
"Çekte karekodunu getiriyoruz"
Bakan Tüfenkci çeke ilişkin getirilen diğer düzenlemeler hakkında şöyle konuştu:
“Öncelikle çekte karekodunu getiriyoruz. Karekoduyla bankaların görmüş olduğu riski, vatandaşlarımız da bilgisayar veya cep telefonu aracılığıyla çeki veren insan hakkında bilgileri deyim yerindeyse sicilini görebilecek. Bu vatandaş ne kadar zamandır çek kullanıyor, bu zamana kadar kaç yaprak çek kullanmış, daha önce verdiği çekleri ödemiş mi, bu konuyla ilgili ihtiyati tedbir konulmuş mu, hakkında haciz kararı var mı, iflas erteleme var mı gibi bir takım hususları orada görecek.
Çeki verdiğiniz insan sizin çekle ilgili ticari geçmişinizi de bir anlamıyla bankaların gördüğü kadarıyla görmüş olacak. Burada kaç bankadan çek kullandığınızı, geçmişte ödemediğiniz çekleri, MERSİS numarasıyla şirketinizin ne kadarlık bir geçmişi olduğunu görmüş olacak. Daha öncesinde eğer ödemediyseniz hangi süre içerisinde o çeki tekrardan ödediniz gibi bir takım bilgileri görecek.
"Bu da yetmez dedik. Eğer ki çeki ödemezse, o firma ve o şirketin yetkilisi, yönetim kurulunda bulunan üyeler de dahil olmak üzere bir başka şirket kurup bir başka şirketin yönetiminde de yer alamayacak. Bunu yasaklayan bir düzenleme getirdik. Bu şirketler hukuku bakımından önemli bir düzenlemedir.”
Bakan Tüfenkci çeke ilişkin düzenleme isteğinin sektör temsilcilerinden geldiğini vurguladı. Karşılıksız çeklere getirilen hapis cezalarının caydırıcılık etkisine ilişkin olarak Bakan Tüfenkci, “Doğrusu Bankalar Birliğinin verilerine baktığımız zaman şu an karşılıksız çeklerde çok olağan üstü bir artış yok. Çek ödememe oranları yüzde 3.5 (%3.5)oranında. Türkiye’de bu oran 2009 da veya 2010 da hapis cezası yokken çok daha yüksekti yüzde 6’ların üzerinde 6.9’lardaydı. Daha sonra 2012 lerde %4.8 e düşüyor. 2014 ve 2015’de %4 civarlarında seyrediyor. 2016’nın ilk çeyreğinde de ise %3,5 civarlarında. Bu bir algı ve güven meselesi. Çeke güven getirmek için bu düzenlemeyi yaptık inşallah hayırlı olur.”
