Irak’ın işgalinin ardından Saddam 2003’te yakalandığında CIA'nın teşhis etme ve sorgulama görevini verdiği John Nixon, "ABD’nin Suriye politikası başarısız ve utanç verici" dedi.
“Başkan’ı Sorguya Çekmek: Saddam Hüseyin’in Sorgusu” isimli bir kitap yazan Nixon, "Tarihçiler Obama’nın başkanlık dönemini yazdığında, sorumsuz Ortadoğu politikası bu tarihi lekeleyecektir. DEAŞ’ı yenmek istiyorsak Suriye savaşı bitmeli" ifadesini kullandı.
Habertürk'ten Nalan Koçak'ın sorularını yanıtlayan (11 Ocak 2016) Nixon'ın açıklamalarından bazı bölümler şöyle:
Saddam’ı yıllar boyunca analiz ettiniz. Yakalandığında onu teşhis eden de sizdiniz. Yakalanan kişinin Saddam olduğunu nasıl anladınız?
Bedeninde yara izi ya da aşiret dövmesi var mı ona bakmaya çalıştım. Ama sayısız videosunu izlediğim için onu görür görmez tanıyacağımı biliyordum. Öyle de oldu.
Saddam’ı sorgulamaya başladığınızda neler hissettiniz?
Çok gergindim. Karşımdakinin Saddam olduğunun ve onu sorguladığım gerçeğinin şoku içerisindeydim.
"Çok karizmatik bir adamdı"
Saddam’ı nasıl tarif edersiniz? Kitabınızda oldukça karizmatik, korkunç ve narsist olduğundan bahsetmişsiniz...
Çok karizmatik bir adamdı, nazikti, kendisiyle ilgili espriler yaptı ve bize onun misafiriymişiz gibi davrandı! Fakat vakit geçirdikçe onun farklı taraflarını gördüm. Küstah, terbiyesiz ve kötü bir Saddam vardı karşımda. Mesela insan hakları ihlalleri konusunda hiçbir suçlamayı kabul etmedi.
Sorgu sırasında Saddam nasıl davranıyordu? Yalan mı söylüyordu, yoksa dürüst müydü?
Canı istediği zaman gayet dürüst olabiliyordu. Mesela gençliğiyle, kariyerinin erken dönemleriyle ilgili pek çok detay verdi. Fakat mevzu kişisel güvenlik, istihbarat gibi hassas konulara geldiğinde ağzından tek bir kelime bile çıkmıyordu.
"Irak'ı işgal korkunç bir hataydı"
Ondan hangi bilgileri almaya çalıştınız? Mesela kitle imha silahlarının varlığı gibi sorular mı?
Kitle imha silahları konusunda çok uzun konuşmalarımız oldu. Silah programı, silahların nerede olduğu, programın ne zaman başladığı gibi pek çok soru yönelttim.
Ama şimdi biliyoruz ki bu silahlar yokmuş. Ve bu silahların varlığı bahanesiyle Irak işgal edildi. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Korkunç bir hataydı. O dönem, orada bir şeyler olduğuna dair elimizde yeterince kanıt olduğuna inanıyorduk. Ve açıkçası bu konuda Saddam kendisine büyük düşmanlık etti. Çünkü silahları sorduğumuzda ya bende şüphe uyandıracak cevaplar verdi ya da konuşmadı.
Saddam asılarak infaz edildiğinde neler hissettiniz? Saddam ölümden korkuyor muydu?
İnfaz şekli midemi bulandırdı. İdam edileceğini bir şekilde tahmin ediyordum. İdamının Irak halkına “Saddam yaptıklarının hesabını verdi” mesajını vereceğini düşünüyordum. Fakat Saddam’ı o şekilde asarak linç kültürünün parçası olduk. Ama şunu biliyorum ki Saddam’ı sorgularken gözünde hiç korku görmedim.
"Suriye politikası utanç verici"
ABD’nin Suriye politikası sizce başarılı mı? İran ve Rusya’nın bölgede artan gücü hakkında ne düşünüyorsunuz? ABD kenara mı itildi?
ABD’nin Suriye politikası başarısız ve utanç verici. Tarihçiler Obama’nın başkanlık dönemini yazdığında, sorumsuz Ortadoğu politikası bu tarihi lekeleyecektir. DEAŞ’ı yenmek istiyorsak Suriye savaşı bitmeli. ABD savaşı bitirmeye muktedir güçlerle konuşmak zorunda. Buna İran da dahil. İran’ı yıllarca izole etmek hataydı.
"Atatürk'ün gücüne en çok Erdoğan yaklaştı"
CIA’da göreviniz dünya liderlerini analiz etmekti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ve Trump’ı analiz eder misiniz?
Erdoğan bence Atatürk’ün gücüne en çok yaklaşan Türk lider oldu. Dünya siyasetinde büyük saygı kazandı. Başka siyasetçileri devirebilecek siyasi krizleri başarıyla bertaraf etti. Türkiye için yeni bir yol çiziyor, bu yol Atatürk’ün yolundan çok Osmanlı’yı takip ediyor. Putin siyasi alaycılığın ustası. Çok yetenekli bir taktisyen. ABD’nin 16 yıl boyunca kötü yönetilmesini çok iyi değerlendirdi. Trump tanımlanması daha zor bir kişilik, dış politika ve ulusal güvenlik konularındaki deneyimsizliği endişe konusu. Pek çok düşman bu zayıflıkları test edecektir.
