Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) 12 yıllık tek parti iktidarına son veren 7 Haziran seçimlerinden çıkan sonuçlar, Türkiye’deki para piyasalarında yankı yarattı. Seçim sonrasında koalisyon ve erken seçim senaryolarının gündeme gelmesi, döviz piyasaları ve borsada sert hareketlerin yaşanmasına neden oldu.
Deutsche Welle Türkçe Servisi’ne konuşan uzmanlara göre, hem yurtiçi hem de yurtdışı yatırımcılar açısından en yüksek beklenti koalisyon hükümeti kurulması. Hükümet kurma girişimlerinin uzaması ya da erken seçim halinde ise, ekonomik parametrelerin hızla gerilemesi endişesi hakim.
Dolar ve Euro rekor kırdı
Seçim sonuçlarının netleşmesinin ardından açılan piyasalarda, belirsizliğin yarattığı tedirginlik devam ediyor. Seçim sonrası ilk işlem gününe yüzde 8,15 düşüşle başlayan borsada, şu saatlerde kayıp yüzde 6’lar civarında. İki yıllık gösterge tahvilin faizi yüzde 10'un üzerine çıkarken, Türk Lirası ise hızla değer kaybetmeye başladı.
Dolar kuru dün geç saatlerden itibaren yükselişe geçerek 2,80 sınırını aştı ve rekor kırdı. Euro kuru ise 3,1 TL seviyesine kadar yükseldi. Dolar ve Euro'dan oluşan sepet kur da 2,95'i aşarak tüm zamanların en yüksek düzeyine ulaştı. Piyasalarda yaşanan ‘seçim’ şoku sonrasında harekete geçen Merkez Bankası, Türk Lirası’nın değerini korumak amacıyla bir hafta vadeli döviz depo faiz oranlarını dolar için yüzde 4'ten yüzde 3.5'e, euro için yüzde 2'den yüzde 1.5'e indirdiğini açıkladı.
S&P: Kredi notunu etkilemez
Gelişmeler sonrasında ekonomi yönetiminden ilk açıklama Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’ten geldi. Piyasaların seçim sonuçlarına verdiği tepkilerin normal sayılması gerektiğini ifade eden Şimşek, “Siyasal risk primi fiyatlanacak” dedi. Hiçbir koalisyon hükümetinin tek parti hükümeti kadar reformist olamayacağını vurgulayan Şimşek, Türkiye ekonomisinin ‘koalisyon' seçeneğine olumsuz tepki vereceğine işaret etti. Öte yandan, kredi derecelendirme kuruluşu Standard And Poor’s da seçim sonrasında yazılı bir açıklama yayınladı. S&P’den yapılan açıklamada, “Seçim sonuçlarının kredi notu üzerinde herhangi bir etkisi görülmüyor” denildi.
“Yatırımcı soğukkanlı davranmalı”
Piyasalardaki sert dalgalanmaları ve gelecek beklentilerini DW Türkçe’ye yorumlayan uzmanlar, Mehmet Şimşek’in aksine yatırımcıların ‘koalisyon’ seçeneğine sıcak baktığını dile getiriyor. Seçim sonrasında piyasaların ‘erken seçim’ ihtimalini kesinlikle fiyatlamadığını vurgulayan Global Yatırım Finansal Strateji Müdür Gökhan Uskuay, “Seçim sonuçları, zaten uzun süredir yayınlanan anketlere paralel çıktı. Türk Lirası ve borsa 10 gündür mevcut tabloyu fiyatlıyordu” diyor.
Koalisyon ihtimalinin yükselmesinin piyasalar açısından ‘malumun ilamı’ olduğunu dile getiren Uskuay, özellikle yerli yatırımcıların bu süreçte sakin ve soğukkanlı hareket etmesi gerektiğinin altını çiziyor. Kur ve borsadaki sert hareketlerin devam etmesi halinde Merkez Bankası’nın da daha geniş tedbirler almak zorunda kalabileceğini söyleyen Uskuay, “Örneğin bir sonraki Merkez toplantısında faiz artırımı yapılmasa bile, faizin üst bandı yukarı çekilerek bir rahatlama yoluna gidilebilir” değerlendirmesinde bulunuyor.
“Piyasalar belirsizlikten korkuyor”
Anadolu Yatırım Genel Müdürü Yardımcısı Kamelya İşler’e göre ise para piyasalarında hükümetin şekli ve zamanı konusundaki belirsizlik huzursuzluk yaratıyor. “Şu anda kimse hükümet kurmanın ne kadar süreceğini veya erken seçim olup olmayacağını bilemiyor” diyen İşler, Meclis’teki durum netleşmeden piyasalardaki sert dalgalanmaların da dinmeyeceğini belirtiyor.
Yatırımcıların siyasilerin alacağı kötü kararlardan çok, karar alma sürecinin uzamasından ürktüğünü vurgulayan Kamelya İşler, “Öte yandan uluslararası yatırımcılar ve yabancı bankalardan aldığımız duyumlar bize seçim sonuçlarının olumlu algılandığını gösteriyor. Türk halkının AK Parti hükümetine açık ve net bir mesaj verdiği ve itirazını sandıkta dile getirdiği değerlendirmeleri yapılıyor” diye konuşuyor.
“Kayıkçı kavgası sürerse geçmiş olsun”
Finans piyasaları seçim sonuçlarını sert dalgalanmalar ile karşılarken, reel sektörde de durum pek farklı değil. İstanbul Sanayi Odası Başkanvekili Adnan Dalgakıran, şu an için hükümetin hangi partiler tarafından ve ne zaman kurulacağının bir soru işareti olduğunu ve endişe yarattığını söylüyor. Ancak Türkiye ekonomisinin son dönemdeki performansına bakıldığında zaten pek parlak bir tablo görülemeyeceğini dile getiren Dalgakıran, “Yani zaten yükselecek bir ekonomi, seçim sonrasında geriliyor diyemeyiz. Sonuçta kişi başına gelirde 10 bin dolar seviyelerinde takılan ülkelerden biri haline gelmiştik” diyor.
Yakın zamanda piyasaların durulacağını ve stabil hale geleceğini öne süren Dalgakıran, şunları söylüyor: “Öte yandan özellikle ihracatta AB, Rusya, Ortadoğu pazarlarındaki sorunlar devam ediyor. Bu şartlara rağmen ihracatta akış devam ediyor. Bu açıdan bakınca, koalisyon uzun vadeli reformların hayata geçirilmesi için bir fırsat olabilir. Ama partiler seçim sürecindeki kayıkçı kavgasını Meclis’te de sürdürürse, hepimize geçmiş olsun.”
