Kaos GL Derneği, LGBTİ’lerin gazetelerde nasıl yer aldığına ilişkin 2017 Medya İzleme Raporu’nu yayınladı. Rapora göre, haber metinlerinin, yüzde 54’ünü oluşturan 1291 metinde LGBTİ’lerin temel hakları ihlal edildi, nefret söylemi ve/veya ayrımcı dil kullanıldı ya da LGBTİ’lere ilişkin önyargıları besleyen içerik tercih edildi.
Rapora göre, 2017’de Türkiye’de medyada LGBTİ’ler hakkındaki haberlerin yüzde 46’sı hak haberciliği perspektifiyle yapıldı, yüzde 54’ünde LGBTİ’lerin hakları ihlal edildi ya da LGBTİ’lere ilişkin önyargıları besleyen içerik tercih edildi.
Bianet'ten Çiçek Tahaoğlu'nun haberine göre, Medya İzleme Raporu bugün (21 Şubat) IPS İletişim Vakfı’nda düzenlenen basın toplantısında kamuoyu ile paylaşıldı. Toplantıda Kaos GL kurucularından Ali Özbaş ve derneğin Medya ve İletişim Program Koordinatörü Yıldız Tar, hem raporu sundu hem de derneğin medya izleme çalışmalarını aktardı.
Haber incelemelerinin yanısıra, raporun son iki bölümünde hem LGBTİ odaklı habercilik kılavuzu hem de nefret suçu ve söylemine ilişkin bilgiler yer aldı.
20’den fazla değişken ile yazılı basını inceleyen araştırma kapsamında 2 bin 704 metin incelendi. Bu metinlerin yaklaşık yüzde 58’i (1579 metin) ulusal medyada yayınlanırken; yüzde 42’si (1125 metin) yerel medyadaydı.
2017 boyunca belirlenen anahtar kelimeler üzerinden ulusal ve yerel medyada yer alan 2 bin 704 haber, söyleşi ya da köşe yazısı incendi. Metinlerin 316’sında (yüzde 12) LGBTİ’ler metnin konusu değildi, sadece isim olarak yer alıyordu. Bu haberler çıkartıldığında 2017’de toplam 2 bin 388 haber, söyleşi ya köşe yazısında LGBTİ’ler yer aldı.
2017'de en çok siyaset haberlerinde yer aldı
Araştırmanın genel sonucu 2017’de yazılı basında yayınlanan haber, söyleşi ya da köşe yazılarının yüzde 46’sının (1097) hak haberciliği ilkelerine uygun olduğunu ortaya koyuyor.
Bütün metinlerin yüzde 54’ünü oluşturan 1291 metinde ise LGBTİ’lerin temel hakları ihlal edildi, nefret söylemi ve/veya ayrımcı dil kullanıldı ya da LGBTİ’lere ilişkin önyargıları besleyen içerik tercih edildi.
LGBTİ’ler 2017’de en çok siyaset haberlerinde yer aldı. Siyaset haberlerini nefret suçlarıyla ilgili haberler takip etti.
Sadece 80 haberde bu ihlallere karşı mücadele yöntemlerinden bahsedildi
Yine 2017’de hak haberciliği kapsamında değerlendirilen haberlerin yüzde 33’ünde (361 metin); yayınlanan bütün haberlerin ise sadece yüzde 15’inde LGBTİ’lerin yaşadığı ayrımcılık, nefret saldırısı gibi hak ihlallerini hak temelli habercilik ilkeleri çerçevesinde görünür kılındı. Sadece 80 haberde bu ihlallere karşı mücadele yöntemlerinden bahsedildi.
LGBTİ örgütlerinin LGBTİ haklarına ilişkin görüşleri 2017’de yazılı basında kendisine ancak 73 metinde yer bulabildi. Bu, hak haberciliği kapsamında değerlendirilen haberlerin yüzde 6’sını oluştururken, bütün haberlerin ise sadece yüzde 3’üne tekabül ediyor. Yazılı basında yer alan LGBTİ örgütlerinin LGBTİ haklarına ilişkin görüşlerinin yarısına yakınını ise Kaos GL Derneği’nin çalışmaları ve dernek temsilcilerinin basına verdikleri demeçler oluşturdu.
Haberlerin yüzde 14’ünde nefret suçu işlendi
Hak haberciliği kapsamında değerlendirilmeyen haberlerin yüzde 86’sında (1112) LGBTİ’leri hedef alan hak ihlali tespit edildi. Bütün metinlerin yüzde 28’ine tekabül eden 680 metinde nefret söylemi tespit edildi. 328 metinde ise (yüzde 14) LGBTİ kişiler ya da dernek, kurum ve kuruluşları hedef gösterilerek nefret suçu işlendiği belirtildi.
668 metinde (LGBTİ’leri konu alan metinlerin yüzde 27’si) lezbiyen, gey, biseksüel, trans ya da interseks olmak “suç” gibi gösterildi. 462 metinde (yüzde 19) LGBTİ’ler “ahlaksız” olarak işaretlendi. Bu oranlar “sapkınlık”, “hastalık” ve “günah” olarak işaretlenmede ise şöyleydi: “Sapkınlık”, 409 metin, yüzde 17; “Hastalık”, 290 metin, yüzde 12; “Günah”, 349 metin, yüzde 14.
Hak haberciliği kapsamında değerlendirilmeyen haberlerin yüzde 97’sinde (1249) LGBTİ’lere yönelik önyargı tespit edildi. Önyargı başlığının alt kategorileri arasında LGBTİ’lere ilişkin yanlış bilgiler öne çıktı.
En çok haber Bursa’da
LGBTİ içerikli haber ve köşe yazıları en çok Bursa’da yayınlanan yerel medya organlarında kendisine yer bulabildi. Bursa’yı Antalya ve İstanbul takip etti. Bursa’daki haberlerin dağılımı incelendiğinde şehirde 2017’de yayınlanan konusu LGBTİ’ler olan haberlerin çok büyük bir çoğunluğunun ya LGBTİ’lere yönelik hak ihlali içerdiği ya da önyargıyı yaygınlaştırdığı açığa çıkıyor. Şehirde yayınlanan haber, köşe yazısı ya da söyleşilerin yalnızca yüzde 14’ü (30) hak temelli haber örneği olarak değerlendirildi. Haberlerin yüzde 86’sında ise (188) ayrımcı dil, nefret söylemi ve/veya önyargı tespit edildi.
