Medya

Medya gözlem raporu: 107 gazeteci hapiste, 2 bin 500 gazeteci işsiz kaldı!

Bianet, Temmuz-Ağustos-Eylül ayına ait Medya Gözlem Raporu’nu yayınladı

25 Ekim 2016 01:32

Bianet'in Medya Gözlem Raporu'na göre, 107 gazeteci hapiste. 775 gazetecinin basın kartı, 49 gazetecinin pasaportu iptal edildi. OHAL kapsamında kapatılan yayın kuruluşları nedeniyle 2 bin 500 gazeteci işsiz kaldı.

Bağımsız İletişim Ağı’ndan Erol Önderoğlu’nun hazırladığı Temmuz-Ağustos-Eylül ayına ait Medya Gözlem Raporu yayınlandı. 15 Temmuz darbe girişimiyle ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) ve yürürlüğe konan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK), "Cemaat" ve Kürt medyasına yönelik yaygın gözaltı, tutuklama, kapatma gibi uygulamalar yapıldı.

Raporda yer alan Temmuz-Ağustos-Eylül aylarında yaşananlar şöyle:

OHAL’in etkili olduğu Temmuz-Eylül 2016 döneminde 775 basın kartı ve 46 gazetecinin pasaportu iptal edildi; tutuklu Şahin Alpay’ın kızı, Ercan Gün’ün oğlu, Can Dündar’ın eşi Dilek Dündar’ın pasaportuna el konuldu. Ayrıca, 5 gazetecinin pasaportuna el konulması için talepte bulunuldu. Bu üç aylık dönemde 155 medya organı (TV, radyo, gazete ve yayınevi) kapatıldı; 3 yayın yasağı veya geçici yayın yasağı, 18 site kapatıldı; 4 site haberi sansür gördü. 7 yayına müdahale edildi; 2 gazeteci sınırdışı edildi; 1 gazete toplatıldı.

Geçen yılın aynı döneminde 101 site, 40 Twitter hesabı, 178 URL/bazlı habere sansür gelmişti. 1 yayın yasağı gelirken 3 TV kanalı, 3 mizah dergisi, 2 kitap, 1 film sansüre uğramış, en az 1 olayda akreditasyon ayrımcılığına gidilmişti. Ayrıca 3 sansür olayı da yaşanmıştı.

2015’in tamamında, 6 yayın yasağı, 5 gizlilik kararı, 10 akreditasyon ayrımcılığı yaşanmıştı. Ayrıca, 118 site, 353 Twitter hesabı, 399 haber ve köşe yazısı, 21 TV ve 2 gazeteci sansürle karşılaşmıştı. 12 video, 7 kitap, 5 mizah dergisi, 4 film, 2 dergi, 2 gazeteci, 1 belgesel, 1 broşür, 1 panel, 1 anma, 1 seçim filmi, 1 afiş, 1 resim sansür edilmişti.

4 gazeteciye toplam 55 yıl isteniyor

Temmuz-Ağustos-Eylül 2016 döneminde 4 gazeteci toplam 55 yıl 4 ay hapis istemiyle yargılandı.

Geçen yılın aynı döneminde, 1 gazeteci 3 yıl 6 ay hapse mahkum edilmiş, 10 gazeteci ve 2 gazeteye açılan ceza davaları sürüyordu; 3’üne yeni ceza davası açılmıştı. Kişilik haklarına saldırı iddiasıyla 1 gazete 5 bin TL tazminat ödemeye mahkum edilmiş, 5 gazeteci toplam 1 milyon 140 bin TL tazminat istemiyle yargılanıyordu, 1’ine 100 bin TL’lik yeni tazminat davası açılmıştı.

2015 yılının tamamında, 15 gazeteci ve 1 siteye “hakaret” suçlamasıyla 1740 TL’si ertelemeli olmak üzere toplam 5 yıl 8 ay 17 gün hapis ve 48 bin 940 TL adli para cezası verilmişti. 3 gazeteci de kişilik haklarına saldırı gerekçesiyle toplam 14 bin TL tazminat ödemeye mahkum edilmişti.

1 ömür boyu, 2152 yıl hapis istemi

Temmuz-Ağustos-Eylül 2016 döneminde 117 gazeteci TMK uyarınca 880 yıl, 6 ay hapis istemiyle yargılandı. 61 gazeteci “örgüt yöneticiliği,” örgüt üyeliği” veya “örgüt örgüte yardım”dan toplam 1036 yıl hapis istemiyle yargılandı. 5 gazeteci TCK’nın 301. Maddesini ihlal etmek suçlamasıyla toplam 10 yıl hapis istemiyle yargılanıyor.

6 gazeteci de, “Devletin güvenliğe dair gizli bilgileri temin etme ve açıklama” gibi suçlamalarla bir müebbet ve 216 yıl ve 6 ay hapis tehdidiyle yargılamaya devam ediyordu. Ayrıca, 2 gazeteci “Kin ve düşmanlığa tahrik”, bir diğeri de “soruşturmanın gizliliği ihlal” iddiasıyla hakim karşısındaydı. Tüm bu suçlamalardan hepsine istenen cezaların toplamı 1 müebbet ve 2 bin 152 yılı buluyor.

Bu dönemde, Özgür Gündem gazeteciyle sembolik bir günlük dayanışma eyleminde bulunan 32 gazeteci ve hak savunucusu “terör örgütü propagandası” suçlamasıyla kendisini mahkemelerde buldu. Bu dosyalardan 10 takipsizlik kararı çıkarken 8’inin soruşturmasıysa sürüyor.

Geçen yılın aynı dönemindeyse, 28 gazeteci TMK uyarınca 430 yıl 6 ay hapis istemiyle yargılanıyordu. 4 gazeteci ve 18 kitap hakkında TMK’dan yeni soruşturma açılmış veya suç duyuruları yapılmıştı. Toplam 60 gazeteci “örgüt yöneticiliği,” örgüt üyeliği” veya “örgüt örgüte yardım”dan toplam 546 yıl 6 ay hapis istemiyle yargılanıyordu.

Ayrıca, 3 gazeteci “gizliliği ihlal”, 2 gazeteci “dini değerleri aşağılamak” ve “kin ve düşmanlığa tahrik”, 2 gazeteci “Türk milletini aşağılamak”, 2 gazeteci “askerlikten soğutmak”, 2 gazeteci “devletin güvenliğine dair belge yayınlamak”, 1 gazeteci “Toplantı Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” iddiasıyla  yargılanıyordu. Bu son suçlamalar için istenen cezaların toplamı 44 yılı buluyordu.

2015 yılının tamamındaysa, 3 gazeteci TMK uyarınca 6 yıl 3 ay 22 gün hapis (1 yıl 6 ay 22 günü ertelemeli olmak üzere) ve 24 bin TL de para cezasına mahkum edilmişti. 26’si 337 yıl 6 ay hapis istemiyle yargılanmaya devam ediyordu. 2’sine yeni dava açılırken 2’si beraat etmişti. 135 yıl hapis istemiyle yargılanan 18 gazetecinin davası zamanaşımından düşmüştü.

AİHM ve AYM durdu

Temmuz-Eylül 2016 döneminde, Anayasa Mahkemesi'nden (AYM) bireysel başvuru kapsamında ifade ve haberleşme özgürlüğüyle ilgili  karar çıkmadı. Özgür Gündem gazetesi, itirazı reddedilince kapatılmasını AYM’ne taşıdı.

Rapor döneminde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) de, basın ve ifade özgürlüğü kapsamında herhangi bir dosyada karar vermedi. HDP, vekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasının ardından AİHM’e başvurdu.

Medya kapatmaları 2 bin 500 işsiz yarattı

Temmuz-Eylül 2016 döneminde Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak medya organlarının kapatılması sonucu 2 bin 500’e yakın gazeteci ve medya çalışanı işsiz kaldı. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 45 iken tüm 2015 yılı için 348 oldu.

Yayın yasaklarına karşı direnme cezaları arttırdı

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Temmuz-Eylül 2016 döneminde haber, film ve program yayınlarından dolayı TV kuruluşlarına beş uyarı, beş para cezası ve bir yayın durdurma cezası verdi. Bu dönemde radyo kuruluşlarına bir para cezası uygulandı. Kurul, Radyo ve TV’lere toplam 300 bin 698 TL idari para cezası verdi.

Geçen yılın aynı döneminde;TV kuruluşlarına dört uyarı, beş para cezası; radyo kuruluşlarına bir uyarı, bir de para cezası verilmişti. Kurul, Radyo ve TV’lere de toplam 112 bin 989 TL idari para cezası vermişti.

Kurul 2015 yılının tamamında TV’lere 69 uyarı, 168 para cezası, radyolara da 4 uyarı 4 de para cezası vermişti. 2015’te yayın kuruluşlarına 9 milyon 905 bin 674 TL para cezası kesilmişti.


Raporun tam haline ulaşmak için tıklayın